Trong Kinh Na Tiên Tỳ kheo:

Vua Di Lan Đà hỏi:

- Bạch Đại đức, bậc tu hành đắc đạo không còn tái sanh trong đời sau, nhưng trong đời nầy có còn thấy mình đau khổ nữa không?

- Tâu Đại vương, tùy từng việc một. Có việc còn thấy đau khồ, có việc không.

- Có việc có, có việc không, là như thế nào?

- Đau khổ của thân thì còn, đau khổ của tâm thì hết.

- Vì sao vậy?

- Sở dĩ thân còn đau khổ là vì nhân duyên sinh ra loại đau khổ nầy là thân, hễ nhân duyên ấy còn tồn tại thì đau khổ của thân còn. Sở dĩ tâm hết đau khổ là vì nhân duyên sinh ra loại đau khổ thứ hai là lòng tham dục, một khi tâm ý đã dứt trừ hết các điều dữ, tham dục không còn nữa, thì đau khổ của tâm hết.

Có bị cộng nghiệp khi giúp người đang bị đau khổ?

Người đắc đạo thì tâm đã giải thoát, nhưng thân hằng ngày vẫn còn ăn uống, đi đứng, nằm ngồi cho nên còn tùy thuộc ngoại duyên. Nếu ngoại duyên tốt thì ít đau bệnh, ngược lại thì vẫn có bệnh. Nên nhớ Đức Phật hay các vị A la hán khi đã tu chứng thì tất cả chủng tử hữu lậu biến thành vô lậu nghĩa là tất cả tội nghiệp đã được hóa giải vì thế bệnh tật là chuyện thường do ngoại duyên đưa đến chớ không phải trả nghiệp gì cả.

Thí dụ thời tiết thay đồi, ăn uống vật thực không quen thì có bệnh thế thôi. Ngay cả Đức Phật cũng có bệnh cảm, bệnh đau nhức, bệnh kiết lỵ... cho nên người tu Phật là người biết kiềm chế việc ăn uống (không tham ăn, tham uống) thì thân bệnh chắc chắn sẽ giảm thiểu rất nhiều. Cho nên: “Đa dục vi khổ, Sanh tử bì lao, Tùng tham dục khởi, Thiểu dục vô vi, Thân tâm tự tại...” nghĩa là càng tham muốn thì càng khổ. Có sinh tử khổ đau cũng do chạy theo tham dục. Bây giờ bớt tham dục thì cuộc đời sẽ nhẹ nhàng, thanh thoát, an vui, tự tại.

Đau khổ không vì thiếu thốn mà vì mong ước quá nhiều

- Bậc tu hành đã đắc đạo rồi mà không khiến thân lìa được khổ đau, như thế là chưa chứng đắc Niết Bàn chăng? Đắc đạo rồi mà thân còn đau khổ thì làm sao gọi là đắc đạo? Còn nán ở lại trần thế làm gì để còn chịu khổ đau?

- Tâu Đại vương, bậc đắc đạo không chuộng mà cũng không ghét, không tìm cầu mà cũng không xua đuổi. Bình thản mà sống giữa cõi đời này, không hấp tấp, không vội vả. Ví như chuối non không cần phải vú ép. Lại cũng không cần chờ chuối chín để chực hái. Vì vậy nên đức Xá Lợi Phất xưa có dạy rằng:

Không cẩn tịch diệt,

Cũng không cần trường sanh.

Chưa phải lúc thì ở,

Thời đến thì ra đi.

Vua liền ngợi khen: Hay thay! Hay thay!