Con đường làng khúc khuỷu, rợp bóng cây xanh, đưa lối chúng tôi từ thị trấn Đông Phú đến với thôn Diên Lộc, xã Quế Minh, huyện Quế Sơn để tìm đến vị trí mà xưa kia chùa Sơn Lộc tọa lạc. Đứng trên vị trí chùa xưa là một khu đồi thoai thoải, cây cối um tùm, phía bên là ngôi Đình làng thờ các vị thần bổn xứ, thờ những bậc tiền nhân có công khai phá đất mới, lập làng Diên Lộc.

Vị trí của chùa làng Sơn Lộc được khẳng định chắc chắn ở đồi đất nằm bên cạnh ngôi Đình làng, bởi ở đây dấu tích hiện còn sót lại của chùa Sơn Lộc về mặt kiến trúc là một tòa sen (bệ tượng Phật) với đường kính 1,2m và một bệ đá chân trụ hình tròn (bằng xi-măng) với đường kính 20cm, cao 25cm.

Theo các vị bô lão trong làng, vào những năm 1975, chùa Sơn Lộc đã bắt đầu hoang tàn, chỉ còn một số tượng Phật, nhưng không ai nhang khói, Phật tử không còn sinh hoạt, dần dần chùa xuống cấp rồi đổ nát. Sau ngày thống nhất đất nước, chính quyền địa phương đã cấp mảnh đất chừng 2.500 m2 của ngôi chùa thuộc khu đất do Đình làng và người dân quản lý sử dụng vào ngày 23/9/2011. Từ đó hình ảnh ngôi chùa không còn tồn tại trên mảnh đất Diên Lộc cho đến ngày nay.

Nhắc về ngôi chùa làng ngày xưa, nhiều đạo hữu Phật tử từng sinh hoạt tại đây đều không ngăn được nước mắt, một Phật tử nhân chứng sống của sự ra đời và thịnh suy của ngôi chùa cho biết: “Hồi xưa chùa quê nhưng Phật tử đến sinh hoạt đông lắm, gồm đạo hữu Phật tử lớn tuổi, thanh niên GĐPT và các em oanh vũ, gần như cả làng ai cũng biết đạo. Ngôi chùa hình thành có biết bao người anh em của chúng tôi gắn bó. Thế nhưng, chiến tranh loạn lạc đã cướp đi những người bạn đồng đạo của chúng tôi, lớp chết, lớp bị thương tật, ngôi chùa thì bị bom đạn phá sập, sụp đổ hoàn toàn…”.

Ước mơ phục dựng ngôi chùa

Đại đức Thích Đồng An – Trưởng ban Trị sự GHPGVN huyện Quế Sơn cho biết: “Chùa Sơn Lộc được xây dựng vào khoảng năm 1963, tại thôn Diên Lộc, xã Quế Minh, huyện Quế Sơn. Trước đây, ngôi chùa rất khang trang và có nhiều tín đồ sinh hoạt tu học tại xã Quế Minh. Trải qua thời gian chiến tranh, ngôi chùa đã bị tàn phá, hiện bây giờ chỉ còn nền móng cũ, và 1 tòa sen của đức Phật Thích Ca Mâu Ni..”

Năm 2015, chư tôn đức Ban Trị sự GHPGVN huyện Quế Sơn đã có tờ trình gửi các cơ quan chính quyền về việc xin thành lập tổ chức tôn giáo trực thuộc tại xã Quế Minh để khôi phục lại ngôi chùa Sơn Lộc xưa, nhưng điều kiện nhân duyên chưa hội đủ.

Trong niềm tín tâm thuần khiết, gần đây bà con Phật tử thường cầu nguyện, mong ước sớm phục dựng ngôi bảo điện để di tích xưa được “sống” lại, cũng là để có nơi cho Phật tử xã Quế Minh sinh hoạt. Đại đức Thích Đồng An – Trưởng BTS PG huyện Quế Sơn cũng đồng tình với những mong ước của bà con Phật tử ở đây: “Mong trong thời gian đến, Giáo hội Phật giáo tỉnh, các cấp chính quyền, quan tâm giúp đỡ và tạo điều kiện cho khôi phục lại ngôi chùa Sơn Lộc, tại xã Quế Minh…” – Đại đức nói.

Trên nền xưa dấu cũ ngôi chùa quê năm nào, nhiều tấm lòng con dân xứ Quảng thuần phác đang thiết tha trông đợi sự hiện hữu của ngôi tòng lâm phạm vũ trên mảnh đất quê hương, ở đó dìu dặt tiếng mõ sớm, chuông chiều thức tỉnh thế nhân giữa dòng đời biến động…

Một số hình ảnh được ghi nhận tại chùa Sơn Lộc: