Nhật Bản: Cựu phi công cảm tử kêu gọi hòa bình qua trà đạo

Trà đạo có sức mạnh để giúp mọi người hiểu nhau dựa trên tinh thần của Thiền sư Sen no Rikyū (1522-1591). Thiền sư có công gìn giữ và phát huy truyền thống văn hóa Trà đạo, Nhật Bản. Thiền sư đã dẫn đến một bước ngoặt quan trọng có tầm vóc ảnh hưởng đến trường phái khác, tạo nên một văn hóa Trà đạo trong giới Võ sĩ (Samurai). Thiền sư Sen no Rikyū là Sư phụ truyền dạy Trà đạo cho Oda Nobunaga (Shogun – người đứng đầu giới võ sĩ) thời Azuchi.

Sau khi Oda Nobunaga vắng bóng trên trần gian thì Toyotomi Hideyoshi lên kế nhiệm (thời Momoyama) thì Thiền sư Sen no Rikyū tiếp tục truyền thụ. Sự hoạt động của Thiền sư Sen no Rikyū có tầm vóc ảnh hưởng lớn trong tầng lớp Võ sĩ và tác động mạnh ảnh hưởng đến chính trị thời đó. Trà đạo, loại hình văn hóa truyền thống đặc trưng của Nhật Bản, đã được Thiền sư Sen no Rikyū hoàn thiện vào cuối thế kỷ XVI.

Phái trà đạo Urasenke là sự kế tục nghệ thuật trà đạo của Thiền sư Sen no Rikyū mà ông Sen Genshitsu được thụ phong Trưởng môn Phái trà đạo Urasenke đời thứ 15 vào năm 1964, Ông được đào tạo Phi công và gia nhập quân đoàn cảm tử.

Ông Sen Genshitsu đã thực hiện hơn 300 chuyến đi nước ngoài, đem Trà đạo vượt biên giới, xuyên quốc gia đến với bạn bè quốc tế hơn 60 nước, từng dâng trà lên nhiều nhân vật nổi tiếng như tổng thư ký Liên Hiệp Quốc, các vị nguyên thủ quốc gia như Nga, Trung Quốc, Pháp, Đức, Mỹ, Việt Nam...

Ông là người đã cống hiến to lớn cho sự kế tục và phát triển nghệ thuật văn hóa đặc trưng này của Nhật Bản, là người đầu tiên trong giới Trà đạo được nhận Huân chương Văn hóa của Nhật Bản. Tháng một năm 2003, Ông chính thức truyền thụ cho người con trai tên là Sen Genmoku (1956), lên giữ chức trưởng môn đời thứ 16 của phái Trà đạo Urasenke.

Nhân dịp kỷ niệm 30 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Nhật Bản do Đại sứ quán Nhật Bản tổ chức. Ông Sen Genshitsu, cựu trưởng môn phái Trà đạo Urasenke, viếng thăm Việt Nam từ ngày 14 đến 18 tháng 9 năm 2003. Ông đã trực tiếp biểu diễn, pha trà một cách rất công phu với các dụng cụ, nguyên liệu từ Nhật Bản để tạo ra hương vị trà đặc sắc của phái Trà đạo Urasenke.

Tại buổi lễ dâng trà Teicha lên nguyên Chủ tịch nước Trần Đức Lương và phu nhân ngày 16-9.  Ông phát biểu: “Tôi hy vọng với chén trà dâng lên Chủ tịch ngày hôm nay, quan hệ Việt - Nhật thắm tình hữu nghị và giao lưu văn hóa hai nước thêm phong phú”

Ông đã kêu gọi hòa bình bằng cách giữ các nghi lễ Trà đạo ở những nơi như Đại Hội đồng Liên Hợp Quốc và trụ sở UNESCO. Ông là đại sứ thiện chí của cả hai UNESCO và Liên Hợp Quốc.

Trích đoạn phỏng vấn:

Câu hỏi: Ông là cựu Trưởng môn phái Trà đạo Urasenke và truyền thụ cho con trai ông lên giữ chức trưởng môn đời thứ 16 của phái Trà đạo Urasenke. Sau đó; Ông vẫn còn đến thăm các thành phần khác nhau của thế giới, phải không? 

