Lãng phí chất xám, từ chuyện thạc sĩ du học ở Mỹ đi lái Grab

Thái được phân công về Phòng Quản lý chất lượng thực phẩm của Ban Quản lý ATTP TP.HCM. Công việc hàng ngày của Thái hiện nay là nhận tờ khai của doanh nghiệp thực phẩm nộp vào, kiểm tra việc điền thông tin về truy xuất nguồn gốc có khớp không, nếu không khớp sẽ hướng dẫn điền cho đúng. Cụ thể là quản lý thực phẩm, truy xuất nguồn gốc thịt heo.

Hiện Thái được hưởng mức lương "hậu hĩnh" là 2.8 triệu/tháng. Đáng nói hơn là công việc hiện nay thì chỉ cần một người có trình độ tốt nghiệp THCS là có thể đảm nhiệm, vì sao vậy?

Ngay lập tức lãnh đạo TPHCM nhanh chóng vào cuộc để làm rõ và chấn chỉnh vấn đề nầy với sự tham gia của nhiều cơ quan có liên quan về công tác tổ chức nhân sự. Vấn đề đặt ra là liệu còn bao nhiêu trường hợp tương tự chưa bị phát hiện? Hệ lụy kèm theo là những tài năng nầy âm thầm chịu đựng bởi không biết kêu cứu từ đâu, kêu cứu với ai, và tất nhiên chất lượng công tác sẽ không đảm bảo bởi áp lực tâm lý quá chán chường. Một số khác buộc phải rời bỏ vị trí để đi tìm việc làm khác phù hợp chuyên môn đào tạo và tất nhiên mức lương sẽ cao hơn.

Nhìn từ góc độ quản lý, tổ chức để thấy rằng: việc bố trí nhân sự hiện nay đã bộc lộ vấn đề quan liêu, tùy tiện, cảm tính. Nói như một lãnh đạo cơ quan thành phố : do đề án tốt nghiệp của anh Thái liên quan đến vấn đề an toàn vệ sinh thực phẩm nên phải bố trí sau tốt nghiệp là vậy, liệu câu trả lời trên có thỏa đáng, trung thực? Vậy thì công tác theo dõi, quản lý, kiểm tra việc học tập, nội dung đề án tốt nghiệp các đối tượng được đưa đi đào tạo của ta bị bỏ ngỏ chăng? Hay câu trả lời kia mang tính đối phó trước làn sóng dư luận.

Tại một tỉnh miền Tây cũng đã từng xảy ra trường hợp: một người được đưa đi đào tạo thạc sỹ ngoài nước nhưng khi trở về lại bố trí công việc không phù hợp, đối tượng nầy đã bỏ việc để chuyển sang một công ty tư nhân khác với mức lương cao hơn 30 lần mức lương tại cơ quan đưa đi đào tạo. Cuộc thưa kiện diễn ra khá ồn ào. Kết quả là người nầy “thoải mái” hoàn trả kính phí đào tạo vì vi phạm hợp đồng. 

Nhìn từ một góc độ khác hơn, năm 2018 tại một tỉnh miền Tây khác đã có gần 80 y, bác sỹ tại các bệnh viện công lập xin nghỉ việc, trong đó có nhiều cán bộ lãnh đạo khoa, phòng. Nguyên nhân là mức lương không đảm bảo cuộc sống. Ngay lập tức lãnh đạo tỉnh nầy đã tổ chức cuộc đối thoại để lắng nghe, giải quyết khẩn trương một số chính sách hỗ trợ và tình trạng bỏ việc đã chấm dứt. Nói ra vấn đề trên để thấy rằng mức lương cơ bản của nhà nước đối với một số ngành đặc thù cần được xem xét thấu đáo hơn, hợp lý hơn để giữ được đội ngũ làm việc, giữ được chất xám hiếm hoi trong cơ chế thị trường hiện nay.

Nhiều người đã tự hỏi mình: cùng trình độ như nhau, tuổi đời như nhau, công việc chuyên môn như nhau…nhưng anh có mức lương cao gấp 10, 20 so với tôi thậm chí còn hơn thế nữa thì liệu tôi có toàn tâm, toàn lực với công việc đang đảm nhiệm. Đó là chưa kể đến việc “trống đánh xuôi, kèn thổi ngược” khi được đào tạo một đàng, bố trí công việc một nẻo. Và đáng lo ngại hơn cả là đang có hàng chục ngàn cử nhân, kỹ sư, thạc sỹ trên cả nước đang thất nghiệp, họ đang mưu sinh bằng nhiều nghề khác nhau: chạy xe “ôm”; phụ hồ; tiếp thị; bán hàng rong…để mong chờ ngày mình có được một công việc phù hợp để xua tan suy nghĩ muốn vậy thì phải“ nhất thế, nhì thân, tam tiền” thì ước mơ kia mới mong trở thành hiện thực.

Anh Phạm Quốc Thái là Thạc sĩ chuyên ngành Đô thị thông minh của đại học Arizona (Mỹ) Phạm Quốc Thái. (Học bổng 65000 đô là do Intel tài trợ).

Thái từng là kỹ sư tài năng ngành kỹ thuật xây dựng của Trường Đại học (ĐH) Bách khoa TP.HCM. Thái là 1 trong 3 sinh viên cả nước nhận được học bổng trong chương trình trao đổi sinh viên giữa các nước Đông Nam Á và có một kỳ học tại ĐH Quốc gia Singapore (National University of Singapore).

Đáng chú ý, cùng thời điểm nhận học bổng đi Mỹ, anh còn nhận được học bổng học thạc sĩ đúng chuyên ngành xây dựng ở Ý trong vòng 2 năm do chính phủ Ý tài trợ 100%. Đây là học bổng bất cứ sinh viên nào cũng ao ước nhận được, bởi ngoài việc tài trợ học phí, chi phí sinh hoạt, mỗi năm học viên sẽ được cấp hơn 8.000 euro (hơn 200 triệu đồng). Sau khi ra trường, người nhận học bổng sẽ được lựa chọn làm việc tại 3 công ty hàng đầu của Ý.