Không phải của mình thì nên buông

“Một thời, Phật ở tại vườn Cấp Cô Độc, rừng cây Kỳ-đà, nước Xá-vệ. Bấy giờ, Thế Tôn nói với các Tỳ-kheo:

Phật nói kinh này xong, các Tỳ-kheo nghe những gì đức Phật dạy, hoan hỷ phụng hành”. (Kinh Tạp A-hàm, kinh số 274)

Thế Tôn dẫn chuyện rất tài tình, chiếc lá rừng vốn không phải của mình thì dính mắc làm chi. Điều này hiển nhiên ai cũng thấy. Nhưng sâu kín hơn, có nhiều vật khác cũng không phải của mình mà tự mình không hề biết, cứ nghĩ là của mình. Mắt, tai, mũi, lưỡi, thân và ý (lục căn, sáu giác quan) là mình chăng? Chúng tạm là mình thôi, thực chất chẳng phải của mình, vì chúng vô thường biến hoại, mình không làm chủ được.

Đó là bên trong (căn), còn bên ngoài (cảnh) cũng vô thường biến hoại không khác. Căn và cảnh đã vô thường, biến hoại; đã không phải là mình thì hà cớ gì phải dính mắc, bo bo nắm giữ. Nên căn cảnh gặp nhau mà sinh tâm đắm trước, dính mắc vào thì khổ đau, trói buộc. Không đắm trước và chấp thủ, buông hết thì nhẹ nhàng, thảnh thơi.

Quan trọng là phát huy tuệ giác về vô thường, thấy thân tâm và thế giới này thực sự không có cái gì là mình và của mình. Thấy được vậy thì mới có thể buông, không nắm, không giữ, không dính mắc. Nói cách khác, có xúc mà không thọ, ái, thủ, hữu thì chấm dứt sinh tử. Thế nên, thâu vào và nắm giữ là thuận dòng sinh tử, khổ đau. Ngược lại, thấy rõ vô thường nên buông bỏ hết là giải thoát Niết bàn.