Kinh nghiệm của Bhutan về GNH, chính niệm và công nghệ

Chuyến đi khám phá Bhutan 12 ngày cùng một nhóm 20 nhà làm phim trẻ người Australia. Trong nhóm có các chuyên gia về môi trường và bảo tồn, công chức, giám đốc sáng tạo, các doanh nhân mới thành lập và nhân viên y tế.

Đoàn đã được mời bởi Trung tâm Tổng hạnh phúc quốc gia Bhutan và được hướng dẫn qua công việc của trung tâm GNH, tìm hiểu lịch sử phong phú của Vương quốc Phật giáo Bhutan, do sự thuyết minh của Tiến sĩ Saamdu Chetri, Giám đốc điều hành của Trung tâm Tổng hạnh phúc quốc gia ở Bhutan.

Thời gian thưởng ngoạn, đoàn đã đánh giá cao văn hóa, giá trị và cách tiếp cận phúc lợi của Vương quốc Phật giáo Bhutan. Bhutan một Vương quốc ẩn dật, nằm giữa hai siêu cường toàn cầu Trung Quốc và Ấn Độ đang phát triển.

Du khách thập phương đến Vương quốc Phật giáo Bhutan, sẽ nhận thấy sự khác biệt đối với du khách bất kỳ quốc gia nào trước đây. Sân bay Paro là sân bay quốc tế duy nhất ở Vương quốc Phật giáo Bhutan. Sân bay cách khoảng 6 km từ thị trấn Paro.

Bao quanh bởi những ngọn núi cao tới 5.500m và có địa hình phức tạp, sân bay Paro được xem là một trong những sân bay đầy thách thức nhất trên thế giới đối với các phi công phải hạ cánh tại đây.

Sân bay này nằm trong một thung lũng dốc bên bờ một con sông, lọt thỏm giữa những ngọn núi của dãy Himalaya vẻ đẹp hoang sơ hùng vĩ hiện ra với các du khách sau khi máy bay hạ cánh.

Du khách cũng sẽ nhận thấy dải Himalaya rộng lớn, tắm trong ánh nắng mặt trời và không khí trong lành. Và sẽ tự khám phá ra một số những bài học quan trọng ở Bhutan:

Vương quốc Phật giáo Bhutan được biết đến với GNH (Gross national happiness: Tổng hạnh phúc quốc gia), cách tiếp cận chính sách, quy định, phát triển và lối sống.

Từ những năm 1970, đức Quốc vương Jigme Singye Wangchuck, vị vua thứ tư của Bhutan đã tuyên bố với thế giới rằng: “Tổng hạnh phúc quốc dân thì quan trọng hơn tổng sản phẩm quốc dân”. Trong khi các lãnh tụ khác bận rộn hết chương trình này đến chương trình khác, vua Bhutan có hẳn một tầm nhìn mới: “Nếu thế giới có được cứu thì nó sẽ được cứu bởi những con người thay đổi tâm thức, những con người với một tầm nhìn mới. Chứ nó sẽ không được cứu bởi những người với tầm nhìn cũ và chương trình mới”.

Trong khi cả thế giới lấy bản ngã làm trung tâm (Ego centric), Bhutan lấy tự nhiên làm trung tâm (Eco-centric).

Triết lý này được đức Quốc vương Jigme Singye Wangchuck, vị vua thứ tư của Bhutan tuyên bố như trên, sau đó trở thành chính sách công chính thức từ năm 2008 đến nay.

GNH là một cách tiếp cận mới để tìm hiểu về an sinh xã hội, ưu tiên bảo tồn văn hóa, bảo vệ môi trường, sức sống cộng đồng, trí tuệ và tâm linh. Nó được sử dụng cả hai cái để đo lường “Tổng hạnh phúc quốc gia” của dân số, và cũng như là một chính sách và các công cụ lập kế hoạch dự án, để đảm bảo phát triển bền vững trong tương lai, nhằm thúc đẩy phúc lợi xã hội.

Bằng cách sử dụng phương pháp này, Vương quốc Phật giáo Bhutan có thể đảm bảo rằng, bất kỳ sự phát triển nào ảnh hưởng đến đất nước và con người, đều nhằm vào “Tổng hạnh phúc quốc gia” của quốc dân. Vương quốc Phật giáo Bhutan, quốc gia đầu tiên trên thế giới nói không với thuốc lá. Kể từ ngày 17/12/2014, việc hút thuốc lá tại công cộng hoặc bán thuốc lá là hành vi bất hợp pháp. Người vi phạm bị phạt tiền 232 USD - tương đương hơn hai tháng lương ở Bhutan.

Không bạo lực, không trộm cướp, 70% diện tích là rừng bao phủ, 1/4 lãnh thổ là công viên quốc gia…, bất cứ một khóa học marketing quốc tế nào cũng đều cho rằng một đất nước nghèo khó nhưng đẹp tuyệt vời như Bhutan nên đón khách du lịch với đôi tay mở và đếm đô-la. Tuy nhiên, từ năm 1974, Bhutan mới mở cửa đón khách du lịch. Nhưng số lượng khách du lịch tự do bị hạn chế, chỉ khoảng 20 người/ngày. Chi phí du lịch duy trì ở mức tối thiểu 200 USD cho một ngày lưu trú cho tour trọn gói do một công ty du lịch Bhutan thu xếp. Mức phí khá cao này cho phép đảm bảo cả 2 mục tiêu: lợi nhuận và bảo tồn.

