450
Đạo đức trói buộc
Hôm qua, tôi vừa đăng bài viết thuế thu nhập lên trang cá nhân, một bạn comment (bình luận): "Anh nên dành thêm từ thiện, cúng dường, in kinh"...
Đọc bình luận làm tôi nhớ lại, mới gần đây có xem bộ phim ngắn định dạng đứng (*) có tựa 不踩共情陷阱，林哥在线教做人 (Không mắc bẫy đồng cảm, Linh ca lên sóng dạy làm người) đang nổi đình nổi đám của Trung Quốc - nói về Đạo đức trói buộc (道德绑架) - đó là khi ai đó dùng tình nghĩa, đạo đức, lễ giáo… để ép bạn làm điều họ muốn. Nếu bạn không làm, thì... bạn "sai".
Một vài ví dụ đời thường:
Trong gia đình - họ hàng:
“Chị họ hồi nhỏ từng bế mày, giờ chị mượn tiền, mày không giúp là vô ơn.”
“Là con cháu trong họ, không về giỗ tổ là bất kính, mất gốc!”
“Bố mẹ nuôi con lớn thế mà giờ chỉ biết sống cho bản thân!”
Ở nơi làm việc:
“Cả phòng ở lại làm thêm mà em về đúng giờ à?”
“Sếp tin tưởng giao việc, em không gánh là thiếu trách nhiệm đấy.”
Nơi công cộng:
“Nhìn mà không nhường ghế cho bà cụ là đồ vô cảm!”
“Thanh niên khoẻ mạnh gì mà không xách hộ người ta cái vali?”
"Còn trẻ mà ngồi ghế ưu tiên, đúng là vô ý thức!"
“Trẻ nhỏ nó không biết gì, người lớn bỏ qua đi”
Ở trường học:
“Mình đã giúp cậu học qua môn rồi, giờ cậu phải giúp mình làm bài!”
“Cô giáo là người đã dìu dắt các em, ai không đi thăm cô là bất hiếu!”
Trong các mối quan hệ tình cảm:
“Tôi đã hy sinh cả tuổi thanh xuân cho anh, sao giờ anh lại bỏ tôi?”
“Yêu nhau mà không dám công khai là không nghiêm túc!”
Trong từ thiện - đạo lý:
“Là người nổi tiếng mà không quyên góp ủng hộ lũ lụt thì sống làm gì?”
“Có ăn có học mà không biết nghĩ cho người nghèo à?”
Cái nguy hiểm của đạo đức trói buộc là nó luôn mang dáng vẻ “đúng đắn”, gắn với đạo lý, nghĩa tình, luân thường. Nhưng bên trong lại là một hình thức áp đặt tinh vi, làm người khác mất quyền tự do, mất quyền nói “không”, thậm chí tự nghi ngờ bản thân.
Làm điều tốt thì tốt thật. Nhưng điều tốt phải xuất phát từ tâm, chứ không phải từ áp lực. Không ai có quyền mặc áo đạo đức lên người khác và bắt họ sống theo cách mình muốn.
____
* Quý vị nghĩ như thế nào về chủ đề này? Bài viết trao đổi hoan hỷ gửi về BTV Lưu Đình Long: luudinhlong.saigon@gmail.com.
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Ta cứ tưởng thứ mình tìm nằm ở bên ngoài
Phật pháp và cuộc sống
10:00 20/11/2025
Khi trái tim chưa đủ đầy, nó sẽ yêu bằng mong muốn được lấp đầy. Khi trái tim chưa đủ tỉnh sáng, nó sẽ yêu bằng nỗi sợ và hờn ghen. Và ta không biết rằng đó chính là nguyên nhân khiến mọi thứ trở nên nặng nề: ta đang đặt vào người khác một nhiệm vụ không ai có thể làm thay ta đó là nhiệm vụ làm cho chính ta hạnh phúc.
Tuỳ bút: Thiền định
Phật pháp và cuộc sống
09:35 20/11/2025
Trong một lần trò chuyện về những chương trình trên màn ảnh truyền hình, một anh bạn thân bày tỏ với tôi, là có một chương trình anh rất thích, nhưng anh lại dị ứng với người dẫn chương trình nên không bao giờ anh xem. Anh nói với tôi anh ghét cái vẻ cao ngạo, trịch thượng của “cái thằng cha” dẫn chương trình đến nỗi anh không muốn mở cái kênh đó ra, chứ không phải đợi mở ra thấy cái mặt đáng ghét mới tắt máy, dù trong lòng anh rất thích chương trình đó. Cái ghét nó lấn át cả cái yêu, làm cho anh có chút khó chịu, không biết làm sao mà giải quyết. Và cho đến bây giờ, điều đó vẫn còn làm cho anh không được thoải mái chút nào.
Đại đức Thích Khải Tuấn tán thán Hoa hậu Hương Giang
Phật pháp và cuộc sống
16:48 19/11/2025
Chiều 19/11, phần thi Trang phục dân tộc - National Costume của Miss Universe 2025 đã thu hút sự theo dõi của hàng triệu khán giả toàn cầu.
Thiên thu vừa chợp mắt
Phật pháp và cuộc sống
16:30 19/11/2025
Mọi chấp đều rời rã/ Như sương tan ngọn đồi/ Một niệm buông trọn vẹn/ Trời hiện giữa lòng người...
Xem thêm
