450
Do đâu phát sinh các phiền não?
Tất cả những suy nghĩ của chúng ta, dù là về điều tốt hay điều xấu, hoặc những ý nghĩ sinh ra tham, sân và khổ, đều chỉ là những trạng thái của tâm phát sinh do các phiền não.
Chúng không phải là bản chất thật sự của tâm.
Người ta thường nói: “Hãy quan sát tâm”, nhưng thật ra, cái đang được quan sát chính là các cảm xúc hoặc mọi hoạt động của tâm.
Chúng ta thường lầm lẫn, đồng hóa mình với các suy nghĩ và cảm xúc, tin rằng chúng là “tâm” của mình.
Dù đó là cảm xúc của tham, sân hay khổ đau, ta đều cho rằng chúng là “chúng ta”, là “tâm của ta”, nhưng thực ra không phải vậy.
Vấn đề là ở chỗ chúng ta đã để cho tâm bị hòa lẫn với cảm xúc, rồi lại gọi những cảm xúc đó là “tâm” của mình.
Chính vì thế, tôi khuyên bạn nên chánh niệm quan sát các suy nghĩ và cảm xúc trong lòng mình.
Khi hành thiền thường xuyên, chánh niệm sẽ dần trở nên vững chắc, và bạn có thể sử dụng nó để “quan sát tâm” - hay đúng hơn là quan sát những hoạt động tâm lý và cảm xúc diễn ra trong tâm.
Bạn sẽ thấy được đối tượng mà tâm đang nhận biết, và sự tác động của các đối tượng ấy lên tâm.
Mỗi khi mắt thấy hình sắc, tai nghe âm thanh, mũi ngửi mùi, lưỡi nếm vị, thân cảm nhận nóng, lạnh, mềm, cứng - thì tâm sẽ bị ảnh hưởng và sinh ra cảm giác ưa hoặc ghét, vui hoặc buồn.
Vì vậy, chúng ta sử dụng chánh niệm để theo dõi tâm trong từng khoảnh khắc như thế.
Ấn tượng giác quan và những cảm xúc phát sinh từ đó chính là (nguyên nhân) những gì làm lay động tâm.
Sức mạnh tinh thần có được từ việc thực hành thiền (định tâm) sẽ hỗ trợ và neo giữ chánh niệm một cách vững chắc.
Chính nhờ đó, ta có thể quan sát rõ ràng mọi chuyển động và cảm thọ của tâm.
Nếu ta không phát triển định tâm, chánh niệm sẽ bị lơi lỏng, khiến cho tâm dễ dàng bị cuốn theo bởi các ấn tượng giác quan, tâm trạng và cảm xúc.
Trạng thái này có thể được ví như một bụi cỏ cao: gió thổi từ hướng nào - bắc, nam, đông, tây - thì bụi cỏ ấy cũng nghiêng ngả theo chiều gió.
Tâm chúng ta cũng vậy, bị lay động bởi các ấn tượng giác quan, cảm xúc và suy nghĩ đang khởi lên.
Chúng ta cần làm cho tâm trở nên vững mạnh, kiên cố như một ngọn núi cao lớn - không bị ảnh hưởng bởi bất kỳ cơn bão nào.
Dù có là cơn cuồng phong dữ dội đến đâu, ngọn núi ấy vẫn đứng yên, không bị lay chuyển bởi gió hay mưa.
Tâm của các bậc A-na-hàm và A-la-hán cũng giống như thế - kiên cố và bất động như núi đá.
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Làm thế nào để niệm Phật có cảm ứng?
Phật giáo thường thức
09:43 20/11/2025
Mỗi niệm chân thành mỗi niệm thông/ Tịch lặng cảm ứng tịch lặng trong/ Cho đến non cao nước cùng tận/ Rong chơi pháp giới khắp Tây Đông
Tạo nghiệp trong vô minh, quả báo đến khổ vô cùng
Phật giáo thường thức
09:20 20/11/2025
Có một người giàu có đã cao tuổi, để lại tất cả tài sản cho đứa con duy nhất và dự định sống với nó cho đến khi chết. Nhưng sau một thời gian chung sống, người con dâu chán không muốn thấy bố chồng ở mãi trong nhà nên bảo chồng phải đưa bố đi nơi khác ở. Người con không muốn mất cảm tình với vợ, nên đã quyết định đưa cha vào viện dưỡng lão, nơi rẻ tiền nhất.
Mỗi chúng sanh trong đời đều luôn có sẵn bên mình hai thứ phước và tội
Phật giáo thường thức
09:11 20/11/2025
Khi cái nào đến thời phát tác thì người ta sẽ theo đó mà buồn vui sướng khổ.
Làm sao để sống gần hơn với sự thật đang là?
Phật giáo thường thức
20:00 19/11/2025
Trong đời sống thường ngày, chúng ta quen nhìn mọi thứ qua tên gọi, hình tướng và khái niệm.
Xem thêm
