Ý nghĩa ngày Phật đản trong đời sống người Việt

Ý nghĩa của Đại lễ Phật Đản

Mỗi năm, vào ngày rằm tháng tư (15/04) âm lịch, nhân lễ kỷ niệm đức Phật Thích Ca đản sinh, chúng ta cùng nhau ôn lại lịch sử và tìm hiểu ý nghĩa thâm trầm của ngày lễ trọng đại này. 

Lễ Phật Đản là ngày Đức Phật Thích Ca Mâu Ni chào đời tại vườn Lâm Tỳ Ni, tiếng Pali gọi là Vesak, tiếng Phạn là Vaisakha (nhằm ngày 15 tháng tư âm lịch, năm 624 Trước Công Nguyên), một ngày rất quan trọng trong truyền thống Phật giáo.

Không có niềm vui nào của người Phật tử bằng niềm hân hoan đón mừng ngày Khánh đản của Đức Phật - Bậc Thầy tâm linh của muôn loài. Vào ngày lễ, Phật tử thường vinh danh Tam bảo: Phật, Pháp, Tăng (qua các hình thức như dâng cúng, tặng hoa, đến nghe thuyết giảng), và thực hành ăn chay và giữ Ngũ giới, Tứ vô lượng tâm (từ bi hỷ xả), thực hành bố thí và làm việc từ thiện, tặng quà, tiền cho những người có hoàn cảnh khó khăn...

Đại lễ Phật đản 2020 sẽ được tổ chức như thế nào?

Mọi người trên thế gian đều có thể trở thành một vị Phật, một bậc sáng suốt giác ngộ, không phân biệt nam nữ, xuất xứ, đẳng cấp, trẻ già, thời đại, đã có gia đình hay chưa, nếu người đó biết tu tập theo đúng chính pháp, theo đúng bản đồ tu học. Ðây là ưu điểm nổi bậc của đạo Phật: Có hằng hà sa số các vị Phật, từ quá khứ, đến hiện tại và vị lai, chứ không phải chỉ có một vị Phật duy nhất làm giáo chủ là đức Phật Thích Ca, còn tất cả các loài chúng khác đều phải thờ lạy theo tinh thần van xin, cầu khẩn một cách tiêu cực.

Rộng hơn, không chỉ trong mùa Phật đản, mà xuyên suốt, đã là người con của Phật thì không riêng gì ngày Phật Đản mà bất cứ khi nào cũng thực tập học và hành trì giáo lý Phật pháp mà sửa đổi bản thân, bớt thói đố kị, kiêu căng, sân hận, cố gắng sống tốt đời đẹp đạo, lan toả những giáo lý tốt đẹp cho mọi người xung quanh để tất cả được bình an, hạnh phúc.

Bài sám tụng lễ Phật Đản

NGUYỆN HƯƠNG

(Quỳ tụng)

Trầm thủy, rừng Thiền hương sực nức.

Chiên đàn vườn tuệ đã vun trồng.

Ðao Giới vót thành hình non thẳm.

Nguyện đốt lò tâm mãi cúng dâng.

Nam-mô Bồ-tát Hương Cúng Dường. (3 lần, đứng lên)

 TÁN PHẬT

Ðại từ, đại bi thương chúng sanh.

Ðại hỷ, đại xả, cứu hàm thức.

Tướng đẹp sáng ngời dùng trang nghiêm.

Chúng con chí tâm thành đảnh lễ.

- Chí tâm đảnh lễ, tất cả chư Phật ba đời tột hư không khắp pháp giới. (1 lạy )

- Chí tâm đảnh lễ, tất cả Chánh pháp ba đời tột hư không khắp pháp giới. (1 lạy)

- Chí tâm đảnh lễ, tất cả Tăng bậc Hiền Thánh ba đời tột hư không khắp pháp giới. (1 lạy)

 TÁN PHÁP

Pháp Phật sâu mầu chẳng gì hơn.

Trăm ngàn muôn kiếp khó được gặp.

Nay con nghe thấy vâng gìn giữ.

Nguyện hiểu nghĩa chơn Ðức Thế Tôn.

Qui kính Phật Bồ-tát trên hội Bát Nhã. (3 lần)

TÂM KINH TRÍ TUỆ  CỨU CÁNH RỘNG LỚN

Khi Bồ-tát Quán Tự Tại hành sâu Bát-nhã Ba-la-mật-đa, Ngài soi thấy năm uẩn đều không, liền qua hết thảy khổ ách.

Này Xá-lợi-phất! Sắc chẳng khác không, không chẳng khác sắc, sắc tức là không, không tức là sắc. Thọ, tưởng, hành, thức cũng lại như thế.

