>>Những ngôi chùa Việt độc đáo 

Chùa Ông Chín với tôi thân thiết lắm, từ lúc chẳng hiểu mô tê gì về tôn giáo, chùa chiền, Đạo... Qua một kênh đào có cầu sắt cong cong lát ván rung rinh khi xe chạy qua, rảo cẳng chưa mấy chốc đã đến cổng chùa. Ven quốc lộ ì ầm xe cộ ngày đêm, khi ấy chùa quê cuốn hút tuổi nít ở dãy hình họa 12 cửa ngục ở gian sau, sinh động, xem vừa sợ vừa thích.

Xa quê khá lâu, quay về biết đến chùa ấy có một cái tên khác: Vân An tự. Song, chùa Ông Chín đi vào tâm khảm bao người ở vùng này như một định danh. Ngày cũ, "Chùa ông Chín" không tăng không ni và dường như không có biển. Nay thành một cơ sở của Giáo hội Phật giáo Việt Nam, cổng tam quan hoành tráng ngoài tên chùa Vân An tự còn bảng hành chính của giáo hội: Văn phòng Ban Trị sự Phật giáo thị xã Giá Rai.

Trong ký ức lưu giữ ngôi chùa cũ, ngày nay thay đổi khá nhiều ngoài  tên chùa và tấm bảng, có tăng ni, thêm thánh tượng Quan Âm lộ thiên cỡ lớn, nhiều công trình phụ trợ...Trước hiên chùa, những gốc sa la chạy dài ven quốc lộ đơm hoa nhiều làm nhẹ thanh âm động cơ xe cộ, lại toát lên quang cảnh thiền. Tôi thường sang đấy hầu trà vị Đại đức trụ trì Thích Huệ Trung, song có lẽ, sự thôi thúc của quá khứ thời  thơ là một lý do? Không biết, chỉ nhận ra, lễ chùa, về, nhẹ nhàng hơn. Cứ đau đáu hình ảnh cũ ngôi chùa cũ của cái cũ làng quê một thời chưa xa lắm.

Hôm nay đến thư viện đổi sách, thuận duyên đập vào mắt "Địa chí Bạc Liêu" dày cui hàng trăm trang, nặng trĩu. Mang về về nặng túi xách! Đấy là công phu biên soạn tập hợp tư liệu cùng hình ảnh theo mô típ từ điển địa chí, trong một chương trình của nhà nước. Có nhiều thông tin, đọc lướt theo thói quen, chợt dừng ở hình ngôi chùa có đề mục "Chùa Vân An", ồ - đây rồi! Hình ảnh cũ chùa Ông Chín - Vân An tự, đẹp, giản dị, nhẹ nhõm, rất hay.

Cũng theo thói quen cố hữu công việc sưu tầm tư liệu, mở máy ảnh chụp nhanh hình chùa cùng thông tin ngắn gọn đi kèm. Thắc mắc miết: sao không có lấy một cái tên cũ đã thành danh "chùa Ông Chín", Vân An tự được sử dụng xuyên suốt đề mục nhỏ. Hẳn đấy là một thiếu sót căn bản, hay rất căn bản. Chùa Ông chín đã gắn liền với một lịch sử, với đời sống tâm linh của bà con địa phương, trong tình cảm thân thiết mang tính văn hóa...

Hình ảnh cũ khơi gợi nhiều, lốc cốc gõ, trải  lòng...