Thứ tư, 29/01/2025, 15:06 PM

Rắn thần Naga - biểu tượng linh thiêng của ngôi chùa cổ kính tại TP.HCM

Chùa Chantarasay cổ kính, tĩnh lặng soi mình bên dòng kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè dịp xuân mới Ất Tỵ dường như trở nên rực rỡ hơn bao giờ hết. Đây là ngôi chùa Phật giáo Nam Tông đầu tiên dược xây dựng tại vùng đất Sài Gòn - Gia Định xưa.

Rắn thần Naga - biểu tượng linh thiêng của ngôi chùa cổ kính tại TP.HCM 1
Chùa Chantarangsay (hay còn gọi chùa Candansi) tọa lạc trên đường Hoàng Sa, P. Võ Thị Sáu, Q. 3.
Rắn thần Naga - biểu tượng linh thiêng của ngôi chùa cổ kính tại TP.HCM 2
Nằm tĩnh lặng, uy nghiêm soi bóng bên dòng kênh Nhiêu Lộc quanh năm xanh mát.
Rắn thần Naga - biểu tượng linh thiêng của ngôi chùa cổ kính tại TP.HCM 3
Khuôn viên chùa có rất nhiều biểu tượng rắn thần Naga được sử dụng trong trang trí, xây dựng…
Rắn thần Naga - biểu tượng linh thiêng của ngôi chùa cổ kính tại TP.HCM 4
Dễ dàng bắt gặp các phù điêu trang trí hình tượng rắn thần Naga khắp nơi.

Quan sát kỹ, du khách dễ dàng thấy, từ ngoài vào trong, hình tượng rắn thần Naga hiện diện từ lan can cầu thang, nơi tam cấp, diềm mái, cho đến tận đỉnh tháp… Đặc biệt, tại ban thờ Phật Thích Ca là hình ảnh rắn thần Naga 7 đầu uy nghiêm, sừng sững vươn cao tạo lọng che mát cho Đức Phật.

Rắn thần Naga - biểu tượng linh thiêng của ngôi chùa cổ kính tại TP.HCM 5
Biểu tượng rắn thần uy nghi tại trang thờ phật đối diện chánh điện, quanh năm khói nhang nghi ngút.
Rắn thần Naga - biểu tượng linh thiêng của ngôi chùa cổ kính tại TP.HCM 6
Ngay chính diện trang thờ, Đức Phật Thích Ca ngự trên tòa sen được Rắn thần dùng bảy chiếc đầu của mình làm thành một chiếc lọng lớn phủ lên trên che chở.

Theo tín ngưỡng dân gian bà con đồng bào dân tộc Khmer Nam Bộ, rắn là linh vật linh thiêng, biểu tượng của sự che chở, bảo vệ. Bởi vậy loài vật này không chỉ xuất hiện trong những Phật thoại mà còn xuất hiện rất nhiều trong các kiến trúc, điêu khắc chùa Phật giáo Nam tông.

Rắn thần Naga - biểu tượng linh thiêng của ngôi chùa cổ kính tại TP.HCM 7
Những ngôi chùa của đồng bào Khmer Nam Bộ đều có hình tượng rắn thần Naga. Nó trở thành một biểu tượng đặc trưng, mang ý nghĩa tâm linh của bà con.
Rắn thần Naga - biểu tượng linh thiêng của ngôi chùa cổ kính tại TP.HCM 8
Rắn thần Naga ở đây cũng mang ý nghĩa bảo vệ ngôi chùa, giữ gìn tôn nghiêm cho ngôi chùa.

Trong nhiều tài liệu Phật giáo còn lưu lại đến ngày nay, rắn có mối quan hệ rất đặc biệt với Phật giáo. Tương truyền, khi đức Phật ngồi thiền định dưới gốc cây bồ đề thì bỗng dưng cơn mưa giông gió giật từ đâu cuồn cuộn kéo đến.

Lúc đó từ ổ chui ra, mãng xà vương Naga Mucalinda uốn mình quấn quanh đức Phật bảy vòng rồi nâng ngài lên khỏi dòng nước đang chảy xiết. Rắn thần dùng bảy chiếc đầu của mình làm thành một chiếc lọng lớn phủ lên trên che chở cho đức Phật.

Kể từ đó đến mãi sau này, rắn thần Naga cũng được coi là biểu tượng của sự bảo vệ, che chở mọi người khỏi tai họa. Cũng chính bởi điều này, biểu tượng rắn thần được sử dụng khá phổ biến trong tín ngưỡng Phật giáo Nam tông Khmer.

Rắn thần Naga - biểu tượng linh thiêng của ngôi chùa cổ kính tại TP.HCM 9
Ngoài ra, Naga còn biểu trưng cho sự thịnh vượng, kết nối giữa cõi nhân gian và thiên giới.

Kiến trúc chùa có nhiều biểu tượng rắn Naga trấn giữ, không chỉ hiện diện trang trọng trước cổng chùa, biểu tượng Naga còn được thiết kế tại khu vực chánh điện, nóc giảng đường Sala... Với các biểu tượng ấy, đồng bào, phật tử rất yên tâm khi thực hiện phật sự, vì họ tin đã được thần Naga che chở.