Này Xá-lợi-phất! Tướng không của các pháp, không sanh, không diệt, không nhơ không sạch, không thêm không bớt. Cho nên trong tướng không không có sắc, không có thọ, tưởng, hành, thức; không có mắt, tai, mũi, lưỡi, thân, ý; không có sắc, thanh, hương, vị, xúc, pháp; không có nhãn giới, cho đến không có ý thức giới; không có vô minh cũng không có hết vô minh, cho đến không có già chết cũng không có hết già chết; không có khổ, tập, diệt, đạo, không có trí tuệ cũng không có chứng đắc.

Vì không có chỗ được, nên Bồ-tát y theo Bát-nhã Ba-la-mật-đa tâm không ngăn ngại. Vì không ngăn ngại nên không sợ hãi, xa hẳn điên đảo mộng tưởng, đạt đến cứu cánh Niết-bàn. Chư Phật trong ba đời cũng nương Bát-nhã Ba-la-mật-đa được đạo quả Vô Thượng Chánh đẳng Chánh giác.

Nên biết, Bát-nhã Ba-la-mật-đa là đại thần chú, là đại minh chú, là vô thượng chú, là vô đẳng đẳng chú, hay trừ được hết thảy khổ, chân thật không dối. Vì vậy nói chú Bát-nhã ba-la-mật-đa, liền nói chú rằng:

"Yết-đế, yết-đế, ba-la yết- đế, ba-la tăng yết-đế, bồ-đề tát-bà-ha". (3 lần)

LỄ PHẬT  

- Chí tâm đảnh lễ: Giáo chủ cõi Ta bà Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni  ( 7 lần, mỗi lần 1 lễ)           

- Chí tâm đảnh lễ: Bồ Tát Đại Trí Văn Thù, Sư Lợi.  (mỗi câu lễ 1 lễ) 

- Chí tâm đảnh lễ: Bồ Tát Đại Hạnh Phổ Hiền.    

- Chí tâm đảnh lễ: Chư tôn Bồ Tát hộ trì chánh pháp.     

- Chí tâm đảnh lễ: Phật Bồ Tát hiện tại đạo tràng (đánh chuông 2 cái, lễ 1 lễ)          

Hôm nay là ngày Phật Đản

Toàn thể chúng con

Tâm thành kính lễ

Lòng tràn hoan hỷ

Cảm kích vô cùng

Đức Phật ra đời

Vì thương nhân loại

Chúng sinh chìm đắm

Trong biển trầm luân

Sinh tử không dừng

Chừng nào ra khỏi ?

Thuyền từ rời bến

Vào chốn biển mê.

Cứu vớt chúng sinh

Đưa lên bờ giác

Vô minh đêm tối,

Chẳng biết lối đi

Cầm đuốc đưa đường

Dẫn về quê cũ.

Thế tôn ứng hiện,

Dưới cội Vô ưu.

Vừa mới ra đời,

Liền đi bảy  bước

Gót chân sen nở,

Nhạc trời reo vang,

Mừng đấng cứu đời

Giáng sinh trần thế

Tin vui đồn khắp

Thành thị thôn quê

Nô nức reo hò

Như hạn gặp mưa

Như con mừng mẹ

Ngài đã lớn lên

Sống trong nhung lụa

ở vị đông cung

Mà không mãn ý

Đền vàng điện ngọc

Chẳng chút bận tâm

Vợ đẹp con yêu,

Không sao trói buộc

Canh cánh nỗi lòng,

Vì thương nhân loại.

Rồi một đêm ấy,

Vượt thành xuất gia

Tìm học các tiên

Mà không toại nguyện

Quyết tâm khổ hạnh,

Thử đạt đạo chăng,

Đã trải sáu năm

Chỉ chiêu kiệt lực.

Bỏ tu khổ hạnh,

Đến cội bồ đề

Thệ nguyện nơi đây,

Nếu không thành đạo

Xương tan thịt nát

Thề không đổi đời,

Đến đêm bốn chín

Sao mai vừa lên

Đạo cả sáng ngời

Bồ Đề viên mãn

Mối mang sinh tử,

Cội gốc vô minh

Dứt sạch vỡ tan

Không còn mảnh vụn.

Ngài liền tuyên bố

Chứng quả Bồ Đề

Thành bậc Chánh giác

Nhớ đến chúng sinh

Lặn hụp biển mê

Ngài đi hoằng hoá

Ngót bốn mươi năm

Không hề ngừng nghỉ

Người đạt đạo quả,

La Hán rất nhiều,

Bồ Tát, chư Thiên

Không sao tính kể

Chánh pháp từ đây,

Rao truyền rộng khắp

Phá tan mê chấp,

Tẩy sạch tà đồ

Mở mắt chúng sinh

Thấy trời quang đãng

Đông Tây, Nam, Bắc

Khắp cõi Ta Bà,

Dần được no lòng,

Nếm mùi giải thoát.