Phật giáo là quốc giáo. Truyền hình và Internet chỉ đến vào năm 1999. Thimphu là thủ đô duy nhất trên thế giới không có đèn giao thông. Túi nylon bị cấm sử dụng. Chặt một cây phải trồng bù ba cây. Chỉ số GNH thay thế chỉ số Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) từ năm 1971… Tất cả những điều này đã biến Bhutan trở thành miền đất Shangri-la có thực. Mọi người nói dãy Himalaya ngăn sự tấn công của làn sóng toàn cầu hóa ở các nước đang phát triển vào Bhutan, nhưng có lẽ chính những nền tảng đạo đức, theo một cách nào đó, hòa hợp đặc biệt với tự nhiên, mới là nhân tố gìn giữ sắc thái nơi đây.

Trong suốt thời gian đi thực tế, khám phá về Bhutan, đoàn đã học được về các doanh nghiệp trên khắp thế giới, đang thành công lớn, kết hợp với các nguyên tắc chỉ số GNH. Có thể học thêm thông qua Global Wellbeing Lab - do Viện Presencing (Mỹ), Trung tâm Tổng hạnh phúc quốc dân (Bhutan). Tập đoàn B.Grimm Quốc gia Thái Lan, Công ty Eileen Fisher, (Hãng bán lẽ đồ sang trọng của Hoa Kỳ) gần đây đã áp dụng các nguyên tắc chỉ số GNH.

Gần đây, B.Grimm Group đã đồng ý tổ chức Trung tâm Tổng hạnh phúc quốc gia chính thức đầu tiên tại Vương quốc Phật giáo Thái Lan. Tập đoàn B.Grimm Group và các công ty con tự hào về “Kinh doanh với giàu lòng trắc ẩn”. Điều này Tập đoàn B.Grimm Group liên quan đến việc đào tạo chỉ số GNH và chính niệm cho toàn bộ đội ngũ quản lý. Tiếp tục công việc sẽ liên quan đến việc làm của Tập đoàn B.Grimm Group, để tích hợp hoàn toàn các giá trị, và nguyên tắc chỉ số GNH vào cách làm việc.

Việc này liên quan đến Công ty Eileen Fisher (Hãng bán lẽ đồ sang trọng của Hoa Kỳ), tìm nguồn phẩm chất đạo đức, và thực hành thiền định, ứng dụng chánh niệm trong các cuộc họp và công việc. Công ty Eileen Fisher đang trong giai đoạn đầu áp dụng các chỉ số GNH, để đánh giá thường xuyên trên tiến trình thực nghiệm như thế nào. Công ty Eileen Fisher đang ủng hộ mạnh mẽ trong việc áp dụng các chỉ số GNH, ứng dụng chính niệm trong các cuộc họp và công việc, hướng tới một ý thức toàn cầu lớn hơn về cách thức tiến hành kinh doanh.

Thật tuyệt vời khi thấy các doanh nghiệp phát khởi từ bi tâm, và phúc lợi theo mô hình phát triển chỉ số GNH, và phát triển toàn cầu. Đây là một hiện tượng tuyệt vời đang lan rộng ở Australia, với sự tăng trưởng của các doanh nghiệp xã hội tổ chức phúc lợi (B Corps), các doanh nghiệp có ý thức và sự công nhận rằng những người hạnh phúc, nâng cao giá trị đạo đức trong doanh nghiệp. 

Năm 1999, truyền hình và Internet được chính phủ dỡ bỏ lệnh cấm, khiến Bhutan là quốc gia cuối cùng du nhập truyền hình. Đức Quốc vương Bhutan thứ tư Jigme Singye Wangchuck nói rằng truyền hình là một bước then chốt nhằm hiện đại hóa Bhutan cũng như đóng góp lớn vào tăng trưởng hạnh phúc quốc dân, song cảnh báo "lạm dụng" truyền hình có thể làm xói mòn các giá trị Bhutan truyền thống.

Điểm nổi bật của chuyến hành hương, thưởng ngoạn Vương quốc Phật giáo Bhutan, được tham gia tu tập thiền định, được sự giải đáp thắc mắc của vị cao tăng ở một tỉnh xa xôi ở Bhutan.

Hành hương du lịch đến Vương quốc Phật giáo Bhutan, là một trải nghiệm duy nhất một lần trong đời. Tận mắt nhìn thấy thực tế đất nước, con người Bhutan tuyệt vời. Một thực tế cam kết mạnh mẽ đến môi trường, phát triển từ bi tâm, phúc lợi, tính bền vững và duy trì một bản sắc văn hóa mạnh mẽ và kết nối. Trên hành trình khám phá Vương quốc Phật giáo Bhutan, những ấn tượng đẹp về đất nước con người Bhutan khó phai mờ trong tâm trí của mỗi thành viên trong đoàn hành hương.

Vân Tuyền (Nguồn: Pro Bono Australia)