Mùa An cư Kiết hạ năm nay, một trong những sự kiện lớn, nhiều ý nghĩa đối với Giáo hội Phật giáo Việt Nam nói chung cùng hàng triệu tín đồ phật tử nói riêng là “Tọa đàm khoa học và Lễ tưởng niệm 1000 năm Thiền sư Vạn Hạnh viên tịch (1018-2018)”. Sự kiện được Hội đồng Trị sự GHPGVN phối hợp cùng BTS GHPGVN tỉnh Bắc Ninh và UBND tỉnh Bắc Ninh tổ chức trong hai ngày 27-28/06/2018.
|
Chư vị Đoàn chủ tọa |
Tọa đàm khoa học: “Thiền sư Vạn Hạnh với thời kỳ đầu kỷ nguyên độc lập, tự chủ” nhân đại lễ kỷ niệm 1.000 năm ngày viên tịch của Thiền sư Vạn Hạnh (1018 - 2018) diễn ra sáng 27/06, tại chùa Phật Tích, Bắc Ninh. Tham dự có Chư vị Hòa thượng, Thượng tọa, Đại đức, tăng ni, Giáo sư, Tiến sĩ và các vị học giả, đại diện chính quyền địa phương các cấp cùng đông đảo phật tử.
Buổi Tọa đàm nhằm ôn lại lịch sử, hành trạng, công lao to lớn của vị quốc sư Thiền sư Vạn Hạnh đối với dân tộc. Ngài từng gắn bó với các triều vua Lê Đại Hành (941-1005), Lê Ngọa Triều (1005-1009) và đến vua Lý Thái Tổ (1010 - 1028), khẳng định vai trò lịch sử trong buổi đầu xây dựng một nhà nước độc lập tự chủ của Quốc gia Đại Cồ Việt. Tọa đàm khơi dậy niềm tin, niềm tự hào của Phật giáo Việt Nam trong sự nghiệp đồng hành cùng dân tộc; từ đó rút ra các bài học để các thế hệ tăng ni, phật tử nỗ lực hơn nữa trong tu tập và hành đạo, hoằng dương chính pháp theo phương châm của Giáo hội Phật giáo Việt Nam: Đạo pháp – Dân tộc, tốt đời đẹp đạo trong thời kỳ hội nhập quốc tế.
|
HT.Thích Thiện Nhơn, Chủ tịch HĐTS GHPGVN phát biểu |
|
HT.Thích Gia Quang, Phó Chủ tịch HĐTS, Trưởng ban TTTT T.Ư phát biểu |
Tại buổi Tọa đàm, Chư tôn đức Hòa thượng, Thượng tọa, các Giáo sư, Tiến sĩ, các nhà nghiên cứu… đã đưa ra các tham luận nêu rõ công lao to lớn của Thiền sư Vạn Hạnh với đạo pháp và dân tộc; tinh thần hộ quốc an dân trong kỷ nguyên đầu độc lập dân tộc. Đồng thời, nhấn mạnh hành trang, tư tưởng, vai trò của thiền sư Vạn Hạnh trong thời kỳ đầu xây dựng đất nước Đại Việt; tư tưởng triết học nhân sinh quan của Phật giáo xây dựng vương triều nhà Lý…
Công đức của thiền sư Vạn Hạnh với đạo pháp và dân tộc vô cùng to lớn, góp phần tạo sự đoàn kết, thống nhất ý chí hành động và phát triển đất nước gần 300 năm, đồng thời mở đầu nhà Lý thịnh trị, phát triển, đặc biệt giúp vua Lý Thái Tổ rời đô từ Hoa Lư về thành Đại La - Thăng Long (Hà Nội ngày nay), tạo cho đất nước Đại Việt có trung tâm văn hóa, chính trị xã hội ổn định, không ngừng phát triển, vươn ra tầm cao mới, xứng đáng là thủ đô ngàn năm văn hiến.
Sáng ngày 28/06, hàng trăm tăng, ni, phật tử vân tập về chùa Tiêu (Từ Sơn, Bắc Ninh), tham dự Đại lễ “Tưởng niệm 1000 năm Thiền sư Vạn Hạnh viên tịch (1018-2018)”. Sau nghi thức niêm hương bạch Phật toàn thể hội chúng trang nghiêm, lắng lòng cùng nghe HT.Thích Thiện Nhơn, Chủ tịch HĐTS GHPGVN tuyên đọc Tiểu sử hành trạng Quốc Sư Vạn Hạnh: “Thiền sư Vạn Hạnh có niên đại năm sinh khoảng 938, viên tịch năm 1018. Ngài gốc họ Nguyễn, quê hương châu Cổ Pháp, phủ Thiên Đức (nay thuộc xã Đình Bảng, thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh). Thiền sư thuộc thế hệ thứ 12 dòng thiền Tỳ Ni Đa Lưu Chi. Từ nhỏ Ngài đã học thông cả tâm giáo (Nho-Phật-Lão), nghiên cứu hàng trăm bộ luận Phật giáo. Năm 21 tuổi, Ngài xuất gia, tu học là đệ tử dưới sự chỉ dạy của Thiền sư Thiền Ông tại chùa Lục Tổ cùng với người bạn đồng tụ là thiền sư Định Tuệ dòng Tỳ Ni Đa Lưu Chi. Sau khi Thiền sư Thiền Ông viên tịch, Ngài kế đăng trụ trì chùa Lục Tổ và chuyên tâm trì niệm, thực hành pháp Tổng Trì Tam Ma Địa, chú trọng triết lý Bát Nhã và tu tập thiền định kết hợp với Tâm ấn Mật tông do đó những lời Ngài nói ra được cho là phù sấm, tiên tri.
