Chỉ còn vài giờ đồng hồ nữa là bước qua năm Tân Mùi. Khắp nơi trong thành phố xe cộ và người qua lại tấp nập. Họ đang vội vã về nhà với những thứ bên mình như: Bánh mứt, trái cây, bông hoa... để chuẩn bị cho buổi lễ giao thừa sắp tới. Trước cửa nhà dọc theo phố chính, đèn hoa, chậu bông được trang hoàng với đủ loại màu sắc rực rỡ. Tiếng pháo đì đùng đã vang vọng đó đây. Không khí thật tươi vui nhộn nhịp.

Hòa cùng với niềm vui chung đó, tôi cũng đang trên đường về chùa với một cành mai vàng trên chiếc xe Honda. Ðang miên man nghĩ đến giờ phút giao thừa tại chùa với quang cảnh Phật tử đi lễ Phật và hái lộc đầu năm, với những lời chúc tụng bên cạnh tách trà nóng thắm tình đạo vị, bỗng tôi bị cắt đứt dòng suy tưởng khi thấy xa xa phía trước xe có một bóng người đi ngược đường. Có một điều làm tôi chú ý là người ấy không đi đứng tự nhiên mà dường như là ngồi đi, khiến tôi nghi vấn không hiểu đây là người hay ma? Bởi vì suốt đoạn đường Tô Hiến Thành, từ ngã tư Lý Thường Kiệt đến ngã ba Nguyễn Tri Phương, không có ánh sáng đèn đường, mặc dù cột điện và bóng đèn đã có sẵn từ lâu. Tối nhất là khu đối diện doanh trại quân đội với Trường Ðại học Bách Khoa. Do vậy ánh sáng đèn xe qua lại chập chờn, khi sáng khi mờ nên không thấy rõ là người hay ma. Nhưng tôi tin chắc không thể có ma xuất hiện giữa đường phố như vậy. Ðây chỉ là người mà thôi.

Tôi cố hướng ánh đèn xe của mình chiếu vào người ấy xem sao. Lúc này chiếc xe chỉ còn cách xa khoảng mười thước và tôi đã nhận ra đúng là người chứ không phải ma. Một người đàn ông đi bằng hai bàn tay của chính mình, vì hai chân đã bị cụt. Xe càng đến gần tôi càng nhận rõ gương mặt gầy xạm nắng của ông. Tuổi ông khoảng độ 50, mặc chiếc áo lính đã vá nhiều mảnh với chiếc quần đùi để lộ hai chân cụt ngủn phía trước, bên dưới mông có lót một miếng vỏ xe hơi. Trên vai ông đeo một chiếc túi đã cũ màu. Ông đi bằng cách chống hai tay xuống đất - dưới bàn tay có cột hai chiếc ghế con - rồi nhấc mình lên đằng trước. Cứ thế một thân một mình ông lê từng bước trên con đường đầy xe cộ qua lại, trước giờ phút vội vã của bao nhiêu người đang chuẩn bị đón mừng xuân mới. Tôi dừng xe bên cạnh ông, qua ánh đèn thấy mặt ông nhễ nhại những giọt mồ hôi. Tôi hỏi:

- Bác đi về đâu vậy?

Ngước nhìn tôi ông đáp:

- Tôi đi đến đầu đường Nguyễn Tri Phương.

Lúc ấy có chiếc xe xích lô chạy tới, tôi liền ngoắc lại. Mặc cả giá xong tôi trả tiền trước và nhờ anh xích lô đưa ông lên xe. Trong túi chỉ còn 2.000 đồng, tôi biếu ông luôn. Gương mặt ông rạng rỡ hẳn lên với lời cám ơn rất chân thành. Tôi muốn hỏi thăm và an ủi về cuộc đời bất hạnh của ông, nhưng vì trời đã tối, đường về chùa còn xa nên tôi đành phải tạm biệt ông.

Suốt chặng đường còn lại tôi không thiết nghĩ gì khác ngoài số phận của người tàn phế này. Chắc chắn khi sinh ra ông cũng đầy đủ chân tay như bao người khác. Và không khi nào ông nghĩ là cuộc đời mình sẽ bị cảnh tàn phế như vậy. Thế rồi vì chiến tranh, hay vì một lý do nào đó đã cướp đi một phần thân thể yêu quý của ông. Theo tôi đoán trong các lý do trên thì chiến tranh là phần đúng. Vì dấu tích nơi thân thể ông là một bằng chứng rõ rệt. Ai cũng công nhận và lên án chiến tranh là thảm họa và đau thương. Không một ai muốn cảnh tương tàn tương sát xảy ra giữa con người với nhau. Vậy mà tại vùng Vịnh ngày nay người ta lại đang tiến hành một cuộc chiến tranh khốc liệt. Ai đã gây nên cảnh máu đổ thịt rơi như thế? Ông trời hay con người? Rõ ràng chúng ta không thể đổ lỗi cho ông trời mà phải nhìn nhận một cách thực tế rằng chiến tranh là do con người gây ra. Mà tham, sân, si là đầu mối của bao tai họa trên quả đất này. Khi nào tham, sân, si còn khống chế sai sử con người thì cuộc đời này sẽ không bao giờ có hòa bình vĩnh cửu.

