Quần thể Di tích đền Rậm có đền, nhà thánh, chùa... đã được công nhận là Di tích Lịch sử - Kiến trúc nghệ thuật quốc gia từ năm 2008. Nguyên xưa, chùa Long Đồng được xây dựng gần bờ sông Lam, năm 1968, người dân địa phương đã chuyển về dựng trong khuôn viên đền Rậm. Thời gian gần đây, chùa đã được tu bổ, tôn tạo khang trang (nhà ngói đỏ bên phải từ ngoài nhìn vào). Công trình chính của chùa là ngôi nhà gỗ 3 gian 2 hồi nằm dọc. Ảnh: Huy Thư

Điều đặc biệt là trong ngôi chùa nhỏ giữa vùng rốn lũ này (hàng năm thường bị ngập lũ) đang lưu giữ nhiều pho tượng cổ độc đáo. Các pho tượng này được bài trí trên bàn thờ chính và hai bàn thờ phụ của chùa. Ảnh: Huy Thư

Theo người dân địa phương, những năm chiến tranh, nhiều ngôi đền quanh vùng bị hư hỏng, các pho tượng, bài vị được người dân rước về thờ tại chùa Long Đồng, do đó, chùa lưu giữ được nhiều tượng cổ. Tuy nhiên, trong số tượng này lại không có tượng Phật. Hai pho tượng cổ được nhiều người quan tâm là cặp tượng Đức Ông, Đức Bà. Trong ảnh: Uy nghi tượng Đức Ông. Ảnh: Huy Thư

Pho tượng Đức Bà tạo tác theo tư thế ngồi nhìn ra, một tay cầm tràng hạt, mang vẻ đẹp thanh thoát. Ảnh: Huy Thư

Khuôn mặt tượng Đức Bà được tạc khắc góc cạnh với nét mặt tươi vui. Vùng cổ hao gầy lộ rõ những nếp nhăn, những gờ xương ức. Trông pho tượng này, nhiều người liên tưởng đến các pho tượng La Hán ở chùa Tây Phương (Hà Nội). Ảnh: Huy Thư

Tượng cổ ở chùa Long Đồng được tạo tác bằng chất liệu gỗ với đường nét mềm mại. Sau hàng trăm năm, nước sơn xưa vẫn còn nguyên, có thể thấy rõ nét hoa văn tinh tế vẽ trên trang phục. Ảnh: Huy Thư

Trong chùa có những cặp tượng cổ giống nhau từ kích thước, hình dáng, trang phục... trong đó cặp tượng nữ nhân cao khoảng 1,5 m được tạc khắc khá giống với Quan Thế Âm Bồ tát. Ảnh: Huy Thư

Trải qua thời gian, một số pho tượng đã ít nhiều bị bong tróc sơn, nứt... nhưng vẫn giữ được vẻ đẹp vốn có. Ảnh: Huy Thư

Ngoài tượng cổ, tại chùa Long đồng còn lưu giữ những đồ tế khí cổ kính, trong đó có những giá gương và bài vị của các vị thần. Ảnh: Huy Thư

Cùng với tượng thánh, thần... được tạc khắc bằng gỗ tại chùa Long Đồng, trong quần thể đền Rậm còn có cặp tượng voi bằng đá cổ xưa. Tượng voi đá nằm trước nghi môn cạnh chùa Long Đồng. Ảnh: Huy Thư

Trong nghi môn có 2 pho tượng tướng canh bằng đá được dựng đối diện nhau, bên cạnh là hai pho tượng gỗ. Tượng cổ của chùa Long Đồng nói riêng, quần thể đền Rậm nói chung mang vẻ đẹp độc đáo, có nhiều giá trị, là hiện vật quý khẳng định bề dày văn hóa, lịch sử của di tích. Ảnh: Huy Thư