Dù hình tượng được các nghệ nhân dân gian sáng tạo có phần hung tợn, tuy nhiên phần cổ, rắn thần thường được thể hiện bằng dải uốn cong đều đặn, làm dịu bớt tính dữ của phần đầu rắn bên trên.

Rắn thần Naga - biểu tượng linh thiêng của ngôi chùa cổ kính tại TP.HCM 10
Rắn thần Naga xuất hiện ở đền, chùa mang ý nghĩa bảo hộ đức Phật, bảo vệ không gian yên tĩnh, thanh sạch chốn chùa chiền.
Rắn thần Naga - biểu tượng linh thiêng của ngôi chùa cổ kính tại TP.HCM 11
Đó là hình ảnh một con rắn mang bành lớn, thường xuất hiện với một đầu hay nhiều đầu được biểu hiện rất phong phú dưới các hình dạng khác nhau.
Rắn thần Naga - biểu tượng linh thiêng của ngôi chùa cổ kính tại TP.HCM 12
Tại các ngôi chùa Phật giáo Nam tông, rắn trở thành một biểu tượng không thể thiếu trong các họa tiết, hoa văn trang trí.
Rắn thần Naga - biểu tượng linh thiêng của ngôi chùa cổ kính tại TP.HCM 13
Phổ biến nhất vẫn là biểu tượng rắn thần án ngữ nơi các lối bước lên chánh điện với dụng ý trấn giữ và bảo vệ.
Rắn thần Naga - biểu tượng linh thiêng của ngôi chùa cổ kính tại TP.HCM 14
Tại chùa Chantaransay, rắn thần còn hiện diện trên phù điêu hoa văn tinh xảo, trang trí trên của sổ chánh điện.
Rắn thần Naga - biểu tượng linh thiêng của ngôi chùa cổ kính tại TP.HCM 15
Dọc theo lan can hành lang chùa, hình tượng rắn thần còn được cách điệu uốn lượn dưới bệ các đỡ.
Rắn thần Naga - biểu tượng linh thiêng của ngôi chùa cổ kính tại TP.HCM 16
Những chiếc ghe Ngo mini cất giữ bên dưới tầng hầm cũng được tạo hình mô phỏng hình dáng thon dài của rắn thần Naga; mỗi khi đua trên kênh Nhiêu Lộc trông như con rắn khổng lồ đang lướt đi.

Hình tượng rắn Naga đã trở thành một giá trị của biểu tượng đầy ý nghĩa, vừa mang giá trị tinh thần cao, mang lại sự bình an trong cuộc sống của đồng bào Khmer, vừa có vai trò như một họa tiết hoa văn được thể hiện trong điêu khắc kiến trúc chùa chiền, trên các phù điêu đền tháp, với ý nghĩa được xem là niềm tin và sự may mắn.

CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT

Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.

STK: 117 002 777 568

Ngân hàng Công thương Việt Nam

(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)

Độc đáo ngôi chùa giữa lòng hang núi lửa

Chùa Việt 10:12 01/04/2025

Chùa Hang không sư ở Lý Sơn, nằm hoàn toàn trong hang núi lửa, là điểm đến độc đáo. Với lịch sử hơn 400 năm, nơi đây từng là nơi thờ tự của người Chăm, giờ là chùa Phật giáo nổi tiếng.

Hoa gạo đỏ rực bên ngôi chùa nghìn năm tuổi ở Hà Nội

Chùa Việt 11:04 30/03/2025

Vào những ngày cuối tháng 3, trước sân chùa Thầy (huyện Quốc Oai, Hà Nội) lại nở rực hoa gạo, nhuộm đỏ cả một góc trời khiến cho không khí nơi đây vốn linh thiêng lại thêm phần thơ mộng.

Kim Quang Minh Tự: Ngôi chùa còn non trẻ trên vùng rừng rú núi đồi

Chùa Việt 10:25 28/03/2025

Khởi đầu từ một khoảnh đất rẫy đồi rừng nơi hoang vắng thuộc thôn Bắc Sông Giang, (xã Khánh Trung, huyện miền núi Khánh Vĩnh) còn chằng chịt um tùm cây lá do một Phật tử tín tâm hiến cúng để đón những bóng dáng nâu sồng lặng lẽ về đây dựng xây nơi an trú với tâm nguyện phụng sự chúng sinh qua chương trình “Hiểu và Thương” còn rất mới lạ với bà con nghèo vùng sâu vùng xa…

Ở Sài Gòn, hỏi về chùa Nam tông Khmer, mọi người nghĩ ngay đến nơi này

Chùa Việt 10:27 25/03/2025

Giữa lòng TP.HCM nhộn nhịp, chùa Chantarangsay là nơi mang đậm dấu ấn văn hóa Phật giáo Nam tông Khmer.

Xem thêm

Phật Giáo
Phật Giáo

Từ điển Phật giáo

Phật Giáo
Phật Giáo
Phật Giáo