Nét đẹp mừng tuổi đầu năm

Tục mừng tuổi đầu xuân không biết đã du nhập vào nước ta và trở thành một mỹ tục đẹp từ bao giờ. Chỉ biết, hàng năm chuẩn bị đón xuân là người người, nhà nhà lại chuẩn bị tiền lẻ để mừng tuổi. Bắt đầu từ thời điểm giao thừa đến mồng một, mồng hai và mồng ba tết, gia đình, người thân lại quây quần, đoàn tụ, chúc tụng và mừng tuổi nhau. Đầu tiên là cháu con mừng tuổi ông bà, cha mẹ mong được sống lâu trăm tuổi. Sau đến ông bà, cha mẹ mừng tuổi lại con cháu, mong con cháu chăm ngoan, học giỏi. Không chỉ có vậy, khi khách đến thăm hỏi vào những ngày Tết cũng không quên mừng tuổi cho con cháu của gia chủ kèm theo lời chúc phúc đầu năm. Như vậy, đầu năm mới nhận tiền mừng tuổi, là nhận tình yêu thương và lời chúc may mắn, hạnh phúc trong cả năm.

Theo tục lệ, phong bao lì xì mừng tuổi thường màu đỏ- một trong những màu cát tường nhất trong những lễ hội, tượng trưng cho tài lộc - người ta nhận được hay cho đi càng nhiều bao lì xì, thì người ta càng tin rằng mình đã phát tài phát lộc. Tuy nhiên, ngày xưa mừng tuổi chỉ là tiền hào, tiền xu mang tính chất tượng trưng, tiền càng lẻ càng tốt. Bởi họ quan niệm tiền lẻ thể hiện sự sinh sôi nảy nở, làm ăn phát đạt trong năm mới. Thế nhưng, hiện nay trong nền kinh tế thị trường, người ta không còn sử dụng tiền xu, tiền hào và cũng ít sử dụng tiền lẻ để mừng tuổi, mà thay vào đó là những đồng bạc xanh, đồng bạc đỏ, thậm chí cả những đồng đô la mệnh giá cao. Tiền mừng tuổi cũng không đơn thuần thay cho những lời chúc tốt đẹp đầu năm, mà mừng tuổi đầu xuân còn ngầm chứa nhiều mục đích, toan tính cá nhân rất sâu xa. Có khi người trong gia đình mừng tuổi nhau thì ít nhưng mừng tuổi sếp, người thân của sếp thì nhiều với hy vọng: sang năm mới được thăng quan, tiến chức, được bổng lộc hơn người. Như vậy, từ một mỹ tục đẹp người ta đã biến nó thành món hàng trao đổi, hối lộ, buôn danh và lợi.

Đáng buồn hơn, từ suy nghĩ thực dụng của người lớn đã thấm sang cả con trẻ, khiến chúng bắt đầu có sự so bì, người này mừng tuổi ít, người kia mừng tuổi nhiều. Tết đến chúng cũng không còn ngây thơ đem những đồng tiền mừng tuổi lẻ để nuôi heo đất, mà chúng đã chuẩn bị sẵn tâm lý thu hoạch, kiếm chác vào dịp tết. Nghiêm trọng hơn, trẻ nhỏ còn học từ cha mẹ đánh giá giá trị con người tỉ lệ thuận với số tiền mà họ mừng tuổi. Theo con trẻ, người mừng tuổi nhiều chắc chắn là người tốt, người sống đẹp, người mừng tuổi ít là người keo kiệt, bủn xỉn và đáng khinh. 

Thế nên nhiều khi chuyện mừng tuổi ngày xuân đã trở thành nỗi sợ của nhiều người, nhất là những người lao động chân chính, đặc biệt là người nông dân có hoàn cảnh kinh tế khó khăn và nông dân sống ở vùng nông thôn. Đã có những trường hợp mừng tuổi ít bị bọn trẻ chê bai, bố mẹ họ thì coi thường khiến họ hết sức bối rối. Nhiều khi không có tiền mừng tuổi không dám đi đâu, không dám sang chúc tết mọi nhà hàng xóm.

Ngoài kiểu mừng tuổi để buôn danh, còn có kiểu mừng tuổi để trả nợ. Đến nhà giàu họ mừng tuổi con mình nhiều, thì nhất định mình phải mừng tuổi con họ bằng hoặc nhiều hơn, nếu không sẽ cảm thấy bứt rứt, không yên. Chính vì quan niệm như vậy, mà nhiều khi tiền dành dụm, tích cóp của vợ chồng, con cái nhịn ăn, nhịn mặc, chi tiêu dè xẻn cả năm nhưng lại tiêu tốn hết vào việc mừng tuổi. Tệ hại hơn, việc mừng tuổi đầu xuân nhiều khi đã trở thành lệ bắt buộc. Nhiều người không có tiền phải chạy vạy, đi vay để mừng tuổi cho đẹp mặt. Có lẽ vì vậy mà tâm lý sợ tết, lo đến tết vẫn là hiện tượng phổ biến của nhiều gia đình nghèo khó hiện nay.

Đời sống của người dân hiện nay đã dần được nâng lên, nhưng không vì thế mà hoang phí trong những ngày tết. Việc mừng tuổi, chi tiêu trong ngày tết phải đúng mực, tiết kiệm để mỗi khi xuân về, tết đến thực sự là niềm mong mỏi, niềm vui, niềm hạnh phúc của mọi người.

Ðể dạy con trẻ hiểu ý nghĩa của việc nhận tiền mừng tuổi phải bắt đầu từ cả hai phía, người cho và người nhận. Cha mẹ nên dạy trẻ tiêu tiền cũng như hiểu được giá trị của tiền ngay từ khi trẻ biết cầm những đồng tiền đầu tiên trong đời. Vì nhiều trẻ sau khi nhận được tiền lì xì, đã dùng nó vào những việc vô bổ như chơi điện tử, tiêu phung phí và những đồng tiền mừng tuổi khi đó lại có thể làm hư trẻ. Việc cha mẹ quản lý số tiền mừng tuổi cho trẻ là cần thiết nhưng nên có sự thỏa thuận, đồng ý từ trẻ. Cha mẹ phải hướng dẫn trẻ tiêu tiền vào những việc phục vụ học tập hoặc những mục đích chính đáng. 

Qua việc giáo dục trẻ cách tiêu tiền, cha mẹ có thể dạy dỗ con cái biết quý trọng đồng tiền được làm ra từ sức lao động, biết trân trọng phong tục mừng tuổi đầu xuân.