Chiêm ngưỡng kho báu nghệ thuật Phật giáo thời Lý

Nghệ thuật Phật giáo thời Lý (thế kỷ 11-13) là đỉnh cao của mỹ thuật Đại Việt, sự kết hợp giữa tinh thần Thiền tông và văn hóa bản địa, nghệ thuật cung đình và dân gian tạo nên phong cách độc đáo.

Bảo tàng Lịch sử quốc gia vừa khai mạc trưng bày Vũ khúc Thiền môn - Nghệ thuật Phật giáo thời Lý: Di sản và Công nghệ.

Chiêm ngưỡng kho báu nghệ thuật Phật giáo thời Lý 1
Đầu tượng tiên nữ bằng đá tại chùa Phật Tích, Bắc Ninh.

Nghệ thuật Phật giáo thời Lý (thế kỷ 11-13) đạt đến đỉnh cao với sự kết hợp hài hoà giữa Phật giáo Thiền tông, nghệ thuật cung đình và văn hoá dân gian tạo nên phong cách thanh thoát mà uy nghi, linh thiêng mà gần gũi.

Các tác phẩm điêu khắc thời Lý với kỹ thuật chế tác tượng tròn, phù điêu, chạm nổi, chạm lộng được tạo hình mềm mại, uyển chuyển, cân đối, hài hoà, cách điệu cao nhưng vẫn giữ nét tự nhiên.

Đồ gốm trong nghệ thuật Phật giáo thời Lý với các dòng gốm men trắng ngà, men nâu, hoa nâu, men ngọc. Kỹ thuật trang trí chủ yếu là khắc chìm, tráng men độc sắc, khuôn in, dán nổi... với các hoa văn đặc trưng liên quan đến Phật giáo: hoa sen, cúc dây, chim phượng, rồng, vũ công...

Khi những hình ảnh của vũ khúc thiền môn hiện lên, chuyển động theo nền nhạc trên tường Bảo tàng Lịch sử quốc gia, cảm giác về Phật giáo thời Lý trở nên gần gũi hơn rất nhiều với công chúng. Những hình ảnh đó là một phần của trưng bày chuyên đề "Vũ khúc Thiền môn - Nghệ thuật Phật giáo thời Lý: Di sản và Công nghệ", do bảo tàng và Viện Nghiên cứu văn minh châu Á thực hiện.

TS Nguyễn Văn Đoàn, Giám đốc Bảo tàng Lịch sử quốc gia, cho biết trưng bày có những hiện vật tiêu biểu, được chọn lọc từ khối di sản Phật giáo thời Lý đang lưu giữ tại đây, chứa đựng những giá trị đặc sắc nhất của nghệ thuật Phật giáo thời kỳ này. Trong đó có những hiện vật kiến trúc mang dấu ấn hoàng gia, hay hình tiên nữ múa, trang trí trên phần chân đế mô hình tháp bằng gốm men trắng (thế kỷ 12 - 13).

Theo TS Nguyễn Văn Đoàn, trưng bày còn có những diễn giải và trình chiếu bằng các kỹ thuật 3D mapping, hologram, digital revival… để tái tạo di sản, mang tới cho người xem trải nghiệm hấp dẫn, sâu sắc hơn. Trưng bày có những clip về kiến trúc, hình ảnh xoay chiều của hiện vật, và cả điệu múa được cho là của Phật giáo thời Lý.

Chiêm ngưỡng kho báu nghệ thuật Phật giáo thời Lý 2
Chân tảng bằng đá tại chùa Phật Tích, Bắc Ninh.

Về các hiện vật được trưng bày, PGS-TS Bùi Minh Trí - Viện trưởng Viện Nghiên cứu văn minh châu Á đánh giá: "Di sản nghệ thuật thời Lý, từ kiến trúc chùa tháp với những đường nét mềm mại, uyển chuyển như dáng rồng bay, đến những pho tượng Phật mang vẻ đẹp hiền hòa, từ bi, đều thấm đượm tinh thần Thiền tông dung dị mà sâu sắc, đồng thời phản ánh sự tiếp thu và hòa quyện tinh tế các ảnh hưởng từ nghệ thuật Chămpa, và đặc biệt là từ nền văn minh Đại Việt với các nước láng giềng phương Bắc".

Ông Trí cũng nói về âm nhạc và vũ đạo Phật giáo thời Lý: "Thời Lý, Phật giáo là quốc đạo, âm nhạc, vũ đạo trở thành phương tiện truyền bá giáo lý, thực hành các nghi lễ; nhạc khí và âm điệu ảnh hưởng từ các nền văn hóa lớn như Ấn Độ, Trung Hoa nhưng được Việt hóa sâu sắc. Các nghi lễ Phật giáo được tổ chức long trọng với âm nhạc trang nghiêm dưới sự bảo trợ của triều đình".

Theo các chuyên gia, âm nhạc và vũ đạo Phật giáo thời Lý còn là một hợp lưu độc đáo giữa truyền thống âm nhạc cung đình và các thực hành nghi lễ tôn giáo. "Mặc dù vậy, khối di sản văn hóa phi vật thể vô giá này vẫn chưa nhận được sự đầu tư nghiên cứu một cách hệ thống và chuyên sâu tương xứng với tầm vóc lịch sử và giá trị văn hóa của nó", PGS-TS Bùi Minh Trí nói.

Theo VietNamNet - Thanh Niên

gg follow

CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT

Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.

STK: 117 002 777 568

Ngân hàng Công thương Việt Nam

(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)

Ban Tôn giáo Chính phủ làm việc với Trung ương GHPGVN về chuyển đổi số

Tin tức 19:08 19/11/2025

Chiều 19/11, đoàn Ban Tôn giáo Chính phủ do ông Cát Ngọc Trình - Trưởng phòng Phật giáo - dẫn đầu đã đến thăm và làm việc với chư tôn đức tại Trụ sở Trung ương GHPGVN, chùa Quán Sứ (Hà Nội).

“Có mặt cho nhau” nuôi dưỡng chánh niệm

Tin tức 11:09 19/11/2025

Gần 120 huynh trưởng và đoàn sinh ngành Thanh nữ GĐPT TP.HCM ngày 16/11 đã vân tập về tu viện Khánh An (TP.HCM) tham dự khóa tu “Có mặt cho nhau”.

Chùa Pháp Hội trao tặng hơn 400 triệu đồng cho bà con bị lũ lụt

Tin tức 09:42 19/11/2025

Trận lũ lụt lịch sử tại miền Trung vào cuối tháng 10 năm 2025 đã nhấn chìm rất nhiều tài sản, hoa màu của bà con. Cuộc sống của những người nông dân vốn đã khó khăn nay lại khó khăn hơn gấp bội phần.

Tăng Ni sinh Học viện PGVN tại Hà Nội làm lễ tri ân nhân ngày 20/11

Tin tức 06:04 19/11/2025

Hòa trong không khí tri ân của người học cả nước, tối 18/11, Học viện Phật giáo Việt Nam tại Hà Nội trang nghiêm tổ chức lễ kỷ niệm 43 năm ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11 tại Hội trường Bảo tàng Học viện.

Xem thêm