Phải chăng tổ chức Phật đản là chuyện của "ngày xưa"?

Ngày Chủ Nhật vừa rồi vào bệnh viện thăm người bạn đạo đang nằm điều trị căn bệnh suy nhược thần kinh (!), người con trai cả của anh, cháu Nguyên Hà Nguyễn Hoài Dũng, hiện cũng là Huynh trưởng cấp Tín của GĐPT, chìa ra cho tôi xem một tờ báo bị xé làm đôi. Khi chưa hết ngạc nhiên thì cháu Dũng nói “Hồi sáng này mấy đứa em mua hai gói xôi bắp đem vô cho con và ba con ăn, vô tình con thấy tờ giấy gói xôi có in bản tin này nên ba bảo con xếp giữ lại, chờ đưa cho bác”.

Sau khi cố gắng ghép đôi, ghép tư lại  và đọc chữ được chữ mất, thì …hóa ra! Đây là bản tin về ngày lễ Phật đản tại thành phố! Dẹp qua một bên thắc mắc tại sao nó lại trở thành giấy gói xôi quá nhanh như vậy  khi nghe anh bạn  mình thều thào, nắm tay tôi nói rằng “Đạo hữu ơi! Ở ngoài xã hội ông bà ta hay nói “nước đổ lá môn”, còn  chuyện này  thì phải gọi là “nước đổ lá…sen” là hổng có oan chút nào “, rồi  anh bạn tôi ho sù sụ nằm quay mặt vô tường! Lo ngại sức khỏe người bạn vong niên của mình trước những vấn đề này mà lúc bình sinh anh em thường đàm luận  không nguôi, tôi ra dấu cho cháu Dũng bước nhẹ ra ban công để cố gắng tiêu hóa hết sự ngỡ ngàng  trong tờ giấy gói xôi này.

Những dòng đầu của bản tin trong miếng giấy gói xôi đó thông báo là lễ Phật đản năm nay cũng nằm trong sự ưu tư và lo lắng của nhiều ban ngành, lãnh đạo Phật giáo.

Chính vì vậy mà người đọc sẽ  nhanh chóng có được tấm lòng hoan hỷ, đồng cảm, phấn khởi, hồ hởi và vui vẻ. Nhưng mà, ta nói thiệt khổ hết sức, vì ở đời mấy cái chữ “nhưng” này cứ làm  khổ  bà con miết. Bởi vì đọc đi đọc lại (bị nhầu nát trong quá trình  gói xôi) thì sẽ thấy  trách nhiệm cũng như ý nghĩa lễ Phật đản  của thành phố năm nay quá lớn, quá đặc biệt như vậy - nguyên văn "Đại lễ Phật đàn của Phật giáo thành phố năm nay hướng đến chào mừng kỷ niệm 40 năm giài phóng miền Nam, thống nhất đất nước và kỷ niệm 52 năm cuộc tranh đấu của Phật giáo chống chế độ độc tài Ngô Đình Diệm. Do đó, ban tổ chức đại lễ Phật đản kết hợp với Ban Văn hóa GHPGVN Tp.HCM, Phân ban Ni giới Tp.HCM sẽ tổ chức nhiều sự kiện văn hóa chào mừng….”.

                       

Thiệt là háo hức quá đi. Bản tin còn nói đến  việc bàn giao mặt bằng Việt Nam Quốc tự để làm lễ đài (Mô Phật! Hổng biết năm nay phông nền lễ đài có in lại đền Taj Mahal của ông vua đạo Hồi ở Ấn Độ không nhỉ?), rồi sẽ có ẩm thực chay, biểu diễn văn nghệ, triển lãm thành tựu 40 năm Phật giáo thành phố…HẾT! Còn chứ, còn vụ diễu hành xe hoa mừng Phật đản nữa, điều này đã là truyền thống lâu đời của Sài Gòn mà, không thể thiếu à nghen, nhưng (cũng chữ NHƯNG) “sẽ tổ chức diễu hành xe hoa NẾU CHÍNH QUYỀN THÀNH PHỐ CHO PHÉP”. (Tôi nhấn mạnh). Anh em  phật tử chúng tôi không  dám lạm bàn về cụm từ này, xin dành cho tất cả những ai còn ưu tư lo lắng thật sự cho ngày Phật đản mang tính truyền thống tại thành phố mình suy ngẫm. Nhưng trước hết  xin nhớ cho bây giờ không phải thời bị thực dân Pháp o ép, và sau đó là thời hậu Pháp thuộc với  ông vua Gia tô giáo kìm hãm Phật giáo bằng luật Đạo Dụ số 10, theo đó việc gì, tổ chức cúng kiến chi cũng phài xin phép, vì Phật giáo chỉ là một hội đoàn cỏn con  mà thôi.

