Ngôi chùa dát vàng đầu tiên tại Myanmar

>>Kiến trúc chùa Việt

Ngôi chùa Shwedagon ở Yangon khiến cho Phật tử và du khách trầm trồ, thán phục và hết lời ngợi khen bởi khả năng xây dựng cũng như sự nguy nga tráng lệ của ngôi chùa có hàng ngàn viên kim cương cũng như toàn bộ chùa được dát vàng. Nhưng ít ai biết rằng, chùa Shwedagon (dù dược xây trước) không phải là ngôi chùa dát vàng đầu tiên trên đất nước Myanmar, hình dáng của nó ngày nay là dựa theo hình mẫu của ngôi chùa Shwezigon ở Bagan. Shwezigon mới chính là ngôi chùa được dát vàng đầu tiên và được xem là linh thiêng nhất ở đất nước Miến Điện không xa nhưng lạ.

Shwezigon được bắt đầu xây dựng dưới triều đại vua Anawrahta (người đã thành lập nên vương quốc Bagan) vào năm 1059 nhưng mãi đến khi người con Kyansittha kế ngôi mới hoàn thành vào năm 1102. Trải qua hơn 1000 năm, chùa Shwezigon đã bị hư hại nhiều, nhất là trong trận động đất vào năm 1975 nhưng sau đó những người dân Myanmar đã cùng nhau góp sức, góp của để trùng tu lại và dát vàng toàn bộ ngôi chùa (theo một số tài liệu thì trước đây chỉ phần chóp được dát vàng). Vua Anawrahta cho xây ngôi chùa Shwezigon là để cất giữa các xá lợi của Phật.

Không giống với nhiều ngôi chùa khác ở Bagan là được xây dựng giữa đồng bằng, chùa Shwezigon được xây dựng trên một cồn cát (ý nghĩa của từ Shwezigon là Chùa trên cồn cát). Tương truyền, vua Anawrahta đã dùng một chú voi trắng, phía trước có đeo xá lợi xương của Đức Phật và tuyên bố rằng chỗ nào chú voi dừng nghỉ chân sẽ xây chùa, và cuối cùng chú voi dừng lại nơi cồn cát và Shwezigon được xây dựng chính từ nơi đó.

Chùa Shwezigon được xem là nguyên mẫu cho tất cả các ngôi chùa về sau này ở Miến Điện. Chùa tọa tạc trên ngọn đồi cát nhỏ, gần với sông Ayeyyawady với 4 cổng quay về 4 hướng khác nhau, có các dãy hành lang dài. Ở các cổng đều có hai thụy thú màu trắng rất lớn án ngữ phía trước. Ngôi chùa được cho là đang chứa xá lợi xương cổ và xương trước của Đức Phật cũng như những bức tượng Phật rất lớn. Có đền hàng chục ngôi chùa nhỏ bao quanh ngọn tháp chính.

Toàn bộ ngọn tháp chính của chùa Shwezigon ngày nay đều được dát vàng, 4 góc tháp đều có 4 con sư tử bằng vàng, trên đỉnh tháp là một cấu trúc như chiếc lọng – tìm thấy ở hầu hết các ngôi chùa của Myanmar. Trong chùa còn có nhiều tượng Phật từ thế kỷ 12, các cột trụ có khắc bằng tiếng Mon cho biết quá trình hình thành chùa. Theo thông tin của người hướng dẫn viên, thì hàng năm, người dân Myanmar lại tiến hành dát lại lớp vàng phía ngoài cùng của ngôi chùa. Và nhờ vào lớp vàng này mà du khách sẽ cảm thấy rất kỳ ảo mỗi khi ánh nắng chiếu vào hoặc ban đêm khi hàng chục ngọn đèn hoặc nến được thắp lên.

Shwezigon được xem là một ngôi chùa bắt buộc Phật tử và du khách phải ghé qua khi đến với Bagan, cùng với Ananda, Dhammayangyi, cung điện nhà vua…Ngày nay, các dãy hành lang dài dẫn lối vào chùa có nhiều người dân địa phương bày bán các đồ lưu niệm. Một trong số đó là các bức tranh cát rất độc đáo, người thợ nhuộm màu cát và dùng chúng vẽ nên những bức ảnh về Bagan rất độc đáo. Lẽ dĩ nhiên, cũng như bao ngôi chùa khác ở Miến Điện, bạn chỉ được phép đi chân trần vào chùa (không được mang cả tất hay vớ).