Thiền sư Vạn Hạnh là ngọn đèn thiền rực sáng của dòng thiền Tỳ Ni Đa Lưu Chi, tiếp nối các thế hệ Thiền sư Thông Thiện (thế hệ thứ 9), Thiền sư La Quý An (thế hệ thứ 10), và Thiền sư Thiền Ông (thế hệ thứ 11). Các trước tác của Ngài được ghi trong sách Thiền Uyển Tập Anh đã cho thấy rõ hơn tư tưởng của thiền phái Tỳ Ni Đa Lưu Chị chủ trương tu tâm, vượt ngôn ngữ văn tự, siêu hữu vô đạt đến tâm vô tư, vô chấp, vô cầu, đạt đến lý chân không diệu hữu.
Thiền sư Vạn Hạnh có công lao đặc biệt to lớn đối với lịch sử dân tộc ta. Ngài từng gắn bó với các triều vua Lê Đại Hành (ở ngôi 941 - 1005), Lê Ngọa Triều (ở ngôi từ 1005 - 1009), và đến Lý Thái Tổ (ở ngôi từ 1010 - 1028). Thiền sư Vạn Hạnh đã khẳng định vai trò lịch sử của mình trong buổi đầu xây dựng một nhà nước thật sự độc lập tự chủ của quốc gia Đại Cồ Việt. Trong bối cảnh lịch sử thời kỳ đó, Ngài đã đạt được sự kết hợp hài hòa, đẹp đẽ giữa ý thức của một công dân đối với xã tắc, hết lòng phụng sự đất nước với tư tưởng phù hợp và tốt đẹp nhất của giáo lý nhà Phật trong việc đưa Lý Công Uẩn lên ngôi vua lập ra vương triều Lý hòa bình, thịnh trị. Lý Thái Tổ lên ngôi đổi niên hiệu là Thuận Thiên, dời đô từ Hoa Lư về Thăng Long cũng có vai trò quan trọng của Thiền sư Vạn Hạnh. Với công trạng vĩ đại đối với đạo pháp và dân tộc, Ngài đã được Vua phong là Quốc sư.
Ngày Rằm tháng 5 năm Thuận Thiên thứ 9 tức năm 1018, sau khi công hạnh đã viên mãn, Thiền sư Vạn Hạnh đã gọi đồ chúng lại dặn dò, đọc bài kệ rồi thị tịch. Bài kệ Thị Đệ tử được lưu trong sách Thiên Uyển Tập Anh như sau:
“Thân như điện ảnh hữu hoàn vô,
Vạn mộc xuân vinh thu hựu khô.
Nhậm vận thịnh suy vô bố úy,
Thịnh suy như lộ thảo đầu phô"
Được dịch nghĩa như sau:
“Thân như bóng chớp có rồi không,
Cây cối xuân tươi, thu não nùng.
Mặc cuộc thịnh suy đừng sợ hãi,
Kìa kìa ngọn cỏ giọt sương đông”
Thiền sư lại bảo các đệ tử rằng: “Các ngươi muốn đi đâu? Ta không lấy chỗ trụ mà trụ, cũng chẳng dựa chỗ vô trụ mà trụ”. Sau đó Ngài đã xả báo an tường, thâu thần thị tịch thọ thế 81 năm. Vua Lý Thái Tổ và tất cả triều thần nhà Lý đã đến làm lễ trà tỳ, xá lợi của Ngài được tôn trí tại chùa chùa Tiêu Sơn, làng Tiêu Sơn, xã Tương Giang, thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh.
Sau này Vua Lý Nhân Tông (1072 - 1127) đã có bài kệ truy tán Thiên sư Vạn Hạnh như sau:
“Vạn Hạnh dung tam tế
Chân phù cổ sấm cơ
Hương quan danh Cổ Pháp
Trụ tích trấn vương kỳ”
Được dịch nghĩa như sau:
“Vạn Hạnh thông ba cõi
Thật hợp lời sấm xưa
Quê hương tên Cổ Pháp
Chống gậy trấn kinh thành”
Thường Nguyên