Lễ Phật hay "bổ củi"?

Đã bao đời nay, người Việt có tục đến chùa lễ Phật, nhưng lễ thế nào cho đúng, cho đẹp, trang nghiêm thì không phải ai cũng biết, nên mỗi dịp đến chùa chúng ta thấy vui vì có nhiều người đến chùa hành hương, đến chùa tìm một chốn thanh bình mà nương tựa, hay đến chùa lễ Phật...

Song cũng còn thấy những hình ảnh chưa đẹp. Ở đây tôi chỉ nói riêng việc lễ, lạy và cúng sao cho trang nghiêm cũng là một câu chuyện dài. Có người trang nghiêm thanh tịnh chắp tay và hướng về Tam Bảo, có người thì cúi lạy như "bổ củi", có người còn chen lấn xô đẩy để được đứng gần "Phật" hơn, Tam Bảo hơn,....

Trong chuyến thăm Việt Nam vào tháng 3 năm 2012, khi dẫn nhiếp ảnh gia Ted Engelmann người Mỹ một người mến mộ đạo Phật đi thăm một số chùa ở Hà Nội, qua chùa Trấn Quốc ông ấy cứ thắc mắc là sao mỗi người lạy một kiểu, tôi thật rất khó giải thích. Khó giải thích không phải vì vốn tiếng Anh của tôi rất hạn hẹp, mà khó hơn là biết giải thích ra sao?.

Mỗi dịp đi chùa, đặc biệt là các chùa ở miền Bắc, không ít người sẽ nghĩ ai đang lễ Phật, ai đang “bổ củi”, và ai cầu gì, mong gì, khấn nguyện gì, có khi chỉ cần nhìn qua đã thấy một bức tranh nói lên nhiều điều ở nhiều khía cạnh xã hội và tôn giáo.

Ở đây, chúng ta không phê phán người hành lễ, nhưng qua những hình ảnh đó cho thấy mỗi trụ trì chùa, rộng hơn là Giáo hội không thể kéo dài tình trạng "tùy duyên" theo căn cơ của phật tử, của đại chúng mà nên có những khóa hướng dẫn phật tử thực hành việc đến chùa như thế nào cho đúng, từ chuyện đi, đứng, ăn, mặc, nói, cúng lễ....trong đó có việc lễ, lạy Phật sao cho đẹp mắt, trang nghiêm, thanh tịnh. Nên biên soạn thành những cẩm nang ngắn gọn và phát cho phật tử.

Ảnh mang tính minh họa

Ảnh mang tính minh họa

Ảnh mang tính minh họa

Thông tin đưa ra ở đây, không có ý hình thành quan điểm, hay thành kiến với một ai cụ thể, vì chúng ta đều biết đi lễ, thì đều là người có tâm, cùng chung tín ngưỡng truyền thống, chỉ có góc nhìn, cái sự hiểu khác nhau mà thôi.

Chắp tay đơn giản, tâm tư thành kính thấy rõ qua hành động và nét mặt. Chắc chúng ta, ai cũng hiểu điều này.

Theo tôi, nguyên nhân ở đây, không gì khác là họ thiếu kiến thức căn bản, chưa được định hướng đúng từ các Thầy, các Sư về thực hành giáo lý nhà Phật, nên cách hành lễ mỗi người một kiểu.

Người thì đứng nghiêm, tay bổ củi, người thì quỳ rõ đẹp, nhưng bổ liên tục, nhấp nhổm hào hứng… và người sau tha hồ ngắm bất đắc dĩ cái "bàn tọa" người trước.

Tôi không buồn, nhưng thấy rõ trách nhiệm hướng dẫn phật tử của nhà chùa còn chưa cao, chưa thấy có ai đứng ra chỉ bảo hàng ngày nên vẫn còn tình trạng số đông người, biết đến cửa chùa, biết đến đạo Phật mà vẫn chưa đến nơi đến chốn, dẫn đến những hành động phản cảm vậy.

Tại các chùa hiện thường xuyên có khóa lễ, khóa tu ngắn, mong rằng, các Thầy, các Sư, cùng với việc thuyết giảng Pháp hãy quan tâm giảng giải những nét đời thường gần gũi, cơ bản như việc lễ, lạy Phật sao cho đúng.

 
Thường Nguyên