Thượng tọa Thích Đức Thiện thông tin về Vesak 2025 và việc chiêm bái xá-lợi Phật, Bồ-tát Thích Quảng Đức

Chiều 17/4, tại họp báo về tình hình kinh tế - xã hội định kỳ trên địa bàn TP.HCM, Thượng tọa Thích Đức Thiện, Phó Chủ tịch - Tổng Thư ký Hội đồng Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Ủy ban Tổ chức Quốc gia Đại lễ Vesak Liên Hợp Quốc 2025, đã thông tin về Đại lễ Vesak Liên Hợp Quốc 2025 tại TP.HCM.

Theo Thượng tọa Thích Đức Thiện, Đại lễ Vesak Liên Hợp Quốc 2025 (gọi tắt là Đại lễ Vesak 2025) được tổ chức từ ngày 6 đến ngày 8/5, có chủ đề chính là “Đoàn kết và bao dung vì nhân phẩm con người: Tuệ giác Phật giáo vì hòa bình thế giới và phát triển bền vững”.

Địa điểm chính diễn ra Đại lễ là Học viện Phật giáo Việt Nam, xã Lê Minh Xuân, huyện Bình Chánh.

Tham dự Đại lễ dự kiến có nguyên thủ các nước Campuchia, Ấn Độ, Sri Lanka, Bhutan, Nepal, Mông Cổ, Thái Lan, Lào, Cộng hòa Kalmykia (Liên Bang Nga), Cộng hòa Buryatia (Liên bang Nga), Tổng Thư ký và Phó Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc, Tổng giám đốc UNESCO,… với 1.200 đại biểu quốc tế đến từ 85 quốc gia và vùng lãnh thổ. Trong nước, số lượng đại biểu khoảng 1.500 người.

Trong khuôn khổ Đại lễ Vesak 2025, sẽ diễn ra lễ cung rước và tôn trí Xá-lợi Phật (bảo vật Quốc gia Ấn Độ) tại chùa Thanh Tâm, khuôn viên công viên Láng Le (xã Lê Minh Xuân, huyện Bình Chánh). Sau đó, diễn ra lễ khai mở chiêm bái Xá lợi Phật tại chùa Thanh Tâm (huyện Bình Chánh) và Xá-lợi trái tim Bồ tát Thích Quảng Đức tại Việt Nam Quốc Tự (Q.10).

Thượng tọa Thích Đức Thiện nhấn mạnh lễ khai mở chiêm bái Xá-lợi Phật tại chùa Thanh Tâm và Xá-lợi trái tim Bồ tát Thích Quảng Đức tại Việt Nam Quốc Tự là sự kiện đặc biệt, đáp ứng nhu cầu của đông đảo tăng ni, phật tử và người dân.

"Chúng tôi sẽ tạo điều kiện tốt nhất cho tất cả mọi người tham gia lễ chiêm bái" - ông nói và cho biết sẽ có trạm dừng nghỉ, phát nước cho bà con dự lễ và lễ chiêm bái sẽ được tổ chức 24/24 giờ.

Đại lễ Vesak cũng diễn ra sự kiện văn hóa gồm: Lễ hội văn hóa Phật giáo, biểu diễn nghệ thuật Phật giáo, hội chợ văn hóa Phật giáo, triển lãm văn hóa Phật giáo, lễ hội hoa đăng,…

Ngoài ra còn có giao lưu nghệ thuật quốc tế của các nước tham dự Đại lễ tại Nhà hát Sa La, khu đô thị Đại Quang Minh, TP Thủ Đức và tham quan tại Khu văn hóa SunWorld núi Bà Đen, Tây Ninh.

“Ban tổ chức dự kiến có khoảng 5.000-10.000 người tham dự đại lễ” - Thượng tọa Thích Đức Thiện nhấn mạnh.

Cũng theo Thượng tọa Thích Đức Thiện, Đại lễ Vesak 2025 tại TP.HCM là dịp để bạn bè quốc tế khắp nơi trên thế giới đến với TP.HCM, chứng kiến một TP năng động, sáng tạo, phồn vinh, thịnh vượng sau 50 năm giải phóng và đất nước Việt Nam hội nhập, phát triển, vươn mình cùng thế giới trong kỷ nguyên mới.

Thông qua các nội dung chương trình, hội thảo khoa học, hoạt động văn hóa, xã hội của Đại lễ Vesak 2025 tại TP.HCM, bạn bè quốc tế càng hiểu sâu sắc hơn về truyền thống lịch sử và văn hóa Phật giáo Việt Nam trong hơn 2.000 năm đồng hành cùng dân tộc...

