Thím Hân xóm bên góa bụa đã mấy năm, sống tử tế, được bà con lối xóm mến yêu. Nhìn cung cách thím, một gã đàn ông dù chỉ là ngẫu hứng có ý định trêu chọc, giễu cợt cũng phải từ bỏ ngay lập tức.

Ba đi cào hến, mỗi bận xe đạp xẹp, ba hay vô nhà thím Hân mượn đồ bơm xe. Cũng có khi sợi dây ba ga bất ngờ đứt, ba ghé mượn. Ra vào nhiều lần, trò chuyện lúc đầu nhàn nhạt sau mặn mòi…

Năm nay, giỗ mẹ, ba thắp nhang, xin phép mẹ đưa người đàn bà khác về ngôi nhà chỉ toàn đực rựa. Anh Hai hét lớn:

- Ba định đưa thím Hân về hả? Không bao giờ. Nhà này của mẹ. Tụi con không cho phép một bà nào khác bước vào. Với lại ba cũng già rồi, vợ con chi nữa cho rầy rà, rồi mang tiếng chịu lời.

Anh Hai chưa nói xong thì thằng Tuấn gào lên:

- Bà đó người ta bảo sát chồng, ai biểu ba ưng?

Ba nhìn anh Hai thất vọng nhưng quay lại nhìn Tuấn bằng nét sắc lạnh của chiếc roi mây. Ba bảo: “Câu này của con đáng ăn một roi nhưng ba để nợ!”.

Ánh mắt của anh Hai đã làm thay đổi ý định của ba. Ba đã không đưa thím Hân về, chẳng phải điều làm người cha buồn lòng nhất là sự tổn thương của các con sao.

Ba lại thủi lủi một mình. Lại những ngày lẻ loi ngâm mình trên sông nước, lại những buổi chợ búa cơm nước, những ly chè đặc quánh mà ba phải tự nấu tự pha…

Anh Hai tốt nghiệp phổ thông, học đại học, lại sau đại học, rồi tu nghiệp bên Úc. Anh bây giờ là giảng viên một trường đại học có tiếng ở thành phố. Người xóm tôi tán tụng sự thành công của anh mà chẳng ai nhớ tới bóng ba liêu xiêu trước bến sông mỗi ngày.

Em Tuấn lên lớp 10. Tôi quyết định gấp sách khi chuẩn bị khai giảng năm học phổ thông cuối cùng. Ba nói cạn lời, tôi vẫn không đổi ý.

- Con học không vô, những con chữ ám ảnh!

Ngày ngày, hai cha con cùng lăn lộn nơi sông nước - càng về sau, ốc hến tôm cá ở đồng bắt đầu có giá nên cuộc sống cũng tạm ổn. Có cha có con, công việc cũng bớt nhọc.

Thằng Tuấn xong Trung cấp Công nghiệp. Nó đăng ký xuất khẩu lao động bên Hàn. Hai cha con lại cố làm nhiều hơn, năng hơn để hoàn tất thủ tục cho em.

Hằng tháng, ba nhận được tin nhắn của anh Hai và em Tuấn. Nào là “Chúng con đã có nhà riêng ở phố”, rồi “Cháu trai của nội rất bụ bẫm”, rồi “Con đã là trưởng khoa” và “Con lại được tăng lương, nhưng cũng chỉ đủ sống vì mức sống ở bên này cao lắm…”. Mỗi lần đọc xong một tin nhắn, ba chỉ cười, không nói gì.

Thím Hân rồi cũng trở thành mẹ. Cũng không cắt nghĩa được sự yêu mến này, chỉ biết từ ngày thím về, tôi kính yêu gọi thím là mẹ. Ba dặn không báo tin này cho anh Hai và em Tuấn.

Từ ngày có mẹ mới, ngôi nhà như người cô đơn gặp được tri kỷ. Mọi thứ vẫn như cũ, chỉ khác khói bếp bay lên đều đặn, những bữa ăn ngon hơn dù đạm bạc. Tôi thích sự dịu dàng này, ở bên mẹ Hân, một con vật cũng được yêu thương. Đồ đạc của ba được giặt là cẩn thận, những cúc áo đứt chỉ, mẹ đơm lại vững vàng. Mỗi buổi sáng, ba được ăn cơm nóng đúng giờ và có tách trà ấm bụng. Buổi chiều ba làm về, mẹ dịu dàng xoa lưng, bóp tay chân, tỉ tê đủ chuyện.

Tuổi già khó đỡ mệnh trời, ba bệnh triền miên.

