Trung Quốc: Quần thể hang động và các pho tượng Phật ở Cam Túc

Di tích vô giá này trong núi cách Thiên Thủy, tỉnh Cam Túc miền Tây Bắc Trung Quốc 45km về phía Tây Nam, cao hơn 150 mét, theo ghi chép văn hiến lịch sử. Phía Tây nam, Nam, Đông Nam của vách đá có những lớp hang động xếp chồng lên nhau giữa các hang động kết nối.

Trong số nhiều hang động Phật giáo Trung Quốc, hang động Đôn Hoàng, hang động Khắc Nhĩ Thiên Phật, hang động Bách Tư Khắc Lý Thiên Phật, nổi tiếng với những bức họa tranh tường. Hang động Vân Cương, hang động Long Môn nổi tiếng với những bức chạm khắc bằng đá, còn hang động Mạc Tích Sơn tuyệt thế, được tôn vinh là “Bảo tàng điêu khắc phương Đông”.

Hang động Mạc Tích Sơn được kiến tạo vào thời kỳ cuối đời nhà Tần (khoảng thế kỷ thứ 3 trước kỷ nguyên Tây lịch), niên đại thập lục quốc hậu tần, hậu Tây Tần, Bắc Ngụy, Tây Ngụy, Bắc Chu, Tùy, Đường, 5 triều đại Tống, Nguyên, Minh, Thanh đều có xây dựng và trùng tu; lần lượt tạc tượng Phật trên vách núi cao từ 30 đến 70 mét, chứa hơn 7.200 tác phẩm điêu khắc nghệ thuật Phật giáo và hơn 1.000 mét vuông các bức tranh. 

Sau triều đại nhà Minh, hang động Mạch Tích Sơn đã từng bị ngập chìm. Năm 1940, giữa thế kỷ 20, trong quá trình phân loại văn hiến địa phương, người dân Thiên Thủy Phùng Quốc Thụy đã nhận được một số lượng lớn thông tin tư liệu về hang động Mạch Tích Sơn, từ đó mới có một sự quan tâm mạnh mẽ đối với di sản quý báu này.

Năm 1941, Phùng Quốc Thụy mời khách du lịch hành hương chiêm bái di tích Phật giáo Mạch Tích Sơn, thực hiện cuộc khảo sát thực địa điều tra đầu tiên của các hang động Phật giáo. Phùng Quốc Thụy đã ấn tượng với những đường nét chạm khắc đá của hang động Mạch Tích Sơn, các pho tượng Phật và các kho báu nghệ thuật Phật giáo khác, mãi đam mê văn hóa nghệ thuật cho đến mất hai tháng trời mới trở về nhà, Phùng Quốc Thụy đã biên khảo tác phẩm “Mạch Tích Sơn Thạch Quật Chí” một cuốn sách quý giá đã được xuất bản.

Sau khi quyển sách xuất bản tin tức về di sản vô giá của Phật giáo Mạch Tích Sơn được lan truyền “Đại Công báo”, “Ích Thế báo” đã có những chuyên đề đặc biệt, gây tác động ảnh hưởng lớn trong nước và thu hút nhiều chuyên gia và học giả nghiên cứu, kể từ đó hang động Mạch Tích Sơn đã được lan tỏa khắp trong nước và hải ngoại.

Hiện nay, hang động Mạch Tích Sơn quý báu này cùng với các hang động Long Môn, Đôn Hoàng, Đại Túc, Vân Cương trở thành ngũ thạch động Phật giáo tiêu biểu cho hệ thống kiến trúc tạc tượng Phật trong hang động để bảo tồn kim kinh ngọc kệ (Tam tạng Thánh điển Phật giáo) và lưu giữ hình ảnh của đức Phật tiêu biểu của Trung Hoa theo phong cách Ấn Độ còn lưu giữ khá tốt cho đến ngày nay. Đây là điểm tham quan hấp dẫn du khách của tỉnh Cam Túc.