Đại lễ cũng được kỳ vọng sẽ góp phần thúc đẩy phát triển du lịch và đầu tư kinh tế vào Việt Nam, là dịp để Việt Nam trở thành điểm đến của du khách quốc tế từ hình ảnh đẹp mà Việt Nam tạo được qua đại lễ.

Về xá-lợi của Đức Phật

Về xá-lợi Đức Phật Thích Ca, hiện có thể phân thành hai nhóm. Nhóm thứ nhất, cực hiếm, do các nhà khảo cổ tìm thấy tại Ấn Độ, được đối chiếu với kinh/sử Phật giáo và các giám định khoa học chính xác; có thể gọi xá-lợi thật của Đức Phật Thích Ca Mâu Ni. Nhóm thứ hai, hầu hết các loại xá-lợi Phật lưu truyền trong dân gian, chưa được khoa học nghiên cứu và giám định.

Theo kinh Trường bộ (kinh Ðại Bát-Niết-bàn, số 16), sau khi trà-tỳ nhục thân Đức Phật, xá-lợi được chia thành tám phần, bao gồm: 1-Vua nước Magadha tên là Ajātasattu ở Vương Xá, 2-Những người Licchavi ở Vesāli. 3-Những người Sakya ở Kapilavatthu. 4-Những người Buli ở Allakappa. 5-Những người Koli ở Rāmagama. 6-Bà-la-môn Vethadīpaka ở Vethadīpa. 7-Những người Mallā ở Pāvā. 8-Những người Māllā ở Kusinārā. Những người hay bộ tộc được nhận xá-lợi Phật đều đưa về xứ sở của họ xây tháp phụng thờ.

Trải qua thời gian dài với nhiều biến động lịch sử, Phật giáo suy tàn, gần như bị xóa sổ khỏi Ấn Độ. Các Thánh tích Phật giáo bị chiến tranh và thời gian tàn phá nặng nề. Có những giai đoạn người dân Ấn Độ gần như không biết đến đạo Phật. Ngay cả Đức Phật cũng được giới thiệu như vị thần linh của Ấn giáo, không phải nhân vật lịch sử.

Đến năm 1898, nhà khảo cổ học người Anh William Claxton Peppe đã khai quật và phát hiện ra xá-lợi Phật từ nền móng của một phế tích tại làng Piprahwa, thuộc huyện Siddharth Nagar, bang Uttar Pradesh (Cộng hòa Ấn Độ). Nhờ vào việc giải mã các ký tự trên nắp bình xá-lợi, các nhà khảo cổ đã xác định đây chính là xá-lợi thật của Đức Phật Thích Ca, phần xá-lợi Phật xưa kia được chia cho bộ tộc Sakya ở Kapilavatthu xây tháp phụng thờ.

Phát hiện bình xá-lợi Phật tại Piprahwa đã chứng minh Đức Phật Thích Ca là nhân vật lịch sử, phá tan những hoài nghi trước đó rằng Ngài có thể là nhân vật huyền thoại. Hiện xá-lợi Phật Thích Ca được tôn vinh là quốc bảo của Ấn Độ, tôn trí trang trọng và bảo vệ cẩn mật tại Bảo tàng Quốc gia New Delhi.

Theo các nhà nghiên cứu, trong tám phần xá-lợi Phật Thích Ca được phân chia và xây tháp phụng thờ tại Ấn Độ, hiện các nhà khảo cổ đã phát hiện được hai di chỉ có xá-lợi của Đức Phật. Một là xá-lợi Phật hiện tôn trí tại Bảo tàng Quốc gia New Delhi (do bộ tộc Sakya ở Kapilavatthu phụng thờ) khai quật tại Piprahwa. Hai là xá-lợi Phật được tôn trí tại Bảo tàng Patna (do những người Licchavi ở Vesāli phụng thờ), tìm thấy tại Vesāli.

Cũng cần nói thêm về thành cổ Kapilavatthu (Ca-tỳ-la-vệ) của bộ tộc Sakya, quê hương Đức Phật. Hiện các nhà khảo cổ xác định nằm tại ngôi làng Tilaurakot, thuộc huyện Kapilvastu, Nepal ngày nay. Trong khi một số nhà khảo cổ khác lại cho rằng thành Ca-tỳ-la-vệ cổ nằm tại làng Piprahwa, thuộc huyện Siddharth Nagar, bang Uttar Pradesh, Ấn Độ ngày nay. Đây là vấn đề của các nhà khảo cổ, nghiên cứu lịch sử trong việc xác định di tích Kapilavatthu, nhưng xá-lợi Phật khai quật năm 1898 tại làng Piprahwa chính là xá-lợi thật của Đức Phật Thích Ca.

Xá-lợi Đức Phật Thích Ca, quốc bảo của Ấn Độ, hiện tôn trí tại Bảo tàng Quốc gia New Delhi.