Ba nằm viện, mẹ Hân túc trực bên giường bệnh. Tôi lặn lội nơi bến sông, một mình héo hắt. Không đủ, tôi lang thang nơi xưởng cưa, kho thóc, cửa hàng vật liệu xin bốc vác. Tóm lại, tôi sức trẻ căng mình, ai kêu gì làm nấy, miễn sao có tiền viện phí, thuốc thang cơm cháo cho ba. Mỗi bận anh Hai gọi điện về, ba ráng giữ giọng tự nhiên của người mạnh khỏe bảo: “Ba vẫn khỏe. Thành phố giá cả đắt đỏ, nhớ thu xếp cho khéo”. Rồi em Tuấn gọi điện về, nói rất nhanh, không hỏi thăm sức khỏe của ba mà chỉ than vợ sinh con khó nên phải ở nhà dưỡng bệnh, nó một mình nai lưng nuôi hai mẹ con, nhọc. Ba nói: “Ráng! Ba vẫn khỏe. Thôi! Tắt máy đi, gọi quốc tế tốn kém. Để tiền điện thoại mua sữa cho con!”.

Tôi thầm thương trộm nhớ cô Thoa xóm bên. Cả hai cũng muốn nên duyên chồng vợ. Nhưng dạo này, từ khi ba bệnh, tôi không còn thời gian để thăm Thoa.

Xưa anh Hai chơi cờ tướng rất giỏi, ba cũng thích nhất món này. Hồi anh còn ở nhà, ba hay bắt anh chơi cùng, dù anh chỉ muốn đi đá bóng với bạn. Từ ngày anh ra phố, ba hay lấy bàn cờ ra ngồi nhìn vậy, rồi ba đóng cả vai đối thủ, ngồi chơi cờ một mình. Tôi thương ba nên tập chơi cờ. Nhưng tôi thiếu cơ trí nên nước đi chậm, thế cờ không hóc. Chơi cờ với đối thủ không cùng hạng, quả là không hứng thú. Ba hay bảo: “Chờ khi nào thằng Hai về, phải thử xem nay nó có lên cờ không. Tao sợ mắc công chuyện quá, mòn nước cờ rồi”. Tôi nhìn ba, thương, nhưng chẳng biết nói gì.

Sau lần tai biến đó, ba yếu rõ. Yếu đến nỗi chỉ loanh quanh nhà trên nhà dưới, ra hè cũng thở dốc. Đến khi nằm một chỗ được hơn tháng, hôm đó ba bảo tôi gọi điện kêu anh Hai và em Tuấn gác việc lại, về. Anh Hai nhăn nhó: “Đừng điện nữa, đã nói để anh chủ động mà. Công việc lu bu, sao chơi được mà về!”. Em Tuấn không hét lên, chỉ nói mềm mỏng mà nghe phũ phàng: “Em cũng muốn về nhưng mỗi lần về phải bay hết hai ngàn đô, lấy chi mà về?”.

Đêm đã khuya, ngoài trời không sao thưa, tiếng ễnh ương, tiếng ếch nhái râm ran, nghe khắc khoải. Ba gọi tôi đến gần, bảo:

- Con lấy vợ đi, ba mới an lòng!

Linh tính báo cho tôi điều chẳng lành, dù hiểu ý ba, song tôi đánh trống lảng:

- Con không thích lấy vợ, không muốn vướng bận chuyện cơm áo gạo tiền. Mà sao con lấy vợ ba mới an lòng? Ba hãy an lòng, vì luôn có con bên cạnh!

Ba cười hiền:

- Ba biết con và Thoa có tình ý với nhau. Ba sẽ nói mẹ con sang nhà, lễ nghĩa đàng hoàng đón nó về làm dâu. Con có vợ, ba mẹ có cháu ẵm bồng!

Biết không thể thoái thác, tôi đành ngậm ngùi:

- Gia cảnh nhà mình, chạy ăn từng bữa thì tiền đâu lấy vợ hả ba?

- Ba đã tính hết rồi. Anh và em con đều có việc làm, nơi ăn chốn ở ổn định, chúng không thèm về mảnh đất chó ăn đá

gà ăn sỏi này đâu. Ba bán một nửa đất vườn, gửi tiết kiệm cũng đã mấy năm, giờ chắc cũng đủ cho con lấy vợ và có ít vốn làm ăn với thiên hạ.

Hôm đó, tự dưng ba kêu muốn chơi cờ lần cuối rồi vứt hẳn bàn cờ đi. Tôi kinh ngạc trước sự đổi thay bất ngờ của ba nhưng cũng ngoan ngoãn làm chứ không thắc mắc. Tôi và ba chơi cờ. Ba ráng nghiêng người, thò tay bốc được hai nước cờ, bỗng như rất đau, ba lấy tay sờ lên ngực, nét mặt nhăn nhó, đỏ ngầu rồi tím tái… và ba đi…

Buổi chiều, tôi và mẹ Hân đến với ba. Lần nào mẹ cũng tẳn mẳn vuốt từng nắm cát trên mộ ba như đang ngồi xoa bóp tay chân mỗi lần ba đi làm về. Tôi nhìn lên bầu trời, trên không xa xa, những áng mây chiều bảng lảng, là ba tôi đấy, một đời nặng nhọc nhưng ra đi nhẹ tênh, như mây mùa hạ...