450
Tỉnh thức soi đường
Trong lịch sử truyền bá Phật giáo, có lẽ chưa bao giờ con đường giác ngộ lại được diễn đạt một cách ngắn gọn, tinh túy và gây ấn tượng mạnh mẽ như trong lời dạy của thiền sư phương Tây Luang Por Robert Sumedho.
Khi được hỏi: “Nếu muốn giải thích Đạo Phật một cách thật hay để người ta hiểu được cốt lõi tinh túy của Phật giáo, thì cần bao nhiêu từ để diễn đạt?”, ngài đã trả lời rằng: “Chỉ một từ thôi cũng đủ. Đó là… Tỉnh Thức (awake)”.
Tỉnh thức - chính là sự hiện diện trọn vẹn với giây phút này. Trong đời sống thường nhật, chúng ta dễ rơi vào trạng thái sống mà không thật sự sống: cơ thể có mặt ở đây nhưng tâm trí lại rong ruổi về quá khứ hoặc mơ tưởng đến tương lai. Chúng ta ăn mà không biết mình ăn, đi mà không biết mình đi, nói mà không thật sự nghe chính lời mình nói. Vì thế, ta để lỡ mất bao nhiêu cơ hội sống hạnh phúc ngay trong từng phút giây. Chỉ khi tỉnh thức, ta mới thật sự chạm vào sự sống.
Tinh túy của Phật giáo không nằm ở những khái niệm phức tạp hay triết lý cao siêu, mà chính ở chỗ dạy con người quay về với chính mình, thấy rõ những gì đang diễn ra.
Đức Phật đã nhấn mạnh trong Tứ Niệm Xứ: quán thân nơi thân, quán thọ nơi thọ, quán tâm nơi tâm, quán pháp nơi pháp. Mỗi khi ta thở vào, biết rằng mình đang thở vào; thở ra, biết rằng mình đang thở ra - ấy chính là tỉnh thức. Và trong giây phút ấy, ta tiếp xúc với sự thật: thân này vô thường, cảm xúc này vô thường, vạn vật này vô thường.
Tỉnh thức cũng chính là chìa khóa mở ra cánh cửa tự do. Con người thường bị trói buộc bởi những thói quen, những lo lắng, những sợ hãi. Khi không tỉnh thức, ta hành xử theo bản năng, bị cuốn trôi bởi tham dục, giận dữ hay si mê. Nhưng khi tỉnh thức, ta dừng lại được, nhìn sâu vào cảm xúc, nhận diện được nó mà không bị nó sai sử. Nhờ đó, ta có thể chọn lựa phản ứng một cách an lành và thiện lành hơn. Nói cách khác, tỉnh thức giúp ta làm chủ chính mình.
Đời sống hiện đại đầy dẫy căng thẳng, áp lực và sự xao lãng. Con người dễ đánh mất sự quân bình nội tâm khi bị cuốn vào dòng chảy thông tin và cám dỗ vật chất. Thực tập tỉnh thức chính là phương thuốc nhiệm màu giúp ta tìm lại sự an nhiên. Chỉ cần dừng lại đôi chút, hít thở sâu và mỉm cười, ta đã có thể trở về với chính mình, thấy rõ sự sống đang mầu nhiệm biết bao quanh ta.
Điều đáng quý là tỉnh thức không phải là một khái niệm xa vời, mà là một khả năng có sẵn trong mỗi người. Đức Phật khẳng định: “Ta là Phật đã thành, chúng sinh là Phật sẽ thành”. Theo đó, chúng ta đều có hạt giống giác ngộ trong tâm, chỉ cần nuôi dưỡng bằng sự tỉnh thức hằng ngày, hạt giống ấy sẽ nảy mầm, lớn dần và đưa ta đến an lạc.
Vì thế, có thể nói rằng toàn bộ con đường Phật giáo - từ Giới, Định đến Tuệ - đều quy về sự tỉnh thức. Giữ giới để tâm được trong sạch, thực hành thiền định để tâm được tập trung, và nhờ vậy trí tuệ bừng sáng, đưa đến cái thấy đúng đắn về bản chất vô thường, khổ, vô ngã. Tất cả chỉ để giúp ta sống tỉnh thức hơn, tự do hơn, hạnh phúc hơn.
Chỉ một chữ “Tỉnh Thức”, như thiền sư Sumedho nhấn mạnh, đã đủ gói trọn tinh hoa của Phật pháp. Bởi tỉnh thức chính là sự sống đích thực, là con đường, là mục tiêu và cũng là hoa trái của hành trình tu tập.
Khi tỉnh thức, ta không còn đi tìm hạnh phúc ở đâu xa, bởi hạnh phúc chính là sự có mặt trọn vẹn với những gì đang là. Và khi ấy, từng bước chân, từng hơi thở, từng nụ cười đều đã là sự an lạc nhiệm màu.
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Đại đức Thích Khải Tuấn tán thán Hoa hậu Hương Giang
Phật pháp và cuộc sống
16:48 19/11/2025
Chiều 19/11, phần thi Trang phục dân tộc - National Costume của Miss Universe 2025 đã thu hút sự theo dõi của hàng triệu khán giả toàn cầu.
Thiên thu vừa chợp mắt
Phật pháp và cuộc sống
16:30 19/11/2025
Mọi chấp đều rời rã/ Như sương tan ngọn đồi/ Một niệm buông trọn vẹn/ Trời hiện giữa lòng người...
Tự do là con đường lớn nhất của mỗi sinh linh
Phật pháp và cuộc sống
15:00 19/11/2025
Cánh chim từng có những ngày tung cánh bay lượn trên khoảng trời cao rộng, vượt đồi núi, vượt mây trắng, vượt tất cả những giới hạn bé nhỏ mà mặt đất cố đặt lên đôi chân của kiếp người. Một lần đã chạm vào tự do, trái tim bỗng có một dạng ký ức không bao giờ phai, như dấu ấn của gió khắc vào cánh chim, như mùi của biển khắc vào sóng nước.
Gửi em, người từng gặp biến cố: Hãy thử học Phật!
Phật pháp và cuộc sống
14:19 19/11/2025
Nếu em đã từng vì một biến cố trong đời mà chọn bắt đầu hoặc đang trong một hành trình tu học triết lý Phật giáo thì hãy thử đọc hết bài anh viết nha.
Xem thêm