Tiếng pháo đã vang rền khắp nơi. Năm cũ đang đi qua và năm mới sắp đến. Trong khi chúng ta hân hoan đón mừng Xuân mới thì đó đây trên quả địa cầu này chiến tranh vẫn tiếp tục gieo rắc đau thương và cướp đi một phần thân thể của biết bao con người. Chúng ta hãy chắp tay cầu nguyện cho thế giới hòa bình, cho người người thương yêu nhau, cho tình thương xóa sạch hận thù. Ðể những mùa Xuân mới sẽ không còn thêm những người lê tấm thân tàn phế vì chiến tranh trên khắp nẻo đường quê hương đất nước.

Trăng đã lên cao, tỏa ánh sáng tươi đẹp. Gió nhè nhẹ lùa vào phòng. Thu Thảo tắt đèn, khẽ đặt lưng xuống giường. Nàng vui sướng nhẩm lại số tiền vừa mới đập con heo đất và vạch kế hoạch cho ngày mai. Xem nào: Mua 20 con chim sẻ, một chục cam, nửa ký nho, nửa chục xoài, một bó huệ, một thẻ nhang trầm. Thôi, như vậy cũng tạm ổn rồi. Ðó là tất cả tấm lòng của Thảo dành dụm quà học hơn ba tháng nay để dâng lên cúng dường ngày Phật đản. Nghĩ đến một mâm hoa quả và những con chim tung bay trên nền trời bao la, Thảo sung sướng quá mong cho ngày mai đến sớm. Nàng thiếp dần trong cơn mơ thật đẹp. 

Hôm nay là mười bốn tháng Tư âm lịch. Thảo thức dậy sớm hơn mọi ngày để lo việc nhà cho xong rồi xin phép mẹ đi qua nhà người bạn. Lý năm nay 15 tuổi nhỏ hơn Thảo một tuổi. Hai chị em quen biết từ khi học chung nhau năm lớp một. Hoàn cảnh Lý rất đáng thương, cha mất sớm, gia đình nghèo khó, mẹ phải đi bán hàng rong kiếm ăn từng bữa. Sau khi lên cấp II họ phải chia tay nhau mỗi người một trường. Từ đó thỉnh thoảng chị em mới gặp nhau. Cũng như mọi năm, hôm nay Thảo qua nhà rủ Lý cùng đi chợ mua sắm các thứ để dâng cúng Phật. Trước khi đến nhà Lý, Thảo phải đi ngang qua chùa. Một lễ đài Phật đản được dàn dựng trước cửa chùa với những bông hoa trang hoàng mỹ lệ, những chậu kiểng bài trí thật hài hòa đẹp mắt, cờ năm sắc tung bay phất phới khắp nơi. Thảo dừng xe lại ngoài cổng, đứng ngắm nhìn mà lòng rộn niềm vui. Trong lúc quan sát Thảo đọc tất cả những biểu ngữ quanh lễ đài, trong đó có một câu nàng chú ý hơn hết: “PHỤNG SỰ CHÚNG SINH TỨC LÀ CÚNG DƯỜNG CHƯ PHẬT”. Thấy chư Tăng và Phật tử đang nhộn nhịp chuẩn bị cho buổi lễ ngày mai, nàng cũng nôn nóng và leo lên xe đạp chạy vội đến nhà bạn.

Thảo dừng lại trước căn nhà gỗ đã mối mọt cũ kỹ. Thấy hai cánh cửa khép hờ, Thảo gõ cửa và gọi bạn. Lý nghe tiếng biết Thảo đến liền chạy ra đón. Nụ cười thân ái của đôi bạn chưa dứt trên môi thì nét buồn thoáng hiện nơi gương mặt lo rầu của Lý. Lúc ấy có tiếng rên la trong phòng vọng ra rất rõ. Lý hỏi vội bạn:

- Thảo đến chơi hay có việc gì không?

Nàng định trách bạn sao lại quên cái ngày trọng đại của người con Phật như thế và nói rõ lý do đến hôm nay, nhưng khi nhìn gương mặt Lý và nghe những tiếng rên la trong phòng, Thảo đáp:

- Nhớ Lý quá nên hôm nay đến thăm đó. Sao, lúc này khỏe không? À, má bồ đau bệnh gì mà rên la dữ vậy? Ðưa mình vào thăm bác đi.

Không đợi bạn trả lời, Thảo sốt ruột đi ngay vào giường nơi mẹ của Lý đang nằm. Mặc dù thấy Thảo đến bà rất mừng nhưng cơn đau bụng không cho phép bà nói chuyện nhiều. Thảo quay sang hỏi Lý về chứng bệnh đau bụng của bà, Lý trình bày bệnh trạng mẹ mình cho bạn biết, rồi kết luận:

- Theo ý kiến của một vài y tá có thể mẹ mình bị đau ruột dư.

Thảo trợn mắt kinh ngạc. Nàng nhớ đến trước đây cạnh nhà đã có người chết vì không sớm phát hiện ra bệnh này. Nàng hỏi Lý:

- Sao không đưa má vào bệnh viện?

Lý cúi mặt xuống đau khổ. Thảo chợt nhớ đến hoàn cảnh bạn và hối hận về lời nói nóng vội của mình:

- Xin lỗi nhé. Thôi đưa má vào bệnh viện ngay đi. Nếu đúng là ruột dư để lâu không tốt đâu. Có gì mình sẽ lo liệu giúp với.

Má Lý nghe Thảo nói, bà xua tay ra dấu không đi. Thảo năn nỉ nói rõ sự nguy hiểm của căn bệnh, nhưng bà cứ rên la và lắc đầu từ chối. Tưởng bà không tin mình có tiền, Thảo ghé tai bà nói nhỏ:

- Cháu có hơn ba chục ngàn lận. Tiền cháu bỏ ống đó bác.

Có một vườn xuân

Mặc dù đau thắt ruột bà cũng phải cười thầm vì sự ngây ngô thật thà của Thảo. Thấy bà nằng nặc không chịu đi, Thảo tức quá trở ra ngoài đường. Ba phút sau nàng quay lại trên chiếc xích lô đạp. Thảo nhờ anh xích lô khiêng bà ra xe. Phần vì đau phần vì cảm động lòng thành của Thảo bà đành nhắm mắt rơi lệ nghe theo. Thật ra bà chỉ muốn chết để khỏi bị bệnh tật dày vò thể xác và phiền đến người khác, nhưng khi nhìn thấy Lý, một đứa con nhỏ dại, đang ủ dột bên giường bà lại lo sợ tử thần cướp đi mạng sống quý báu của mình thì ai sẽ đùm bọc săn sóc đứa con vốn đã bất hạnh từ khi mới lọt lòng. Càng nghĩ đến Lý bà lại càng muốn hết bệnh, muốn được sống lâu hơn nữa, sống cho đến ngày nhìn thấy con mình hưởng hạnh phúc trọn vẹn nơi cuộc đời này. Nhưng tất cả không đơn giản như những suy nghĩ mộng ước mà thực tế luôn phũ phàng ngang trái. Những giọt lệ vẫn đang lăn dài trên gò má nhô xương của người mẹ lao khổ.

Tại bệnh viện, theo lời khai của Lý, các bác sĩ đã tiến hành khám bệnh và chụp hình thử nghiệm. Vài giờ sau, bác sĩ cho biết bà bị ruột dư ở thời kỳ nặng, nếu để quá vài giờ nữa sẽ bất trị, càng phải mổ gấp. Lý nghe tin vừa mừng vừa lo. Mừng vì phát hiện kịp ra căn bệnh nguy hiểm, nhưng lại lo không có tiền chi trả. Thảo biết ý liền rủ bạn đến phòng ông Giám đốc bệnh viện trình bày đầu đuôi sự thật. Nàng lấy ra một cọc giấy bạc loại 200 đồng đưa hết cho ông. Cảm động trước tấm lòng cao đẹp của cô bé, ông Giám đốc hứa sẽ giúp đỡ phần còn lại.

Trên đường về nhà, Thảo ghé vào chùa. Lúc này, các Phật tử với gương mặt hân hoan tay nhang tay quả đang quy tụ về chùa cúng dường Tam bảo. Thấy ai ai cũng có phẩm vật dâng lên Ðức Phật mà mình vào chùa tay không, Thảo cảm thấy buồn buồn. Nàng đến trước lễ đài thắp ba cây nhang dâng trọn lòng thành lên Ðức Phật. Vừa thấy câu: “PHỤNG SỰ CHÚNG SINH TỨC CÚNG DƯỜNG CHƯ PHẬT”. Tự nhiên niềm vui lại tràn ngập trong lòng nàng. Thảo có cảm tưởng mình đang dâng tất cả những phẩm vật dự tính sáng nay lên cúng dường Ðức Phật một cách trọn vẹn nhất. Ðối với Thảo mùa Phật đản năm nay thật đầy đủ ý nghĩa.