Trưng bày tượng Phật của cố điêu khắc gia Hà Minh Tuấn

Theo đó, trưng bày “Duyên nghiệp nhân sinh” của cố Điêu khắc gia Hà Minh Tuấn tại 86 ngõ 56 Tứ Liên, Q.Tây Hồ (Hà Nội), giới thiệu nhiều tượng Phật điêu khắc trên nhiều chất liệu và hơn 20 bức tranh sơn mài của anh, diễn ra từ 22/12/2023 đến 7/1/2024.

Tốt nghiệp Đại học Mỹ thuật Việt Nam năm 1995 khoa Điêu khắc, Hà Minh Tuấn là nghệ sỹ tự do với nhiều công trình nội thất, điêu khắc đa chất liệu và sơn mài.

Từ 1999-2006, anh tu học tại chùa Huyền Không Sơn Thượng (TT-Huế), quy y với pháp hiệu Chân Mỹ và nghiên cứu về mỹ thuật Phật giáo.

Với khoảng thời gian dài gắn liền với thiền tự nguyên thủy xứ Huế, anh thao thức về giác ngộ, suy tưởng về các bậc đại giác ngộ và mải miết tạo dựng tượng Phật bằng đất, bằng gỗ hay bất cứ nguyên liệu anh có.

Cũng bởi thế mà thời gian sau này, từ 2006, khi quay lại với đời, thành nghệ sỹ thị giác với nhiều hoạt động đa dạng, từ vẽ tranh sơn mài, điêu khắc ngoài trời, trong nhà, thiết kế nội thất, tác phẩm sắp đặt, tương tác trong không gian, có kết hợp âm thanh ánh sáng, chủ đề Phật giáo luôn thấm đẫm trong tác phẩm của anh.

Anh đã vẽ tích Phật lên đĩa gốm, làm tượng Phật cho đến những phút cuối của cuộc đời. Cũng bởi thế, anh tự thêm một dấu phết vào tên mình và có tên gọi Tuấn sư.

Không chỉ tu học mà nghiên cứu sâu về mỹ thuật Phật giáo, Hà Minh Tuấn từng chia sẻ khi tạc tượng Phật Hoàng Trần Nhân Tông: Bức tượng Phật Hoàng Trần Nhân Tông có dáng dấp mềm mại nhưng đầy đặn, tròn trịa và khỏe khoắn không có cơ bắp. Đó là cơ thể của một người chủ về văn chương hơn là võ nghệ.

Miệng của tượng hơi vuông mà không thô, tỏ vẻ cương quyết mà buông xả, tai dày vừa bạt phong vừa định tĩnh, dái tai vừa phải. Mắt tượng tròn, sâu, sáng nhưng không xếch như mắt phượng, cặp lông mày cong và không gồ lên.

Đôi mắt mở to và nhìn về phía xa xăm, lột tả sự minh sang, nhu nhuyễn, tuỳ duyên thuận pháp của Phật Hoàng Trần Nhân Tông. Đôi mắt nhìn thẳng như đang nghe trình pháp hoặc chứng pháp cho ngài Pháp Loa chứ không phải ngồi thiền như những bức tượng nổi tiếng ở tháp Huệ Quang, chùa Hoà Yên, Yên Tử.

Trải nghiệm riêng của tác giả khi ở chùa lẫn thời gian nghiên cứu mỹ thuật đã khiến anh đưa ra quyết định này. Mũi của tượng tròn chảy xuống vừa phải nhưng sống mũi hơi khoằm, đỉnh mũi hình giọt lệ như nhân tướng chung của các bậc triết gia hay những người thường nghiền ngẫm suy tưởng. Ngón tay của tượng có khiếm khuyết bởi Phật Hoàng đã đốt 2 ngón tay để cúng dường chư Phật và tỏ rõ quyết tâm xuất gia.

Với mảng tượng danh nhân, Hà Minh Tuấn cũng để lại những tác phẩm xuất sắc như tượng đài Trịnh Công Sơn tại phố đi bộ Trịnh Công Sơn (Hà Nội, 2015), tượng chân dung đạo diễn Trần Văn Thủy (Nam Định, 2016), tượng Marie Curie cho trường Marie Curie (2017), tượng đài Phan Đình Phùng tại trường trung học phổ thông Phan Đình Phùng (Hà Nội, 2018), tượng nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo (Nghệ An, 2023).

Bởi nhân duyên với đạo Phật, Hà Minh Tuấn có nhiều tác phẩm tâm huyết với Phật giáo từ năm 2000 tới hơi thở cuối cùng. Phật giáo nguyên thủy đã cho nghệ thuật của anh sự giản dị và mộc mạc trong hình hài các vị cao tăng, Bồ-tát và các vị chư Phật.

Phật giáo cũng cho anh cảm nhận được hư vô của kiếp người, cho anh hiểu sâu hơn ca từ của Trịnh Công Sơn. Trịnh Công Sơn trở thành cảm hứng sáng tác của Hà Minh Tuấn với tác phẩm tượng đài Trịnh Công Sơn (trên phố đi bộ Trịnh Công Sơn, Hà Nội).

Phật giáo cũng giúp Hà Minh Tuấn tạo nên những chiều sâu nội tâm cho những bức tượng chân dung bè bạn hay danh nhân. Đó là bức tượng chân dung người bạn Huế Lãng Xuân Hiển, nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo, đạo diễn Trần Văn Thủy…

Nương tựa vào Phật pháp và cái Đẹp để dành tặng cho cuộc đời những tác phẩm CHÂN MỸ như pháp hiệu của anh, chan chứa tình đời, tình người.