Nhiều cơ hội mở ra cho Myanmar

Thế giới vừa chứng kiến một biến cố ngoạn mục tại Myanamr, sau hơn nửa thế kỷ độc tài quân sự, khi đảng đối lập của giải Nobel hòa bình Aung San Suu Kyi dành đa số tuyệt đối với phiếu bầu. 

Bà chịu sự quản thúc tại gia của chính quyền quân sự trong gần 15 năm trong tổng số 21 năm quản chế cho đến khi được thả lần gần đây nhất vào tháng 11 năm 2010, qua đó trở thành một trong những tù nhân chính trị được biết đến nhất trên thế giới. Nay trở lại chính trường trong tư thế chiến thắng quang vinh.
Bà đã hy sinh tình cảm gia đình để tranh đấu cho một đất nước Myanamr được tự do dân chủ. 

Dưới sự cai trị độc tài của chính quyền độc tài, quốc gia Myanmar đã duy trì thể chế đóng cửa suốt hơn 50 năm qua. Tuy nhiên, trong vài năm gần đây, chính quyền quân sự đã thực hiện một số điều chỉnh theo hướng dân chủ hóa. Cuối cùng, vào ngày 25/8 vừa qua, Myamnar lần đầu tiên tổ chức cuộc tổng tuyển cử tự do sau 25 năm. 

Kết quả công bố hôm 8/11 cho thấy đảng đối lập liên minh quốc gia vì dân chủ (NLD) do nữ cư sĩ Aung San Suu Kyi lãnh đạo đã giành chiến thắng áp đảo. Bà là một biểu tượng của cuộc vận động dân chủ hóa tại Myanmar.

Nữ cư sĩ Aung San Suu Kyi sẽ không thể trở thành Tổng thống vì chồng bà là người nước ngoài. Hiến pháp Myanamar quy định người có vợ, chồng hoặc con cái là người nước ngoài sẽ không được làm Tổng thống. Tuy nhiên, nếu kết quả cuộc tổng tuyển cử này được phía quân đội chấp thuận và chuyển giao chính quyền thì bà sẽ đóng vai trò là người lãnh đạo tối cao trong chính phủ Myanmar.

Điều phối viên của hiệp hội Info-Birmanie lưu ý đến dụng ý của giới quân nhân, khi chấp nhận tổ chức một cuộc bầu cử “Tự do”: “Myanmar ra khỏi chế độ độc tài quân sự năm 2011. Cho đến 2013, chúng ta đã thấy có những tiến bộ đáng kể về dân chủ: Các tù nhân chính trị được trả tự do, quyền tự do ngôn luận, quyền tự do hiệp hội có tiến bộ. Nhưng đằng sau những tiến bộ cụ thể này là mục tiêu của giới quân sự: được quốc tế bỏ trừng phạt. Các trừng phạt được dỡ bỏ năm 2013. Giới quân sự cũng hy vọng nhờ vậy thu hút được nhiều đầu tư nước ngoài. 
 
Việc chính quyền tổ chức tổng tuyển cử cũng có cùng mục tiêu: Đó là chứng minh với cộng đồng quốc tế là chính quyền Myanmar nay đã trở thành dân sự, và có khả năng tổ chức một cuộc bầu cử được xem là "thành công và công bằng". 
 
Mục tiêu cuối cùng của giới quân sự khi làm việc này là trấn an giới đầu tư nước ngoài, trấn an chính phủ các nước Phương Tây, kể cả Trung Quốc, để khuyến khích họ đầu tư rộng rãi, lâu dài”.

Trong quan điểm của giới chuyên gia về Myanmar, nổi lên hai viễn cảnh chính của tiến trình chuyển đổi dân chủ. Khả năng thứ nhất là quá độ dân chủ sắp tới, nếu muốn thực chất buộc phải nhắm thẳng vào sửa đổi Hiến pháp, với việc chấm dứt đặc quyền của quân đội, khả năng thứ hai là hợp tác với giới quân nhân để thúc đẩy các cải cách.

Một phóng sự của AFP thực hiện trước cuộc bầu cử 8/11 đưa ra nhận định: Chính phủ của đảng liên đoàn quốc gia vì dân chủ, nếu giành chiến thắng, chắc chắn sẽ buộc phải làm việc với các tài phiệt thân quân đội, cho dù chủ trương của đảng đối lập là chống tham nhũng. Tuy nhiên, theo chuyên gia về Myanmar Htwe Htwe Thein, được AFP trích dẫn, hiện nay thời thế đang thay đổi nhanh chóng, nhiều doanh nhân hàng đầu Myanmar đang tìm cách thay đổi hình ảnh của mình trước công chúng, với việc đóng góp cho việc xây dựng “một Myanamr mới, một quốc gia dân chủ”. Hai tài phiệt Myanmar nổi tiếng, ông Zaw Zaw và ông Tay Za, trong thời gian gần đây được truyền thông giới thiệu, như là các nhà tài trợ hào phóng đối với đảng đối lập liên đoàn quốc gia vì dân chủ.

