450
Thông điệp về 8 phẩm chất vượt thời gian của Đức Thế Tôn
Trong Kinh Trung A-hàm, phẩm Vị tằng hữu pháp, kinh Thủ Trưởng giả [II], số 41, Đức Thế Tôn đã chỉ dạy một pháp thoại thấm đẫm trí tuệ và từ bi. Ngài nói:
“Thủ Trưởng giả có tám pháp vị tằng hữu. Những gì là tám? Thủ Trưởng giả có thiểu dục, có tín, có tàm, có quý, có tinh tấn, có niệm, có định, có tuệ”.
Rồi Ngài giảng giải từng phẩm chất một cách rõ ràng. Trước hết, “Nói Thủ Trưởng giả có thiểu dục, là do nhân gì? Thủ Trưởng giả tự thân thiểu dục, không muốn để cho người khác biết mình có thiểu dục… Nói Thủ Trưởng giả có thiểu dục, là nhân đó mà nói”. Tiếp đó là tín - niềm tin kiên cố, thâm sâu nơi Như Lai, không dao động, không chạy theo ngoại đạo hay các thế lực tà kiến. Rồi đến tàm - biết xấu hổ trước những điều ác bất thiện; quý - biết hổ thẹn đối với phiền não và hành vi bất thiện; cùng với tinh tấn, niệm, định, và tuệ - bốn trụ cột của đời sống tu tập.
Đọc kinh này, chúng ta thấy rõ: Đức Phật không chỉ nói về lý thuyết, mà còn chỉ ra cách một người tu, hay bất kỳ ai muốn sống đời thanh tịnh, cần nuôi dưỡng những “pháp chưa từng có” ấy. Đây không phải là những đức tính xa vời, mà là những hạt giống có thể gieo và chăm bón mỗi ngày.
Thiểu dục là bước khởi đầu quan trọng. Trong thời đại tiêu dùng và mạng xã hội bủa vây, việc biết đủ, sống giản dị, bớt ham muốn không chỉ giúp tâm hồn nhẹ nhàng, mà còn bảo vệ môi trường, giảm áp lực tài chính, và giữ gìn phẩm hạnh. Điều đặc biệt, như kinh dạy, người có thiểu dục không phô trương mình sống giản dị, mà để đức hạnh ấy lặng lẽ tỏa hương.
Có tín nghĩa là đặt niềm tin nơi con đường chân chánh, tin vào Tam bảo và công hạnh của Như Lai. Niềm tin này không mù quáng, mà là niềm tin được xây dựng trên trải nghiệm, quán chiếu, và thấy rõ sự lợi lạc của giới - định - tuệ. Trong xã hội đầy quan điểm trái chiều, giữ vững chánh tín là giữ cho tâm mình không bị cuốn vào tà kiến.
Tàm và quý là hai “người bạn” bảo vệ đời sống nội tâm. Tàm là xấu hổ với chính mình khi khởi tâm bất thiện, quý là hổ thẹn trước người khác khi làm điều sai. Nhờ tàm và quý, con người biết dừng lại trước khi rơi vào sai lầm, và cũng biết sửa mình khi lỡ vấp ngã.
Bốn phẩm chất còn lại - tinh tấn, niệm, định, tuệ - chính là xương sống của sự tu tập. Tinh tấn giúp duy trì nỗ lực không gián đoạn; niệm giúp tâm luôn tỉnh thức; định đem lại sự an trú; và tuệ soi sáng thực tại, đưa đến giải thoát.
Nếu nhìn kỹ, ta thấy tám pháp này liên kết thành một dòng chảy: từ buông bớt (thiểu dục), xây nền (tín), giữ mình (tàm, quý), cho đến tinh cần tu tập (tinh tấn, niệm, định) và cuối cùng là đạt trí tuệ (tuệ). Đó là một lộ trình vừa giản dị vừa sâu xa, áp dụng được cho cả người xuất gia lẫn tại gia.
Người Phật tử thời nay, nếu biết đem tám pháp vị tằng hữu vào đời sống, sẽ có được một điểm tựa vững chắc giữa dòng đời biến động. Không chỉ cho riêng mình, mà còn lan tỏa năng lượng lành, trở thành tấm gương cho con cháu, bạn bè, và xã hội.
Lời dạy của Đức Thế Tôn ở Hòa Lâm hơn hai ngàn năm trước, đến nay vẫn như tiếng chuông tỉnh thức. Trong nhịp sống hối hả, tám phẩm chất này chính là tám ngọn đuốc soi đường, giúp mỗi người đi qua cõi đời một cách an nhiên, tự tại, và đầy ý nghĩa.
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Trong bão lũ, nhớ lời Phật dạy về tài sản thuộc về 5 nhà
Lời Phật dạy
07:17 22/11/2025
Mỗi mùa mưa lũ tràn qua miền Trung, người Việt lại chứng kiến cảnh nhà cửa chìm trong nước, ruộng đồng tan hoang, lúa thóc trôi theo dòng xiết. Những gia đình vừa gượng dậy sau trận lụt trước lại tiếp tục đối mặt với mất mát mới.
Nhìn thấy tánh Phật Dược Sư trong mỗi người
Lời Phật dạy
19:00 19/11/2025
Mỗi lần 30 tháng 9 âm lịch về, khi tiếng chuông chùa ngân vang trong không khí se lạnh cuối thu, tôi lại nhớ đến hình ảnh Đức Phật Dược Sư Lưu Ly Quang Như Lai - bậc Tối Thắng Y Vương với nguyện lực chữa lành không chỉ bệnh tật của thân, mà còn những đớn đau âm thầm của tâm.
Tâm đáng sợ hơn rắn độc
Lời Phật dạy
14:25 18/11/2025
Hình ảnh “kẻ bưng bát mật, chân chạy nhảy, mắt chỉ chăm chăm nhìn mật” là ẩn dụ sâu sắc về sự mê đắm.
Pháp như giếng nước giữa đời
Lời Phật dạy
10:56 18/11/2025
Giáo pháp Đức Phật là con đường trung đạo, không thuộc về riêng ai, không có đặc quyền cho bất kỳ thầy hay cá nhân nào.
Xem thêm