Khi người bạn của tôi đang nằm kia còn khỏe, năm nào nhân mùa Phật đản  đều cùng nhau đi  về những vùng khỉ ho cò gáy, những nơi mà ánh sáng Phật pháp còn lu mờ, những nơi mà mấy ông thầy cúng là vua một cõi và ngoại giáo đang chực chờ hằng ngày  hằng giờ để  thâu tóm, tìm kiếm tín đồ; đi xin xỏ từng lá cờ, từng chiếc lồng đèn Phật đản, bỏ ra thêm  tiền của để vận động  mua trúc, giấy kiến dán thêm lồng đèn  để phát   -thậm chí có nơi phải năn nỉ, cho bà con treo cờ ngày Phật đàn sinh. Nếu ở sài thành có xe hoa  Phật đản thì ở những nơi này anh em chúng tôi  còn khuyến khích bà con  làm được những chiếc  ghe bông mừng Phật đản, chạy máy đuôi tôm lạch bạch khắc vàm rạch thôn quê đếm trăng Rằm, khuấy động một vùng quê xa lắc. Dòm những chiếc ghe bông ấy mà anh em chúng tôi  rơi nước mắt, chạnh lòng nghĩ đến  những chiếc xe hoa  Phật đàn rực rỡ của  thành phố mình, năm có năm không, truyền thống bị đứt đoạn vì có tư tưởng xem nhẹ.  

Một năm, hai năm và thậm chí hàng chục hàng trăm năm một truyền thống mới được xác lập và định vị. Còn ở  đây Phật giáo thành phố quá nhẹ nhàng trong  suy nghĩ và tùy tiện dựa vào  nhiều lý do khó chấp nhận.

Ngay cả viện lý do Việt Nam Quốc Tự đang xây dựng, cần dồn hết nguồn lực vô đó, cũng không  thuyết phục lắm đâu. Chuyện Việt Nam Quốc Tự là chuyện muôn đời, nếu nói theo  bây giờ là nó thuộc phạm trù  văn hóa  vật thể, có niềm tự hào riêng và góc đứng riêng. Cỏn chuyện diễu hành xe hoa mừng Phật đản thuộc về văn hóa phi vật thể, có gia trị tâm hồn  rất lớn, tồn tại và song hành với  Việt Nam Quốc Tự là  văn hóa vật thể. Vậy nếu  dẹp bỏ cái này để  chú trọng cái kia là điều không thể có và không bao giờ chấp nhận được. Chúng ta sẽ mang tội với thế hệ  mai sau biết là bao nhiêu.

Những ai sinh ra và lớn lên trong thành phố này, ngay từ nhỏ đã biết đến không khí háo hức xe hoa mừng Phật đản hằng năm, nhất là các anh chị em lả đoan sinh phật tử thì cái  không khí hân hoan ấy càng rạo rực gấp bội phần; đó còn là những giây phút đi vào tâm khảm với biết bao kỷ niệm vui buồng cùng Đạo pháp. Chắc chắn những vị này không  hề xem nhẹ  và luôn ủng hộ để những vòng quay của từng chiếc xe hoa mừng Phật đản được yên bình, nhẹ nhàng  đi vào lòng người không bao giờ đứt quãng.

Xem xong 3 tấm hình dưới đây chúng ta chắc chắn sẽ không khỏi chạnh lòng về một ký ức đẹp, rất đẹp về hình ảnh chiếc xe hoa mừng Phật đản trong từng  ký ức mỗi cá nhân. Cho thấy tiền bạc không có nghĩa gì so với tấm lòng con người dâng lên đức Thế Tôn nhân dịp Ngài thị hiện Đản sinh.

Như vậy thì lạm dụng các sự kiện lớn Chào mừng- Kỷ niệm  cái nỗi gì khi chỉ lèo tèo vài ba hoạt động mà măm nào, chùa nào cũng đều có tổ chức? Nhất là mảng văn nghệ và triển lãm, đã có sự gồng mình  gánh vác ở đây nhưng sức lực ấy  không thể và không đủ sức khỏa lấp hết sự yếu kém trong tư duy tổ chức  thực sự của chính nội lực  Phật giáo thành phố hiện có. 

Tờ giấy gói xôi trong tay tôi bỗng nhàu nát tự bao giờ. Nhìn vô kia người bạn mình đang nằm đó. Phật đản năm nay rồi anh em chúng tôi có thế vắng đi một nhân lực để có thể tiếp tục cùng nhau làm những điều lợi ích cho Phật đản, cho đạo pháp ở những nơi xa lắc tí tè nào đó, nơi mà không có chức vụ, chỉ có mỗi tấm lòng nôn nao hướng về ngày Đản sinh của đức Từ Phụ cao cả.

Cứ miên man thoáng buồn như vậy mà không biết cháu Dũng đã đứng bên cạnh bao giờ. Nó nói "Bác ơi! Ba cháu bệnh nằm đó nhưng có nói cháu vận động thêm đoàn sinh trong GĐPT trợ giúp mấy bác, mấy bác đừng buồn. Phật đản năm nay cũng vậy thôi, vắng ba cháu nhưng còn có tụi con. Khi nào ba cháu khỏe thì sẽ cùng các bác như xưa”.

                           
Phải rồi. Vắng ba cháu nhưng còn có tụi con, nghe sao mà tan chảy cõi lòng! Cội cây tốt lành đã được trỗi mầm  kế thừa nhưng nếu truyền thống mà mất đi thì giá trị sống của một thế hệ, một tập thể cũng sẽ mất theo.

Hai Vàm Tắc - Dương Như Tâm

Chú thích: Bài viết thể hiện văn phong, góc nhìn và quan điểm riêng của tác giả - là cư sĩ Phật giáo sinh sống tại thành phố Hồ Chí Minh