Thứ bảy, 19/07/2025, 08:26 AM

Muốn mọi sự được như ý mình là biểu hiện chưa thấy vô thường - khổ - vô ngã

Thầy Viên Minh

Dạ, con kính bạch Sư Ông. Trong quá trình thực hành ở đây, con có nhiều thời gian hơn so với ở nhà để quan sát tâm mình. Con thấy rất nhiều suy nghĩ cứ chạy lăng xăng và đôi lúc con cảm thấy hơi căng thẳng vì điều đó. Con không biết cách quan sát của con đã đúng chưa? Kính mong Sư Ông khai thị cho con, con cảm ơn Sư Ông nhiều!

Trả lời: Đúng ra là khi tâm nó lăng xăng, con phải ngộ liền thì đúng hơn. Vì sao? Vì con thấy rõ cái tâm lăng xăng ấy là vô thường, khổ và vô ngã.

Vậy tại sao con lại không thấy cái tâm lăng xăng đó là vô thường, khổ, vô ngã?

Bởi vì bản ngã của con lại muốn tâm không lăng xăng.

Chính cái bản ngã muốn tâm không lăng xăng mới là sai. Còn thấy cái tâm lăng xăng để thấy nó là vô thường, khổ, vô ngã thì mới đúng.

Nhiều người cố gắng tu hành, nhưng chính sự "cố gắng tu" đó lại là sai.

Tại sao mình không thấy được bản chất thực của cái tâm là như vậy?

Thí dụ, đến mùa ve kêu, nó kêu rộ lên. Mình bực tức là vì mình không muốn nó kêu, mình muốn nó im lặng. Còn thực ra, nếu mình chỉ nghe thôi thì đâu có sao.

Muốn mọi sự được như ý mình là biểu hiện chưa thấy vô thường - khổ - vô ngã 1 — Ảnh minh hoạ.

Thầy có một câu chuyện về một người cũng hỏi như con:

- Bạch Thầy, sao con thấy cái tâm của con cứ lăng xăng, chịu không nổi mà không có cách nào diệt cái lăng xăng ấy đi được.

Lúc đó, chuồn chuồn đang bay loạn xạ ngoài trời. Thầy mới hỏi :

- Con có thấy chuồn chuồn bay không?

- Có ạ.

Thầy hỏi tiếp:

- Con có khổ gì không?

- Không ạ.

- Ủa, sao chuồn chuồn bay loạn xạ vậy mà con lại không khổ, trong khi tâm lăng xăng con lại khổ?

Là tại vì, chuồn chuồn bay loạn xạ cỡ nào mình cũng chỉ thấy như vậy thôi. Còn khi tâm mình bay loạn xạ, mình lại muốn nó yên.

Cũng như bây giờ tự nhiên con muốn "Chuồn chuồn đừng có bay lộn xộn, phải bay sắp hàng cho đàng hoàng!", thì con sẽ khổ liền, đúng không?

Mình nhìn thấy chuồn chuồn bay, mình bảo "Dừng lại hết đi, rồi phải sắp hàng để bay cho đàng hoàng", thì mình khổ ngay. Tại vì mình muốn chúng phải theo ý mình.

Chính vì muốn mọi sự phải theo ý mình cho nên mình không thể thấy được vô thường, khổ, vô ngã. Trong khi cốt lõi của việc tu học là để thấy ra vô thường, khổ, vô ngã.

Do đó tu học là chỉ thấy thôi:

- Ồ, cái tâm nó là vậy.

- Cái tâm nó vô thường như vậy.

- Cái tâm nó tham muốn như vậy.

- Tâm nó thế này, thế kia như vậy...

Mình chỉ ngồi mình quan sát để mình thấy ra nó thôi. Lúc đó mình mới thấy được bản chất của tâm là như thế nào.

Và khi mình lặng lẽ thấy như vậy, tự nhiên mình lại thấy ra một điều nữa :

- Ủa, khi tất cả mọi thứ cứ lăng xăng vậy, nhưng mà cái thấy nó vẫn rõ ràng!

À! Mình đã phát hiện ra, vẫn có một cái thấy hoàn toàn yên tĩnh. Mặc dù hiện tượng tâm nó loan xạ như vậy, nhưng mà cái thấy thì vẫn yên tĩnh. Vì nó yên tĩnh cho nên mình mới thấy được hết.

Ngược lại giờ mình không chỉ thấy, mà mình lại muốn tâm nó phải yên đi như ý mình. Sai lầm cốt lõi trong tu học là nằm ở chỗ đó!

Mình cứ ngồi thiền là mình cứ muốn nó yên đi. Mình muốn tập trung để cho tâm nó định lại. Tất cả đều là những sai lầm trong tu học. Chính vì vậy nên mình không thấy được bản chất vô thường, khổ, vô ngã của mọi sự vật hiện tượng.

Vì vậy, tu học là cứ bình thản mà thấy thôi.

Thầy có một bài kệ:

"Nếu mắt con đã bệnh,

Thấy hoa đốm lăng xăng,

Thì mặc tình hoa đốm,

Tâm như mỉm nụ cười"

Tức là khi tâm mình chỉ thấy hoa đốm lăng xăng như vậy thôi thì đâu có sao. Cũng giống như thấy chuồn chuồn bay thì cứ "chuồn chuồn bay" thôi.

Thầy có một bài thơ khác. Một Phật tử ở Đà Nẵng ra thăm chùa Huyền Không khi Thầy đang ngủ trưa. Người Phật tử đó thấy mây giăng trên núi rất đẹp, muốn xuống gọi Thầy ra xem. Nhưng thấy Thầy đang ngủ nên không gọi. Sau khi Thầy thức dậy, người đó kể lại thì mây đã tan hết rồi. Thầy mới làm bài thơ :

"Kìa mây giăng trên núi,

A! xuống cho Thầy hay.

Ơ! mà Thầy đang ngủ,

Thôi! cứ để mây bay"

Cứ để mây bay thôi. Ở đời mình thấy cái gì đẹp thì mình cứ muốn giữ nó lại.

Mây bay thì cứ để mây bay thôi...

CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT

Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.

STK: 117 002 777 568

Ngân hàng Công thương Việt Nam

(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)

Đức Phật dạy khi một người bị trúng tên, người ấy không nên thắc mắc tìm hiểu về nguồn gốc mũi tên, ai bắn mũi tên...Việc cần phải làm ngay tức khắc là tìm cách nhổ mũi tên ra khỏi thân để thoát chết trước đã.