Sen Genshitsu: Tôi kêu gọi hòa bình với một tách trà. Nó là tinh thần của Thiền sư Sen no Rikyū. Khi tôi còn trẻ, tôi đã nghiên cứu ở Hoa Kỳ. Con đường dài của Trà đạo và tinh thần của nó cũng đã lan rộng ra thế giới. Trà đạo, loại hình văn hóa truyền thống đặc trưng của Nhật Bản.

Q:  Phái Trà đạo Urasenke có 107 văn phòng ở nước ngoài. Bằng cách so sánh, báo The Asahi Shimbun (Triều Nhật Tân văn) có 35 tờ, tiền thu này cho nhân viên của mình.

A: Tôi không biết rằng trường học của tôi có văn phòng nhiều hơn công ty của bạn. Kể từ khi chiến tranh kết thúc, trường học của tôi đã được tham gia trong việc truyền bá mạng ở nước ngoài. Hiện tại số lượng của nó tại các văn phòng ở nước ngoài, có nghĩa là Trà đạo được chấp nhận rộng rãi trên toàn thế giới.

Tôi và gia đình tôi liên quan đến cựu Tổng thống Pháp Jacques Chirac và gia đình vợ tôi đã thông thạo tiếng Pháp. Tôi cũng trở nên thân thiện với Thượng nghĩ sĩ Hoa Kỳ Robert Kennedy (1925-1968), Ủy ban Từ thiện tư nhân và nhu cầu công cộng (Ủy ban Filer) John Rockfeller III (1906-1978) và Tổng Thư ký Ban bí thư Trung ương Đảng Cộng Sản Trung Quốc Đặng Tiểu Bình (1904-1997). 

Q: Bởi vì bạn bè của Ông vòng quanh thế giới, Ông được gọi là "Hitori-Gaimusho" (Một người đàn ông Bộ Ngoại giao), phải không?

A: Những gì tôi đã làm là thông qua con đường của Trà đạo, chỉ ngoại giao khu vực tư nhân. Nhưng tôi đã nói với bộ trưởng ngoại giao: "Trước hết, bạn nên đưa ra một tách trà để đối tác với bạn. Đối tác của bạn sẽ ngạc nhiên. Sau đó, bạn nên bắt đầu cuộc họp".

Điều quan trọng là thiết lập các cảm giác "Đầu tiên Hãy uống trà." Ngay cả khi một người đàn ông mời một người phụ nữ, đầu tiên anh mời cô đi uống trà, đúng không? Nó khác nhau bây giờ? Vì vậy đó là khi tôi còn trẻ.

Trong trung tâm đào tạo của Bộ Ngoại giao, tôi đang giảng dạy cách của Trà đạo cho các thành viên đội ngũ nhân viên trẻ, những người đã chỉ cần tham gia Bộ. Tôi đã làm như vậy 40 năm. Vì vậy, hầu hết các nhà ngoại giao có thể làm cho Trà đạo, người đang đóng quân trên toàn thế giới.

Hỏi: Trước khi bắt đầu cuộc phỏng vấn này, tôi cũng cung cấp "matcha" Trà.

A: Đầu tiên chúng tôi cung cấp trà cho những người đã đến đây. Đó là bởi vì họ đang mệt mỏi. Ngay cả ở thời gian thảo luận về các vấn đề khó khăn, một bầu không khí thoải mái sẽ được thực hiện nếu trà hoặc cà phê được cung cấp.

Nhận đúng thời điểm là một yếu tố quan trọng đối với việc mọi người hiểu nhau. Trà đạo có khả năng giúp đỡ làm như vậy.

Hỏi: Nhưng khi chúng ta nghĩ về việc bắt đầu học cách Trà đạo, chúng ta thường ngần ngại bởi vì chúng tôi có ấn tượng rằng cách cư xử rất nghiêm ngặt.

A: Chúng tôi cũng chịu trách nhiệm cho điều đó. Thậm chí về những điều cơ bản là dễ dàng, chúng tôi đã làm cho nó rất quan trọng để thực hiện theo các quy tắc. Trà đạo là một trong những điều bạn có thể làm (dễ dàng) nếu bạn có một cái bát, đánh trứng, trà và nước nóng.

Cụ Sen Genshitsu sinh năm 1923 tại Kyoto, tốt nghiệp đại học Doshsha, Nhật Bản. 

Năm 1997, Ông được trao giải Văn hóa về trật tự của chính phủ.

Thích Vân Phong