Mỗi người được bao nhiêu sát na?

Sát na là đơn vị thời gian rất ngắn, như một chớp mắt, được dùng nhiều trong Phật học. Sự vận động liên tục, không ngưng nghỉ trong từng sát na của thế giới vật chất và tư tưởng.

Con nhà Phật ở đoạn sơ cơ thường có phương pháp quán tưởng dẫn đến tác động mạnh mẽ: nhìn tử thi, hay nghĩa địa, hay người hấp hối… để nghĩ về sự chết, vô thường. Trực quan ấy có tác động vô chừng.

Sự sống hữu hạn, không có gì phải bàn. Song thông thường người ta hay nghĩ đến “đời người” hai ba bốn chục năm là ít, ngày nay tuổi thọ tăng, bảy tám mươi tuổi ở Việt Nam, mức ấy đến độ hưởng trợ cấp người cao tuổi - là lẽ thường của sự sống, kiếp người. Có lẽ ít người nghĩ tới sự mong manh của những thân phận hẩm hiu, hãy cứ đến những nghĩa địa dành cho thai nhi – những bào thai kết thúc sự sống trong lòng người mẹ, chưa thấy mặt trời.

Chuyện này ít hay nhiều, hi hữu hay phổ biến? Ở Việt Nam, kế hoạch hóa gia đình thành phong trào, hay ở Trung Quốc - chính sách một con tồn tại rất lâu - những thai nhi vô tội kết thúc sự sống quá sớm là vô số. Rồi tai nạn, chiến tranh, bệnh tật, đói nghèo... khiến sự sống vốn hữu hạn càng hữu hạn hơn, đúng - đời người trong chớp mắt.

Tôi đã vất vả vượt đường dài thăm một cụ già tám mươi - Sư cô Thích Nữ Diệu Tường, ở một tịnh thất cách nội ô thành phố Bạc Liêu chừng 10 cây số hướng về Vĩnh Châu (Sóc Trăng). Có một bài viết ngắn cùng hình ảnh cụ trên một trang Phật giáo, nhưng đọng lại trong tôi chính là câu nói của nhân vật: “Tôi không hứa với ai điều gì, làm được điều gì tốt thì làm ngay vì biết mình sống đến bao giờ?”. Cụ nhận được chu cấp của nhiều người con ở nước ngoài với ngân khoản cố định, vén khéo để dư một số tiền làm từ thiện và cụ đã gần như ngay lập tức “chung chi” cho các nơi cần để khỏi xài lạm, thậm chí còn đưa trước, “làm được làm ngay”. Tôi xúc động nhiều và khó quên...

Sát na là đơn vị thời gian rất ngắn, đời người lắm khi khoảng thời gian còn được sống không tính bằng năm, tháng hay ngày, những thai nhi tính bằng sát na. Bạn hãy thăm các phòng cấp cứu ở bệnh viện, hãy nhìn những thiết bị hỗ trợ sự sống để hiểu độ dài sát na.

Từ đó càng trân quý những gì mình có, sự sống mình còn, cùng hạn mức chúng ta có mặt trên đời, để thiện ngay từ ý nghĩ.