Đến tám mươi tuổi

Vào rừng Sa La;

ở dưới hai cây,

Thế Tôn thị tịch

Chúng tăng than khóc

Chư Thiên ngậm ngùi

Đức Phật hết duyên

Niết bàn an nghỉ

ân cao đức trọng

Làm sao đáp đền?

Chỉ cố gắng tu,

Đạt được đạo quả

Mồi đèn nối lửa

Đời đời không dùng

Đền ơn Chư Phật

Là ơn chẳng đền

Giáo hoá chúng sinh,

Là đền ơn Phật

Chúng con phát nguyện

Quyết chí tiến tu,

Theo gương Đức Phật

Chúng sinh còn mê,

Chúng con phải giác

Chúng sinh còn khổ,

Chúng con ban vui,

Không sót một người

Mới tròn bản nguyện

CHÍ TÂM PHÁT NGUYỆN

Một nguyện nguồn linh thường trong lặng

Hai nguyện tạng thức dứt lăng xăng

Ba nguyện khối nghi đều tan nát

Bốn nguyện trăng định mãi tròn đầy

Năm nguyện pháp trần không khởi diệt.

Sáu nguyện lưới ái lìa buộc ràng.

Bảy nguyện suy nghĩ hành Thập Địa.

Tám nguyện nghe suốt bỏ Tam Thiên.

Chín nguyện tâm vượn thôi nhảy nhót.

Mười nguyện ý ngựa dứt cương yên.         

Mười một nguyện mở lòng nghe Phật dạy.

Mười hai nguyện mến thích Tổ Sư Thiền.

CHÍ TÂM HỒI HƯỚNG

Công đức lễ Phật Đản khôn tính kể

Thắng phước vô biên đồng hướng về

Nguyện khắp pháp giới các chúng sinh

Thảy đểu thể nhập vô sinh nhẫn.

Nguyện tiêu ba chướng sạch phiền não

Nguyện được trí tuệ thật sáng ngời

Nguyện cả tội chướng thảy tiêu trừ

Đời đời thường hành Bồ Tát đạo.

Nguyện đem công đức tu hành này

Trang trải mười phương khắp tất cả

Hết thảy chúng con cùng các loài

Đồng được lên ngôi Vô Thượng Giác.

CHÍ TÂM PHÁT NGUYỆN

Một nguyện nguồn linh thường trong lặng.

Hai nguyện Tạng thức dứt lăng xăng.

Ba nguyện khối nghi đều tan nát.   

Bốn nguyện trăng định mãi tròn đầy

Năm nguyện pháp trần không khởi diệt.

Sáu nguyện lưới ái lìa buộc ràng.

Bảy nguyện suy nghĩ hành Thập Ðịa.

Tám nguyện nghe suốt bỏ Tam thiên.

Chín nguyện tâm vượn thôi nhảy nhót.

Mười nguyện ý ngựa dứt cương yên.

Mười một nguyện mở lòng nghe Phật dạy.

Mười hai nguyện mến thích Tổ Sư Thiền.

HỒI HƯỚNG

Chúng con hồi tâm về Thánh Chúng.

Ân cần đầu cúi lễ Từ Tôn.

Thềm thang Thập Ðịa nguyện sớm lên.

Chân tâm Bồ-đề không thối chuyển.

PHỤC NGUYỆN

Cửa Thiền thường nghiêm tịnh,

Toàn chúng mãi thuận hòa,

Phật tuệ chiếu sáng ngời.

Mưa pháp hằng nhuần gội.

Phật tử lòng tin sâu,

Ruộng phước càng tăng trưởng.

Chúng sanh sống an lạc,

Vui hưởng cảnh thái bình.

Nơi nơi dứt đao binh,

Mỗi mỗi đều thành Phật.

Nam-mô Phật Bổn Sư Thích-ca Mâu-ni.

BA TỰ QUY Y

Tự quy y Phật, nguyện cho chúng sanh, hiểu thấu đại đạo, phát tâm vô lượng. (1 lạy)

Tự quy y Pháp, nguyện cho chúng sanh, thâm nhập tam tạng, trí tuệ như biển. (1 lạy)

Tự quy y Tăng, nguyện cho chúng sanh, quản lý đại chúng, tất cả không ngại. (1 lạy)