Anh chị em sẽ không có định tĩnh, không có khinh an, không có mãn nguyện trong cuộc đời, một khi anh chị em nuôi dưỡng sự tuỳ tiện.

Tuỳ tiện sẽ huỷ hoại những thói quen tốt đẹp. Số phận của anh chị em cũng sẽ theo sự huỷ hoại đó mà bị huỷ hoại. Ngoài ra, khổ đau và lệ thuộc cứ theo tâm tuỳ tiện trong anh chị em mà tăng trưởng. Không có một thiện lành nào lớn lên được từ đời sống tuỳ tiện. Chờ đợi anh chị em sẽ là bất mãn, sa đoạ, lệ thuộc, liều lĩnh và u mê.

Đức Phật Gotama nói: Tất cả các tốt đẹp (thiện pháp) đều lấy không tuỳ tiện (không phóng dật) làm căn bản, làm điểm quy tụ. Không tuỳ tiện được xem là nền tảng tốt đẹp cho những tốt đẹp.[1] Không tuỳ tiện sẽ đưa đến chứng đắc và tồn tại hạnh phúc đời này và hạnh phúc đời sau.[2] Ngài đôi lúc còn nhấn mạnh với các học trò: Không tuỳ tiện là đường sống; Tuỳ tiện là đường chết. Người không tuỳ tiện, tâm sẽ định tĩnh và đạt được an lạc lớn.[3]

Vì thế, nếu muốn có định tĩnh, khinh an và hỷ lạc, cũng như để đời này và đời sau có hạnh phúc, anh chị em cần phải lưu ý tính tuỳ tiện trong cuộc đời mình. Mình đã tuỳ tiện làm gì cuộc đời mình? Mình đã tuỳ tiện ra sao đối với lời nói, hành vi và suy nghĩ của mình? Mỗi một con người chỉ có một lần sống trong một kiếp sống, mình đã tuỳ tiện làm mất bao nhiêu cái tốt đẹp mà lẽ ra mình phải sử dụng nó đúng đắn cho những tiến bộ tâm thức và tương lai tốt lành? Những câu hỏi như thế (như trên), anh chị em không thể không nghiêm túc tự hỏi.

Ngày nào anh chị em chưa hỏi lại tính tuỳ tiện nơi chính mình, anh chị em sẽ vẫn còn bị nhận chìm trong tán loạn, bất an và lệ thuộc. Tính tuỳ tiện sẽ giết chết anh chị em ở cả hai phương diện thể xác và tinh thần. Người hiền trí không tuỳ tiện và luôn tán thán hạnh lành không tuỳ tiện.[4] Những tốt đẹp (các pháp thiện) chưa sanh sẽ được sanh khởi, những tốt đẹp đã sanh sẽ được tăng trưởng cho người không tuỳ tiện.[5] Tuỳ tiện như bụi bặm và không tuỳ tiện như trí sáng.[6] Nghiêm túc nhìn thấy và chuyển hoá tính tuỳ tiện là một cam kết cần phải thực hiện, nếu anh chị em muốn không bất hạnh, có tự do và hạnh phúc hôm nay và ngày mai.

Nhuận Đạt

-------------------

[1]Không Tuỳ Tiện (Phóng dật), Tăng Chi Bộ IV.

[2]Không Tuỳ Tiện (Phóng dật), Tương Ưng Bộ I.

[3]Kinh Pháp Cú, Tiểu Bộ Kinh I.

[4] Không Tuỳ Tiện (Phóng dật), Tương Ưng Bộ I.

[5]Tâm Được Tu Tập, Tăng Chi Bộ I.

[6]Màlunkyaputta – Tiểu Bộ Kinh III.