> Lòng từ bi không bị giới hạn bởi không gian và thời gian

Chính trị là sức mạnh kiến tạo công bằng cho quốc gia, vì mục đích của chính quyền là phải làm cho công dân của quốc gia trở nên hoàn thiện. Ý nghĩa như vậy thì chính trị không phải mục đích là cầm quyền, xâm lược, chống đối, đàn áp hay bóc lột… C.A. Richardson viết: “Chính trị tồn tại là vì loài người chứ không vì cái gì khác, đó là một sự thật, nhưng là một sự thật luôn luôn phải được nhấn mạnh.”

Bản chất chính trị là một điều tốt nhưng khi nó bị những kẻ tham tàn lạm dụng thì trở nên xấu. Nhìn ra sân khấu chính trị trên thế giới chúng ta thấy rất phức tạp và đau lòng. Chính trị trở nên một đấu trường để giành dật quền lực. Người ta muốn trở thành giàu có và nổi tiếng, người ta muốn trở thành chính khách thủ tướng, tổng thống người ta mới phát động chiến tranh, xâm chiếm và mở rộng thuộc địa.

Trong bài diễn văn mở đầu thành lập tổ chức UNESCO của Liên Hợp Quốc có đoạn khẳng định: “Vì chiến tranh bắt nguồn từ  tâm ý của con người nên sự bảo vệ hoà bình cũng được thiết lập ngay từ nơi đó”. Câu cổ ngữ Đông phương “tu thân, tề gia trị quốc, bình thiên hạ” xem ra rất hợp với vấn đề này.

“Phật giáo thì không bao giờ chủ trương có giáo quyền, không bao giờ tham gia chính trị với tinh thần điều khiển hay chỉ huy hay chống đối bất cứ ai. Chống Mỹ, chống Nga, chống tư bản, chống cọng sản là những việc làm tào lao.” Mình phải chống mình trước để tìm thấy sự hài hòa giữa nhân tính, cá thể và xã hội. Bởi vì mình thấy mình mâu thuẫn với đại đồng là mình tự mâu thuẩn với mình trước.

Nếu nghĩ được vậy thì có lẽ những cuộc chiến tranh xâm lược không xảy ra; những cuộc chiến tranh mệnh danh cho công lý cũng không xảy ra. Phật giáo cho rằng không có sự sân hận nào được gọi là chính đáng cả. Có hành động chăng là vì lòng từ bi, vì hòa bình mà gióng lên tiếng chuông để thức tỉnh lương tri cho những thế lực hắc ám hồi tâm chuyển ý. Điều này minh chứng ở tinh thần bất bạo động của Phật giáo từ xưa đến nay. Điển hình là tinh thần bất bạo động của Bồ Tát Quảng Đức  tại Việt Nam và thánh Gandhi tại Ấn Độ. 

Người nắm quyền hành trong tay nếu không có thiện tâm lo chăm sóc công dân và dẫn dắt đất nước phát triển, mà chỉ biết lợi dụng quyền lực và thỏa mãn thú tính thì rất nguy hiểm. Vì chính trị có thể dùng mọi thủ đoạn để sinh sát con người một cách dể dàng. Chúng ta cần lưu ý câu “vật cực tắc biến, nhân cùng tắc phản” trong Kinh Dịch.

Ý muốn nói ở đây là chính trị hãy xây dựng hòa bình hạnh phúc trên nguyên lý tinh thần và luân lý cao cả. Không nên xây dựng nhiều những nhà tù mà nên xây dựng những mái trường đạo đức và tâm linh, là phương án có tầm nhìn rộng cho hạnh phúc lâu dài. Bởi vì các tội phạm trong nhà tù thực ra không phải tội phạm mà là bệnh nhân. Họ đã bị bệnh về tâm, trái tim vì độc tham sân si dấy khởi nên trở thành kẻ phạm tội.

Luôn tâm niệm vì hòa bình hạnh phúc cho nhân dân đó là trách nhiệm lớn lao của người làm chính trị. Mọi công dân đều biết ơn công lao đó. Chính vì thế, người làm chính trị phải biết quán chiếu, biết lắng nghe nỗi khổ, nỗi khó khăn của dân, giảm thiểu tham ô, hối lộ, quan liêu và hách dịch.