450
Dung mạo song hành cùng tâm thức
Theo giáo lý nhà Phật, tâm được xem là chủ thể tạo tác ra mọi thứ - vạn pháp do tâm tạo, vì thế mà cổ nhân có câu tâm sinh tướng hay dung mạo song hành cùng tâm thức.
Tướng tùy tâm sinh tướng tùy tâm diệt
Đối với người học Phật, một trong những luận đề cơ bản vị bổn sư là đức Phật cho đến các tổ sau này đều dạy tín đồ rằng “tâm là gốc của vạn pháp” - vạn pháp do tâm tạo. Các pháp khởi sinh, biến hóa, lành dữ đều xuất phát từ tâm.
Đức Phật - Ngài đã tu tập trong nhiều kiếp, đã gột rửa tâm trở nên hoàn toàn trong sạch, nên trong kinh sách mô tả Phật có 32 tướng tốt, 80 vẻ đẹp. Những tướng tốt, vẻ đẹp của Phật là gì người theo Phật đã biết. Tựu trung đó là những nét thánh thiện, tốt lành gây nên lòng kính ngưỡng, là một sắc tướng hoàn hảo theo một quan niệm nào đó của thế gian tương đối.
Vì vậy, người tu hành học theo hạnh Phật, trước hết là tu tâm, sửa chữa, uốn nắn bắt đầu từ cái tâm. Khi cái tâm đã ngay chính, mọi pháp theo sau sẽ trở nên ngay chính, trong đó có hình tướng. Chúng ta nên hiểu rằng tâm là nhân, pháp là quả. Quả có quả lành, quả ác do bởi tâm lành ác sinh ra. Vì thế, tu là sửa cái tâm - tức là sửa cái nhân để có thể nhận được quả theo ý muốn.
Tu tướng là tu tập những việc làm có thể nhìn thấy được qua hình tướng bên ngoài còn tu tâm là làm trong sạch tâm, gieo những hạt tâm lành. Ảnh: Internet.
Trên phương diện khoa tâm lý học thì thấy được tư tưởng của mỗi người phần lớn tạo ra hình tướng của chính cá nhân con người ấy. Chúng ta có thể thấy được qua các thể nghiệm như có những đứa bé khi còn nhỏ rất xinh đẹp, khi lớn lên mặt mũi, hình dáng thay đổi, không còn đẹp nữa, do bởi hoàn cảnh sống thay đổi. Những va chạm trong đời sống tạo nên trạng thái tâm lý thích ứng với hoàn cảnh. Do tâm địa, do nghề nghiệp mà những đường nét trên khuôn mặt, trong phong thái cử chỉ mà tạo thành tướng trạng.
Tu tâm dưỡng tánh theo lời Phật dạy
Trong Kinh Pháp Cú, Đức Phật có dạy:
Hãy tự thắp đuốc, tự mình bước đi.
Thắp sáng trí tuệ, ngọn đuốc chánh pháp.
Từ lời dạy đó, có thể hiểu được Đức Phật dạy chúng ta hãy tự quán chiếu, tự soi sáng trí tuệ của mình bằng cách học hỏi giáo pháp, để tự chuyển hóa ba nghiệp thân khẩu ý của mình cho được thanh tịnh, hay nói cách khác, để tự tu tâm dưỡng tánh.
Hiển hiện rõ trong tất cả chúng ta đều sẵn có hai thứ tâm địa, đó là tâm hiền lương và tâm bất lương. Tâm hiền lương là cái tâm, cái nhân gieo quả lành, đem lại cái quả an lạc và hạnh phúc cho mình và cho người. Ngược lại, tâm bất lương ác độc là cái tâm, cái nhân đem lại quả phiền não và khổ đau cho mình và cho người, đời này và nhiều đời sau. Vì vậy chúng ta hãy biết tu tâm dưỡng tánh, dẹp bỏ tâm bất lương ác độc, phát triển tâm hiền lương.
Tu tâm là làm tâm ý được trong sạch, không còn ô nhiễm bởi tam độc: tham, sân, si. Ảnh: Phật tử Angela Phương Trinh.
Ngoài việc tu tướng, người Phật tử còn phải tu tâm, muốn "tu tâm" nghĩa là chừa bỏ những tâm niệm xấu ác, bất thiện trên đây, chúng ta cần phải "dưỡng tánh", nghĩa là nuôi dưỡng, phát triển những đức tánh tốt đẹp thay thế, như là tánh từ bi hỷ xả, tánh bình đẳng vô tư, tánh công minh chính trực, tánh nhẫn nhịn nhu hòa, tánh trong sạch hiền lương, tánh siêng năng tinh tấn, tánh kiên trì bền chí.
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Tuỳ bút: Bão ở quê xa
Góc nhìn Phật tử
10:00 19/11/2025
Nghe tin đài phát thanh báo quê mình có bão, cơn bão gần bờ. Bất chợt trong lòng cứ chộn rộn mãi. Cuộc điện thoại về nhà vừa dứt nhưng không khỏi lo âu, tôi lặng nhìn kim đồng hồ đang dịch chuyển dần về đêm. Bây giờ là cuối tháng Tám âm lịch, miền Trung quê tôi lại tiếp tục gánh chịu sự hoành hành của những cơn bão.
Nghĩ về những người Thầy
Góc nhìn Phật tử
07:27 19/11/2025
Xin thành kính dâng tặng những người Thầy đã cho con từng con chữ. Xin trọn đời tri ân những người Thầy đã khai tâm mở trí cho con trên đường tìm về Đạo Pháp! “Người Thầy là ngọn nến, đốt cháy mình để thắp sáng nhân gian” (Ngạn ngữ Ixraen).
Phụ nữ làm gì để mang lại phúc báo cho gia đình?
Góc nhìn Phật tử
10:08 21/10/2025
Ngoài các thiện hạnh bố thí, phóng sinh, người phụ nữ có thể bắt đầu tích lũy công đức cho mình và gia đình từ việc tụng kinh, niệm Phật. Tụng đọc kinh Phật chính là khởi đầu đúng đắn trong cuộc đời, giúp người phụ nữ học cách làm người mẹ tốt, con dâu tốt, người vợ tốt.
Tâm sen giữa đời
Góc nhìn Phật tử
15:10 01/10/2025
Đời người như một giấc chiêm bao, sinh-lão-bệnh-tử là điều hiển nhiên không ai tránh khỏi, cuối con đường bóng xế ngả chiều ta rời bỏ nơi đây với bàn tay không. Thế sự đời lại lắm uẩn khúc khó lường trước, thọ báo luân hồi liên miên bất tận như cái ách đã quàng sẵn trên thân.
Xem thêm
