Chia sẻ về ngũ uẩn

Câu hỏi:

Kính thưa Sư Ông,
Trong truyện Tây Du Kí, có đoạn Tôn Ngộ Không đại náo Thiên Cung, không ai trị được; sau đó Ngọc Hoàng thỉnh Phật Như Lai, Phật đố Ngộ Không bay ra khỏi 5 ngón tay của Phật, kết quả là dù có thần thông biến hóa nhưng Ngộ Không vẫn không thoát khỏi 5 ngón tay Phật. Thiền Sư Thánh Nghiêm giảng là 5 ngón tay Phật chính là tượng trưng cho ngũ uẩn: dù tu luyện thần thông cỡ nào nhưng nếu vẫn là bản ngã tu thì người ta cũng vẫn loanh quanh trong tiến trình ngũ uẩn, trong sinh tử luân hồi. Phần này Sư Ông hay nói, dù luyện Thiền định, thần thông mấy thì cũng là trong luân hồi, sinh tử.

Trong khoa học thần kinh, một trong những phát hiện quan trọng nhất trong thế kỉ 20 là việc phát hiện ra có một tiến trình tự động trong tâm mỗi người, tên khoa học là "default mode network", con tạm dịch là "hệ thống kết nối thần kinh ở chế độ mặc định", hay đơn giản hơn là "tiến trình tự động". Đây là tiến trình được xây dựng từ nhỏ trong tâm trí em bé, thông qua quá trình tích lũy kiến thức, kinh nghiệm, phản ứng... với môi trường xung quanh. Hệ thống này giúp chúng ta diễn giải sự vật hiện tại theo các kinh nghiệm trong quá khứ, đồng thời đưa ra các phản ứng phù hợp. Tại một thời điểm, nếu không tỉnh giác, ý thức thì ta để chế độ mặc định tự động vận hành, khi đó kinh nghiệm lại được làm dày thêm, chế độ này lại mạnh hơn... Con thấy tiến trình tự động này rất giống tiến trình ngũ uẩn mà Sư Ông giảng dạy. Và việc giải thoát cũng chỉ có thể ở thời điểm hiện tại: nếu bây giờ ta chánh niệm, tỉnh giác thì không rơi vào tiến trình tự động (tiến trình ngũ uẩn, bản ngã), nghĩa là được giải thoát khỏi tiến trình này; như Pháp thực tại hiện tiền Sư Ông thường nói.
Con xin cám ơn Sư Ông.

Trả lời: