450
Chùa cổ trăm tuổi hiếm hoi ở Hải Phòng mang dấu ấn văn hóa thời Mạc
Chùa Đồng Quan (xã Vĩnh Thuận) là một trong số ít công trình tôn giáo mang dấu ấn văn hóa thời Mạc cuối thế kỷ XVI còn lại ở Hải Phòng.
Ngôi cổ tự linh thiêng gần 5 thế kỉ
Chùa Đồng Quan, tên chữ là Bảo Quang Tự, thuộc xã Dũng Tiến, huyện Vĩnh Bảo, nay là xã Vĩnh Thuận, TP Hải Phòng. Chùa được xây dựng từ trước năm 1572, đời Mạc Mậu Hợp - vị vua thứ 5 của Vương triều Mạc.
Tương truyền, chùa Đồng Quan do hai bố con vị Thành Hoàng làng Phạm An Khê và Phạm Viết Kính cùng Thái Hoàng, Thái Hậu nhà Mạc, các thân vương, Phật tử địa phương xây dựng. Nguyên vật liệu để xây chùa như gỗ, đá được vận chuyển từ kinh đô Thăng Long về bằng đường sông và tập kết tại phía Đông Nam làng Đồng Quan.
Trước kia, chùa có quy mô lớn, gồm một tòa thượng điện, 3 gian tiền đường, 3 gian thiêu hương, 7 gian hậu đường. Trải qua thăng trầm lịch sử, thời gian, chùa Đồng Quan đến nay không còn được nguyên trạng, chỉ còn tòa tiền đường, gian Phật điện kiểu chữ Đinh, sau là nhà tổ, nhà khách mới được nhân dân trùng tu, tôn tạo. Đây là một trong số ít các công trình kiến trúc tôn giáo mang dấu ấn văn hóa Mạc cuối thế kỷ XVI còn lại trên đất Hải Phòng.
Trong chùa, tại Phật điện có 4 hàng tượng Phật được tạc công phu. Vị trí cao nhất là Bộ tượng Tam Thế. Tiếp theo là hàng tượng A di đà, hàng tượng Ngọc Hoàng và Nam Tào, Bắc Đẩu. Dưới cùng là Tòa Cửu Long và Thích ca sơ sinh. Hai bên Tòa Tam Bảo là Bộ Thập Điện Minh Vương gồm 10 pho tương tự nhau. Tượng cao 1,05 m, chất liệu đất, đầu đội mũ bình thiên trong tư thế thiết triều.
Bên cạnh những tượng chính tại Phật điện, chùa Đồng Quan còn lưu giữ nhiều pho tượng độc đáo như tượng Đức Tam Tổ Huyền Quang được thờ tại gian hữu quan tòa tiền đường, mang dáng dấp của tượng Bồ Tát xá tịnh. Đây là pho tượng kế thừa được phong cách nghệ thuật điêu khắc tượng Phật triều Mạc, thế kỷ XVI.
Đặc biệt, hai gian hồi đốc đặt 2 tượng Hộ Pháp - hai pho tượng nằm trong chư vị kim cương bảo vệ Phật pháp. Phong cách thể hiện tượng và đồ án trang trí rồng trên giáp trụ cho thấy, niên đại của tượng vào khoảng đầu thế kỷ XVIII, là một trong những pho tượng Hộ Pháp bằng đất có niên đại sớm nhất ở nước ta.
Gìn giữ nét văn hóa đặc sắc của địa phương
Không chỉ vậy nổi bật về kiến trúc, hiện ở chùa Đồng Quan còn lưu giữ được 2 tấm bia đá, tất cả đều là bia gốc, trong đó có 1 tấm văn bia quý giá tên chữ là “Bảo Quang Tự Chung Bi Ký”. Bia cao 1,2 m, ngang 0,68 m, dày 0,16 m.
Trán bia hình bán nguyệt, chính giữa chạm rồng chầu mặt nguyệt. Ngăn giữa trán bia và thân bia là một đường chỉ viền, trên khắc tên bia trang trí vân áng với hàng chữ “Hoàng Đế Vạn Tuế", phía dưới hàng chữ ghi danh sách các tín chủ, tín thí, người chủ chốt đứng lên xây chùa và những người cúng tiến.
Phần trang trí diềm tấm bia theo dõi băng hoa dây uốn lượn mềm mại, với những cánh sen nổi, nhỏ tiếp nhau. Bài văn bia viết bằng chữ Hán, nét chữ rõ ràng, tinh tế, gồm trên 50 dòng chữ, dòng nhiều nhất là 39 chữ, dòng ít nhất là 3 chữ.
Tấm bia thứ hai là bia “Hậu Phật Bia Ký” cao 1,8 m, rộng 0,46 m, nhiều chữ đã bị mở. Sau chùa là hai ngôi bảo tháp chứa hài cốt hai vị sư tổ là tháp Quang Minh và tháp Hiển Linh (tự là Thanh Ti và Thanh Chân).
Ở chùa Đồng Quan đến nay vẫn duy trì nếp sinh hoạt văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc. Hàng năm, vào ngày 10 tháng Giêng, chùa mở hội. Đây vừa là lễ hội tín ngưỡng Phật giáo, vừa là lễ ghi công vị Thành Hoàng đã có công với làng, với nước. Vào ngày hội, làng tổ chức lễ rước bắt đầu từ các Đình, Miếu trong làng về chùa, sau đó tổ chức các trò chơi dân gian như: cờ tướng, chọi gà, chơi đu... Đặc biệt, hội thi làm bánh dày được duy trì, tổ chức đúng vào ngày hội, tỏ lòng thành kính đức Thành Hoàng và mong ước mùa màng bội thu.
Với những giá trị lịch sử văn hóa độc đáo, chùa Đồng Quan được công nhận là di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia năm 1992.
Nguồn: Báo Lao Động
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Chùa cổ trăm tuổi hiếm hoi ở Hải Phòng mang dấu ấn văn hóa thời Mạc
Chùa Việt
10:32 24/12/2025
Chùa Đồng Quan (xã Vĩnh Thuận) là một trong số ít công trình tôn giáo mang dấu ấn văn hóa thời Mạc cuối thế kỷ XVI còn lại ở Hải Phòng.
Thăm chùa Tiêu - danh lam cổ tự xứ Kinh Bắc
Chùa Việt
18:17 23/12/2025
Cách trung tâm Hà Nội chưa đầy 30km, chùa Tiêu nằm trên núi Tiêu, ở phường Tam Sơn, tỉnh Bắc Ninh là ngôi cổ tự không chỉ có vị thế cảnh quan đặc sắc mà còn là nơi hội tụ nhiều giá trị văn hóa tâm linh cũng như truyền thống văn hóa và lịch sử.
Ngôi chùa từng là hậu phương vững chắc của mặt trận Hàm Rồng - Nam Ngạn
Chùa Việt
07:41 20/12/2025
Trong cuộc kháng chiến chống chiến tranh phá hoại miền Bắc của đế quốc Mỹ, chùa Tăng Phúc ở phường Hàm Rồng, tỉnh Thanh Hóa là hậu phương vững chắc của mặt trận Hàm Rồng - Nam Ngạn.
Ngôi chùa miền Tây có 'bảo vật' gần 500 năm tuổi
Chùa Việt
16:57 15/12/2025
Chùa Bốn Mặt là nơi gìn giữ tượng Phật bằng đá gần 500 năm tuổi, một “bảo vật” gắn với truyền thuyết lập làng của bà con nơi đây.
Xem thêm
