Người Việt Nam ta rất mê thần thông, phép lạ. Hễ nghe đồn thầy nào có phép lạ thì dù xa xôi cách trở đến đâu, người ta cũng ùn ùn kéo đến. Nam có, nữ có, già có, trẻ có, trí thức có, bình dân có, người giàu có, người nghèo có, đủ cả.

Người ta tin vị thầy ấy có thể giúp họ từ nghèo thành giàu, từ ốm đau thành mạnh khỏe, từ vô danh thành hữu danh hoặc đã giàu rồi còn giàu hơn, đã có địa vị, quyền bính rồi thì tiếp tục leo lên nấc thang danh vọng cao hơn… Và thế là vị thầy nói gì họ cũng nghe, bảo làm gì họ cũng làm, khiến họ u mê, cuồng tín.

Khi sinh thời, Đức Phật có rất nhiều khả năng thần thông, phép lạ nhưng Ngài không bao giờ đề cao thần thông bởi nó dễ khiến cho người ta si mê mù quáng, điên đảo. Nếu bám vào nó sẽ gây trở ngại cho sự giác ngộ chân lý, giải thoát khổ đau, thoát vòng sinh tử luân hồi.

Theo Đức Phật, có ba loại thần thông. Một là, biến hóa thần thông - năng lực làm các phép lạ như bay lên không trung, đi trên mặt nước, xuyên qua vách đá, biến hình, ẩn thân… Hai là, tha tâm thần thông - khả năng biết được tâm niệm, suy nghĩ của người khác, biết tiền kiếp, hậu kiếp. Ba là, giáo hóa thần thông, năng lực giáo hóa, đưa con người từ mê đến ngộ, từ kẻ xấu thành người tốt, từ đau khổ đến an lạc.

Vẫn theo Đức Phật, trong 3 loại thần thông trên thì 2 loại đầu: biến hóa thần thông, tha tâm thần thông chẳng những không mang lại nhiều lợi ích mà còn gây ra nhiều tác hại một khi người sử dụng có tâm ý bất chính, lợi dụng thần thông để thỏa mãn lòng tham lam, sân hận của mình. Ví như hại người cướp của, phục vụ hoặc tiếp tay cho kẻ xấu ác, hay vì thù oán mà gây hại cho người… Bởi vậy, theo Đức Phật, THẦN THÔNG KHÔNG THỂ MANG LẠI AN LẠC, HẠNH PHÚC, KHÔNG THỂ CHUYỂN HÓA ĐƯỢC NHỮNG KHỔ ĐAU, GIÁC NGỘ, GIẢI THOÁT – mục đích tối thượng của đạo Phật.

Thần thông chỉ là kết quả của sự tu luyện tinh thần mà ai cũng có thể làm được kể cả tà ma, ngoại đạo. Thần thông không phải là tiêu chuẩn để đánh giá nhân cách, phẩm hạnh đạo đức của một con người hay mức độ tu hành, giác ngộ của người tu đạo. CHỈ CÓ TỪ BI, TRÍ TUỆ MỚI MANG LẠI AN LẠC, HẠNH PHÚC cho con người và chỉ có giáo hóa thần thông mới giúp cho người khác có nhận thức đúng đắn, sự rèn luyện, tu tập để có được từ bi và trí tuệ.

Đó là lý do vì sao trong suốt 49 năm hành đạo, Đức Phật chỉ có đem trí tuệ và lòng từ bi giáo hóa chúng sinh. Chỉ trong những hoàn cảnh thật đặc biệt, Ngài mới dùng đến tha tâm thần thông và biến hóa thần thông như một phương tiện thiện xảo hỗ trợ cho việc giáo hóa. (Trong kinh điển có ghi lại. Còn một số câu chuyện khác về năng lực thần thông của Đức Phật, theo tôi, là do hậu thế sau này phóng đại, thêu dệt). 

Chính vì đề cao GIÁO HÓA LÀ THẦN THÔNG mà trọn đời Đức Phật dành cho việc “thi triển” loại thần thông cao quý này và Ngài khuyến khích các đệ tử tích cực sử dụng loại thần thông này: “Này các Tỳ-kheo! Hãy đi vì lợi lạc của nhiều người, vì hạnh phúc của số đông, vì lòng lân mẫn đối với thế gian, vì lợi lạc, vì hạnh phúc của trời và người. Các ông hãy đi, nhưng đừng đi hai người cùng một hướng, hãy đi mỗi người một ngả, hãy truyền bá Chánh pháp”.

Năm 2018, tôi có chuyến hành hương đến vùng đất thiêng Tây Tạng – vùng đất của chư Phật, chư Thánh, chư Thiên. Chuyến đi đã mang lại cho tôi rất nhiều trải nghiệm quý báu. Trở về Việt Nam, tôi đã dành rất nhiều thời gian, đọc một loạt các tác phẩm nổi tiếng viết về Tây Tạng. Có những chuyện đã giúp tôi hiểu đúng hơn, sâu hơn về thần thông. Đó là chuyện một số vị Lạt-ma, sau 10 năm, 20 năm nhập thất trong hang động, đã phát triển thần thông. Khi xuống núi, họ đã biểu diễn, thị uy nhằm lôi kéo dân chúng, thành lập giáo phái, xưng hùng xưng bá, thỏa mãn cái tôi - tham vọng cá nhân. Họ đã nhận được sự ngưỡng mộ, tán thán của rất nhiều người. Nhưng việc làm của họ đã đi ngược lại lời Phật dạy. Tất cả các vị Lạt-ma ấy, sau này, đều có chung một cái kết rất tang thương. Bởi thần thông dẫu có cao siêu đến đâu, họ vẫn không thoát khỏi sự chi phối của luật Nhân quả.

Ngay cả ngài Mục Kiền Liên, một trong 10 đệ tử lớn nhất của Đức Phật - người được phong là “Đệ nhất thần thông”, cũng phải chịu cái chết không toàn thây đầy đau đớn. Và đến ngay cả Đức Phật, bậc Chánh đẳng Chánh giác, cũng bất lực khi chứng kiến vua Lưu Ly thảm sát cả dòng họ Thích Ca. Bởi tất cả mọi người, kể cả Đức Phật, cũng chịu chi phối bởi Luật Nhân quả. Từ cổ chí kim, Luật Nhân quả không chừa một ai và không sai bao giờ.

Thưa quý vị! Chia sẻ một chút về thần thông, phép lạ để chúng ta cùng nhắc nhở nhau rằng: Thần thông, phép lạ không phải là mục đích của người tu. Đừng mất công sức, thời gian vào việc đó. Hãy lấy Tứ diệu đế và Bát chánh đạo làm nền tảng căn cốt nhất, lấy Giới, Định, Tuệ làm con đường hành trì duy nhất để giúp ta nhận diện, chuyển hóa khổ đau, đưa đến đời sống an lạc, hạnh phúc và đích cuối cùng là giác ngộ, giải thoát. Những bậc Hiền Thánh đều nương dựa trên nền tảng này để đi đến Niết-bàn, chứng đắc Phật quả.

Xin cầu nguyện cho tất cả quý vị ai cũng đầy đủ Phước báu để gặp được minh sư, tu tập theo Chánh pháp, không rơi vào tà đạo, u mê, để sớm thành tựu đạo quả giác ngộ!

Nhà báo Hoàng Anh Sướng