Lạy Phật theo cách 'ngũ thể đầu địa' là thể hiện lòng tôn kính nhất

>>Phật tử có thể đọc thêm loạt bài về Lời Phật dạy 

Lạy Phật theo cách “ngũ thể đầu địa” là thể hiện lòng tôn kính nhất. Ngũ thể đầu địa có nghĩa là năm vóc (đầu, hai tay và hai chân) gieo sát đất. Trước hết, quỳ gối bên phải (gồm toàn bộ gối, cẳng chân và mu bàn chân) sát đất, kế đến là gối bên trái, rồi đến hai khuỷu tay sát đất, hai bàn tay ngửa ra duỗi thẳng quá trán, sau cùng là đỉnh đầu đặt sát đất, giữ yên một lúc, như thế gọi là một lạy.  Động tác này biểu thị cho việc hai tay người lạy nâng bàn chân của Thế Tôn cung kính đảnh lễ. 

Trong Kinh Pháp Bảo Đàn nơi phẩm Cơ duyên có đoạn viết rằng: “Có 1 vị Tăng tên là Pháp Đạt, người ở Hồng Châu, xuất gia lúc 7 tuổi, thường tụng Kinh Pháp Hoa, đến lễ tổ mà đầu không sát đất, Tổ mới quở rằng: “Lễ mà đầu không sát đất chi bằng đừng lễ, trong tâm ông ắt có một vật, vậy ông chứa chấp sự nghiệp gì?". Pháp Đạt thưa: Tôi tụng Kinh Pháp Hoa đã đến ba ngàn bộ. Tổ bảo: “ Nếu ông tụng đến muôn bộ, được cái ý Kinh mà chẳng cho rằng hơn, ắt cùng với ta sánh vai, nay ông mang sự nghiệp này, trọn không biết lỗi, nghe ta nói kệ:

“Lễ vốn chặt cờ mạng

Sao đầu không sát đất

Có ngã tội liền sanh

Quên công phước vô tỷ…”

Ngài Pháp Đạt sau hối hận tạ lỗi với Tổ thưa rằng …. “Từ nay về sau con sẽ khiêm cung với tất cả mọi người” ….

Cách lạy “ngũ thể đầu địa” còn gọi là “đầu diện tiếp túc quy mạng lễ” (đầu mặt chạm chân Thế Tôn cung kính lễ lạy). Như vậy, cách lạy mà bạn mô tả “trán cúi chạm xuống đất, còn hai bàn tay ngửa đưa ra phía trước trán” là đúng với cách lạy “ngũ thể đầu địa”.

Một điều cần lưu tâm là “đầu đặt sát đất, giữ yên một lúc”. Việc cúi lạy rồi “giữ yên một lúc” là rất cần thiết vì không chỉ thân mà cả tâm đều cung kính lễ. Do đó, cần một khoảng thời gian để dốc hết tâm tư cung kính lễ lạy Phật. Lạy Phật nên chậm rãi, thong thả mới trang nghiêm và thành kính. Nên, những ai “cúi đầu lạy xuống, giữ lại một lúc” là đúng với quy cách lạy “ngũ thể đầu địa”.

Theo Hoa nghiêm kinh tùy sớ diễn nghĩa sao, khi kính lễ Tam bảo năm vóc gieo sát đất có ý nghĩa nhiếp phục sự kiêu mạn và tỏ lòng thành kính: 

1. Khi gối bên phải sát đất nguyện cho chúng sanh được đạo chánh giác. 

2. Khi gối bên trái sát đất, nguyện cho chúng sanh không khởi tà kiến ngoại đạo, tất cả đều an trụ trong đạo chánh giác. 

3. Khi tay phải sát đất, nguyện như Thế Tôn ngồi tòa kim cương, đại địa rúng động, hiện bày tướng lành, chứng nhập đại Bồ-đề. 

4. Khi tay trái sát đất, nguyện cho chúng sanh xa lìa ngoại đạo, khiến họ vào chánh đạo. 

5. Khi đỉnh đầu sát đất, nguyện cho chúng sanh lìa tâm kiêu mạn, đều được thành tựu vô kiến đỉnh tướng.

Quy định là lạy 3 cái, đó là lễ lạy Tam bảo tức Phật bảo, Pháp bảo và Tăng bảo. Nhưng thật ra, vì lòng thành kính đối với Phật, ta có thể lạy bao nhiêu cũng được để tỏ lòng tôn kính và xả bỏ tâm cống cao ngã mạn. Nhưng với người bệnh hoạn, hoặc già yếu không lạy được đúng phép thì cũng không có tội, miễn sao giữ tâm thành kính hướng về Phật là tốt.