Chính quyền quân sự Myanmar bắt đầu chuyển sang thể chế kinh tế mở cửa từ năm 2011. Nếu việc chuyển giao quyền lực diễn ra dựa theo kết quả cuộc tổng tuyển cử vừa qua thì tốc độ mở cửa ở quốc gia Đông Nam Á này sẽ còn được đẩy nhanh hơn nữa. Khi đó, Myanmar sẽ trở thành “mảnh đất hứa” cuối cùng của châu Á. Lý do là bởi vì Myanmar có mức độ mở cửa về kinh tế thấp nhất so với các quốc gia láng giềng như Việt Nam, Campuchia, Lào. Do đó, một khi đã mở cửa thì đồng nghĩa với việc các cơ hội lớn cũng được mở ra.

Myanmar có dân số khoảng 55 triệu người, thị trường nội địa lớn, lại có vị trí địa lý thuận lợi, nằm giữa hai thị trường khổng lồ là Trung Quốc và Ấn Độ. Nếu chính quyền mới thiết lập được nền dân chủ thì quốc gia này sẽ nhận được sự hỗ trợ lớn từ cộng đồng quốc tế.

Tỷ lệ tăng trưởng tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Myanmar liên tục duy trì ở ngưỡng cao. Trong năm 2011, năm đầu tiên mở cửa về kinh tế, con số này là 5,9%, tăng lên 7,3% vào năm 2012, 8,5% vào năm 2013 và 2014. Nếu mức độ mở cửa càng cao thì sự hỗ trợ của cộng đồng quốc tế lại tăng thêm, đẩy tăng trưởng tiến nhanh hơn nữa.

Myanmar đã thoát khỏi danh sách những quốc gia nghèo nhất thế giới vào năm 2011, khi thu nhập bình quân đầu người vượt 1.000 USD. Tới năm 2014, con số này đã tăng lên 1.228 USD. Dự kiến vào năm 2021, thu nhập bình quân đầu người của Myanmar sẽ đạt 2.000 USD, bằng với Việt Nam.

Trong khi đó, giá nhân công ở Myanmar chỉ bằng một nửa so với Việt Nam, dự kiến sẽ là miền đất hứa để các doanh nghiệp lập nhà máy sản xuất các mặt hàng như dệt may, giầy dép.

Hiện tại Myanmar đang xuất khẩu khoảng 1 triệu tấn gạo mỗi năm. Trong thời gian tới, nếu nước này nâng cao được năng lực sản xuất, tăng sản lượng gạo thì sẽ có thể sánh ngang với các quốc gia xuất khẩu gạo lớn khác là Thái Lan và Việt Nam. Ngoài ra, Myanmar cũng sở hữu nhiều tài nguyên thiên nhiên như đá quý, đồng, khí đốt.

Hiện, Trung Quốc và Nhật Bản đã đi tiên phong về các nguồn viện trợ hoặc vốn vay ưu đãi cho chính phủ Myanmar, tích cực xúc tiến đầu tư vào quốc gia này, là những đối thủ cạnh tranh khốc liệt với Hàn Quốc.

Một số doanh nghiệp của Hàn Quốc trong lĩnh vực may mặc, ăn uống cũng đang xúc tiến vào thị trường Myanmar. Mỹ phẩm của Hàn Quốc được người dân Myanmar ưa chuộng. Doanh nghiệp Hàn cũng đã tham gia vào các dự án khai thác mỏ khí đốt ở Myanmar và thu được lợi nhuận đáng kể.

Một lợi thế của Hàn Quốc là thiện cảm của người dân Myanmar về hình ảnh xứ sở kim chi. Đặc biệt là những kinh nghiệm phát triển của Hàn Quốc, từ một quốc gia nghèo nhất thế giới vươn lên hàng ngũ các nước phát triển, tăng trưởng cao, sẽ là một món quà vô giá đối với Myanmar.

Do vậy, nhiều ý kiến chỉ ra rằng chính phủ và các doanh nghiệp tư nhân cần có tầm nhìn dài hạn về chiến lược đầu tư và xây dựng cơ sở hạ tầng tại Myanmar để có thể xúc tiến thành công tại miền đất hứa mới này.

Thích Vân Phong (Tổng hợp nguồn: Yonhapnews và các báo Korea)