Những ai yêu mến điện ảnh châu Á hẳn không xa lạ với bộ phim Thiếu Lâm tự vốn gắn liền với tên tuổi tài tử Lý Liên Kiệt. Thiếu Lâm tự - bối cảnh chính của bộ phim - từ đó càng được người ta biết đến, tìm đến nhiều hơn.

Hẳn nhiên không phải nhờ bộ phim mà Thiếu Lâm tự mới nổi tiếng. Ngôi chùa cổ này vốn đã là một trong những ngôi chùa danh tiếng nhất Trung Quốc từ ngàn năm qua.

Ngôi cổ tự nằm dưới chân núi Thiếu Thất thuộc dãy Tùng Sơn. Tùng Sơn - một trong ngũ đại danh sơn - núi thiêng của Trung Quốc - có 2 dãy: Đại Tùng Sơn và Tiểu Tùng Sơn. Thiếu Lâm Tự nằm ngay triền núi phía tây của Tiểu Tùng Sơn, gọi là núi Thiếu Thất, thuộc huyện Đăng Phong, tỉnh Hà Nam, Trung Quốc.

THĂNG TRẦM NGÔI CỔ TỰ CỦA BỒ ĐỀ ĐẠT MA

Chùa được Hiếu Văn Đế triều đại Bắc Ngụy (495) xây dựng để rồi được biết đến nhiều hơn kể từ khi nhà sư Ấn Độ Bồ Đề Đạt Ma đến đây năm 527 tu hành và truyền bá Phật giáo. Ông được xem là ông tổ sáng lập giáo phái Thiền Tông Trung Hoa, sau này phát triển khắp vùng Đông Nam Á, Triều Tiên và Nhật Bản. Bồ Đề Đạt Ma cũng là người sáng lập nên võ phái Thiếu Lâm.

Chùa Thiếu Lâm rộng hơn 60.000m2 với 11 công trình kiến trúc trải dài theo trục Bắc Nam như: Tam Môn, Đại Hùng Bảo Điện, Tàng Kinh Các, Tây phương thánh nhân, Lục Tổ Đường, điện La Hán, khu Linh tháp, học viện cho tu sinh... Các công trình kiến trúc của chùa còn lại đến nay hầu hết được trùng tu và xây dựng từ thời nhà Minh, nhà Thanh.

Vốn đã quen với việc các địa điểm tham quan nổi tiếng của Trung Quốc luôn đông khách nhưng tôi vẫn bất ngờ khi nhìn dòng người lũ lượt xếp hàng mua vé, xếp hàng vào cổng, xếp hàng chờ đi xe điện để di chuyển từ điểm này sang điểm khác trong khuôn viên ngôi chùa rộng mênh mông này. Quả thật, nếu muốn từ cổng đi bộ hết một vòng các nơi trong chùa, bạn sẽ mất một buổi.

Cho đến nay, chưa có ngôi chùa nào to lớn và có lịch sử đặc biệt lâu đời còn sót lại từ thời phong kiến cổ đại ở phương Đông như chùa Thiếu Lâm. Ngôi chùa cũng chứng kiến bao thăng trầm biến thiên của thời cuộc. Chuyện hay được nhắc đến nhất là 13 côn tăng cứu Đường vương thời nhà Đường (618-907).

Trong chùa có tấm bia năm 728 miêu tả chuyện các nhà sư chiến đấu giúp Lý Thế Dân chống lại đối thủ của ông là Vương Thế Sung. Vì giúp Lý Thế Dân lên ngôi vua, bình định thiên hạ, Thiếu Lâm tự được vua biết ơn, cho phép các nhà sư phát huy võ công, nên danh tiếng chùa ngày một lớn.

Đây là đề tài hấp dẫn của phim ảnh khi nói về Thiếu Lâm tự. Tuy nhiên, chùa từng bị hủy hoại và trùng tu, xây dựng lại khá nhiều lần. Lần nặng nhất là vào năm 1928, tướng Thạch Hữu Tam - thuộc hạ của Tưởng Giới Thạch - phóng hỏa đốt chùa, thiêu hủy nhiều văn thư vô giá trong thư viện chùa…

Sau thời kỳ Cách mạng Văn hóa Trung Quốc, chùa hoang tàn vắng lặng một thời gian dài trước khi trở thành địa điểm tham quan, dạy võ nổi tiếng đông khách viếng thăm như hiện nay.

CHUYỆN LẠ Ở THIẾU LÂM TỰ

Đưa tôi đến Thiếu Lâm tự, Aron - bạn của bạn tôi, một hướng dẫn viên du lịch có những nghiên cứu khá sâu về Phật giáo - kể một câu chuyện như một huyền tích ở chùa này.

Chuyện kể rằng Bồ Đề Đạt Ma ẩn tu trong hang đá khuất sâu sau núi, thực hành thiền pháp “bích quán” - ngồi thiền quay mặt nhìn vào vách đá suốt 9 năm (cửu niên diện bích). Trong thời gian đó, luôn có người đưa cơm cho ông ròng rã nhiều năm trời. Người đó xin được nhận làm đệ tử. Nghe xong, Đạt Ma nói: Chừng nào tuyết đổ màu đỏ thì ta sẽ nhận ngươi làm đệ tử.

Người đó kiên nhẫn đợi mãi cho đến một ngày nhận ra trên đời làm gì có tuyết đỏ. Sau đó, ông tự chặt đứt cánh tay trái của mình để tỏ rõ sự thấu hiểu, tỏ lòng chí thành cầu đạo. Máu từ cánh tay chảy lan trên tuyết đến trước nơi Đạt Ma Sư Tổ đang ngồi. Đạt Ma nhìn thấy, nhớ lại lời hứa năm xưa, đã nhận đệ tử đầu tiên của mình như thế. Vì chỉ có một cánh tay, người này chỉ có thể lạy Phật bằng một tay. Người này là Huệ Khả, sau đó trở thành vị Tổ thứ hai của Thiền tông Trung Quốc. Từ đó, ở phái Thiếu Lâm, người ta lạy Phật bằng một tay là vì thế.

(Câu chuyện này có một số dị bản, với vài tình tiết có thể khác nhau nhưng nội dung ý nghĩa vì rất giống nhau).

Lúc nhỏ khi xem phim thấy các vị sư Thiếu Lâm thường lạy chỉ một tay, tôi cũng lấy làm thắc mắc. Mãi đến giờ, đứng trong sân chùa Thiếu Lâm, được Aron giải thích về việc này, tôi lấy làm thú vị lắm. 

Ngôi cổ tự hơn 1.500 tuổi có quá nhiều huyền tích, huyền thoại và lịch sử quyện vào nhau. Thì ngay cả chuyện về Bồ Đề Đạt Ma cũng đã có nhiều giai thoại hư hư thực thực. Như chuyện ông đến Thiếu Lâm Tự, trên đường đi đã vượt sông Dương Tử trên một ngọn cỏ lau. Thiếu Lâm tự vẫn còn bức tượng sống động miêu tả tích này trong điện Tây Phương, nơi dành riêng để thờ Bồ Đề Đạt Ma.

Nhà báo Lê Minh Hạ

* Liên hệ Phatgiao.org.vn để giới thiệu công ty du lịch, các tour hành hương đến Tăng Ni, Phật tử, bạn đọc: info@phatgiao.org.vn hoặc media@phatgiao.org.vn.