450
Biết ơn, trả ơn mới là con Phật
Đạo Phật được xem là đạo tri ân - báo ân. Nhận xét đó không phải xuất từ cảm tính, mà từ chính những lời dạy của Đức Phật.
Trong rất nhiều bộ kinh, Nam lẫn Bắc truyền, chúng ta dễ dàng nhận thấy Đức Phật, trực tiếp hay gián tiếp, dạy về pháp hạnh ấy. Ngoài những câu chuyện tiền thân trong Tiểu bộ và những bộ “hiếu kinh” của Phật giáo như: kinh Vu lan, kinh Báo ân cha mẹ, kinh Địa Tạng, thì nhiều phẩm trong kinh Pháp hoa, kinh Đại Bảo tích, và đặc biệt kinh Tâm địa quán… đều nhắc đến công ơn cao cả của các đấng sinh thành.
Sở dĩ hạnh tri ân - báo ân trong kinh Tâm địa quán được xem “đặc biệt” bởi bộ kinh này vốn được Đức Phật Thích Ca Mâu Ni, lúc ở núi Kỳ-xà-quật, đã nói cho các vị Đại Bồ-tát như Văn Thù Sư Lợi, Di Lặc… nghe về việc người xuất gia ở nơi an tịnh phải quán xét tâm địa như thế nào để diệt vọng tưởng mà thành Phật đạo. Ngay sau phẩm Tựa của bộ kinh gồm 13 phẩm này là phẩm Báo ân, cụ thể báo Tứ trọng ân, trong đó ân cha mẹ được đặt lên hàng đầu. Như vậy rõ thấy, tri ân - báo ân không chỉ là hạnh (đức hạnh) mà còn là pháp tu (pháp hạnh) của người xuất gia lẫn tại gia.
Tri ân - báo ân là một trong những “tâm địa pháp môn” của chư Phật, là ân của “thế gian và xuất thế gian”. Rằng, nếu có thiện nam hay thiện nữ nào nghe được diệu pháp tâm địa ấy qua tai một lần, trong khoảng chốc lát, họ nhiếp niệm quán tâm được, là họ huân thành hạt giống Đại Bồ-đề vô thượng, không bao lâu nữa sẽ ngồi trên tòa báu kim cương, nơi cây bồ-đề, được thành Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác.
Người con hiếu, Phật dạy, là người được chư thiên cùng nhau hộ trì cả ngày lẫn đêm, vì đó chính là dòng giống cao sang ở trên chư thiên và trong nhân loại.
So với kinh Vu lan và kinh Báo ân cha mẹ, phẩm Báo ân trong Tâm địa quán nói về công ơn của các đấng sinh thành cô đọng hơn nhưng lại hết sức sâu sắc, chấn động. Phật dạy: Cha có “từ ân”, mẹ có “bi-ân”. Ơn từ phụ cao hơn núi lớn; ơn bi mẫu sâu hơn bể cả; thế gian, đại địa gọi là nặng, ơn bi mẫu xét còn nặng hơn... Nếu Phật ở đời trong một kiếp để nói về ơn ấy cũng không thể hết được! Ngài ví: cái khổ sinh sản mà mẹ phải chịu cũng giống như bị bao mũi nhọn dao sắc thi nhau hành hạ. Thế nhưng, khi nghe được tiếng khóc đầu đời của con phát ra, thì mẹ nghe như tiếng nhạc, vực mẹ tỉnh lại sau bao đau đớn tưởng chừng không sống nổi. Và rồi bụng mẹ là nệm ấm êm, chân mẹ là nơi con giỡn đùa, ngực mẹ tuôn nguồn sữa cam lồ nuôi con khôn lớn. Con chính là báu vật của mẹ: như nghèo được ngọc mừng khôn tả; đoái nhìn mặt con không biết chán; tâm thương nhớ con không tạm xả.
Tâm địa quán khẳng định: người chí tâm cúng dường Phật có phước ngang với người tinh cần tu hiếu dưỡng, ngoài ra không có phước cúng dường nào khác có thể sánh bằng. Người con hiếu, Phật dạy, là người được chư thiên cùng nhau hộ trì cả ngày lẫn đêm, vì đó chính là dòng giống cao sang ở trên chư thiên và trong nhân loại. Ngược lại, những kẻ bất hiếu khiến mẹ giận dữ, oán than, thì khi chết sẽ lập tức bị sa vào địa ngục, ngạ quỷ hay súc sanh nhanh như gió dữ, dù với thần lực của chư Phật cũng không thể cứu được.
Tuy vậy, việc hiếu dưỡng thông thường dù mang lại phước báu song không thể đáp đền công ơn sanh thành dưỡng dục. Chỉ những ai phát khởi tâm Vô thượng Đại Bồ-đề, khuyên cha mẹ cùng phát tâm ấy mới có thể báo được ân sâu, gọi là Chân thật Ba-la-mật.
Có khi nào chúng ta tự hỏi xem mình đã làm được gì để báo ân cha mẹ, đã thực xứng là người con Phật hay chưa?
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Tuỳ bút: Bão ở quê xa
Góc nhìn Phật tử
10:00 19/11/2025
Nghe tin đài phát thanh báo quê mình có bão, cơn bão gần bờ. Bất chợt trong lòng cứ chộn rộn mãi. Cuộc điện thoại về nhà vừa dứt nhưng không khỏi lo âu, tôi lặng nhìn kim đồng hồ đang dịch chuyển dần về đêm. Bây giờ là cuối tháng Tám âm lịch, miền Trung quê tôi lại tiếp tục gánh chịu sự hoành hành của những cơn bão.
Nghĩ về những người Thầy
Góc nhìn Phật tử
07:27 19/11/2025
Xin thành kính dâng tặng những người Thầy đã cho con từng con chữ. Xin trọn đời tri ân những người Thầy đã khai tâm mở trí cho con trên đường tìm về Đạo Pháp! “Người Thầy là ngọn nến, đốt cháy mình để thắp sáng nhân gian” (Ngạn ngữ Ixraen).
Phụ nữ làm gì để mang lại phúc báo cho gia đình?
Góc nhìn Phật tử
10:08 21/10/2025
Ngoài các thiện hạnh bố thí, phóng sinh, người phụ nữ có thể bắt đầu tích lũy công đức cho mình và gia đình từ việc tụng kinh, niệm Phật. Tụng đọc kinh Phật chính là khởi đầu đúng đắn trong cuộc đời, giúp người phụ nữ học cách làm người mẹ tốt, con dâu tốt, người vợ tốt.
Tâm sen giữa đời
Góc nhìn Phật tử
15:10 01/10/2025
Đời người như một giấc chiêm bao, sinh-lão-bệnh-tử là điều hiển nhiên không ai tránh khỏi, cuối con đường bóng xế ngả chiều ta rời bỏ nơi đây với bàn tay không. Thế sự đời lại lắm uẩn khúc khó lường trước, thọ báo luân hồi liên miên bất tận như cái ách đã quàng sẵn trên thân.
Xem thêm
