Theo Đài phát thanh quốc tế Pháp (RFI) đưa tin hôm thứ Sáu ngày 03/03/2017, hàng nghìn người đã tuần hành ở miền Nam, nơi bị quân nổi dậy tàn phá của Thái Lan, để lên án vụ sát hại một gia đình Phật giáo đồ, trong đó có một cậu bé 8 tuổi, khi sự tăng đột biến của bạo lực làm suy yếu những tiến bộ trong các cuộc đàm phán hòa bình thời gian qua.
Cuộc nổi dậy được tiến hành bởi quân nổi dậy Hồi giáo Malay chống lại nhà nước Thái Lan phần đông là Phật giáo đồ bị giết gần bảy nghìn người, chủ yếu là dân thường, kể từ khi bùng nổ cách đây 13 năm.
Số người chết đã tăng lên hôm thứ Năm ngày 02/03/2017, sau khi các chiến binh bị nghi ngờ phục kích xe của một phó thôn, bắn chết người này cùng với đứa con trai 8 tuổi, vợ và người em dâu.
Gia đình lái xe đang trên đường đến trường trên con đường hẻo lánh địa bàn huyện Ruso, tỉnh Narathiwat và bị quân nổi dậy Hồi giáo tấn công.
Cuộc phục kích gây nhiều phản đối từ các nhà lãnh đạo tôn giáo và các nhóm xã hội dân sự từ cả hai cộng đồng Hồi giáo và Phật giáo, những người đã cùng nhau tuần hành thứ Sáu ngày 03/03/2017 tại huyện Ruso.
Hôm thứ Năm, ngày 02/03/2017, cũng đã chứng kiến một nhà lãnh đạo Hồi giáo 44 tuổi bị chết và lính thường phục khác bị bắn chết tại một chợ đêm tỉnh Pattani.
Hàng chục học sinh địa phương cũng tham gia các cuộc biểu tình, mang theo một tấm biểu ngữ “Hãy ngừng bắn, dừng lại việc giết hại”.
Đại tá Ruangsak Buadaeng, một chỉ huy cảnh sát địa phương, nói với AFP: “Mục đích của cuộc biểu tình để tố cáo hành vi giết hại những người vô tội”.
Các phần tử nổi dậy, những người hoạt động trong những đội binh chặt chẽ và kín đáo, hiếm khi tuyên bố các cuộc tấn công của họ.
Nổ súng là thường xuyên nhưng thường khó xác định liệu hành động đó có liên quan đến các cuộc nổi loạn, hoạt động tội phạm hoặc tranh chấp cá nhân trong khu vực.
Nhưng làn sóng bạo lực hôm thứ Năm, ngày 02/03/2017 xuất hiện đúng lúc nhằm phá hoại những lợi ích gần đây thu được trong các cuộc đàm phán hòa bình giữa quân đội và Mara Patani – một nhóm thế lực tự xưng che chở đại diện cho quân nổi dậy.
Quân đội Thái Lan và Mara Patani tuần này đã đồng ý để tạo ra một "vùng an toàn" giới hạn trong khu vực, như một biện pháp xây dựng lòng tin.
Thỏa thuận này tương đương với một lệnh ngưng bắn địa phương, là một bước tiến nhỏ nhưng rất hiếm trong nhiều năm đàm phán.
Khu vực ba tỉnh cực Nam Thái Lan (Pattani, Yala và Narathiwat) từng là một tiểu vương quốc Hồi giáo cho đến khi bị chính phủ Thái sát nhập vào đầu thế kỷ 20.
Ngày 10/01/2013, Tổng thư ký Hội Ðồng An Ninh Quốc gia Thái Lan, Trung tướng Paradorn Pattathabutr nói rằng Malaysia ủng hộ nỗ lực của chính phủ Thái Lan nhằm chấm dứt tình trạng bạo động, đồng thời sẵn sàng trợ giúp trong vai trò trung gian nếu được yêu cầu, khi tháp tùng Phó Thủ tướng Chalerm Yoobamrung trong chuyến viếng thăm Malaysia. Chalerm và phái đoàn gặp Thủ tướng Malaysia Najib Razak và thảo luận trong hơn một giờ đồng hồ về vấn đề này cũng như các vấn đề khác liên quan đến hai nước. Tướng Paradorn nói rằng Thủ tướng Najib khẳng định rằng Malaysia hoàn toàn bác bỏ việc tỉnh Pattani tách rời khỏi Thái Lan và sẽ không hỗ trợ thành phần ly khai vượt biên giới vào ẩn náu trên lãnh thổ Malaysia.
Phía Malaysia từng hỗ trợ Philippines trong cuộc thương thảo với thành phần Hồi giáo ly khai và cho biết sẽ ứng dụng mô hình này vào trường hợp Thái Lan.
Ngày 28/03/2013, Chính phủ Thái Lan mở phiên họp chính thức đầu tiên với đại diện của nhóm nổi dậy Mặt Trận Cách mạng Dân Dộc (Barisan Revolusi Nasional, BRN) nhằm thương thuyết hòa bình, trong khi có vụ nổ bom ở khu vực phía Nam làm thiệt mạng ba lính địa phương quân. Cuộc thảo luận chú trọng vào cách làm sao để giảm bớt đổ máu.
Chính phủ Thái Lan cũng loan báo một vụ nổ bom vào sáng ngày 28/03/2013, làm thiệt mạng ba lính địa phương quân và cho rằng đây là hành động nhắm phá hoại cuộc hòa đàm. Có năm lính địa phương quân khác cũng bị thương trong vụ nổ bom nhắm vào một toán tuần tiễu trong tỉnh Narathiwat.
Vân Tuyền (Nguồn: The Manila Times)