450
Việc thiện xuất phát từ đâu? Từ tâm hay từ sự trao đổi?
Phải chăng việc làm thiện của chúng ta thật sự xuất phát từ lòng từ bi, hay nó chỉ là một hình thức trao đổi ngầm? Khi làm thiện với tâm từ, ta sẽ nhận ra điều mà người khác thật sự cần, và nếu có điều kiện, ta san sẻ mà không mong đợi bất kỳ sự đền đáp nào.
Lòng từ bi chân thật không đòi hỏi người khác phải biết đến, không cần được công nhận, hay mong cầu những điều may mắn, sức khỏe, hoặc phước báo ở kiếp sau. Việc thiện ấy đến từ trái tim thuần khiết, và từ đó, ta sẽ cảm nhận được hạnh phúc sâu lắng.
Ngược lại, nếu làm thiện chỉ để được người đời tán dương, để cầu mong may mắn, giàu sang, hay một kiếp sau an lạc ở cõi trời, thì hành động đó không còn xuất phát từ lòng từ bi nữa. Khi ấy, việc thiện trở thành một sự trao đổi, không còn là thuần thiện.
Vậy, liệu khi không có những hứa hẹn về phước báo hay sự thăng hoa trong tương lai, chúng ta có còn sẵn lòng làm việc thiện không? Nếu chúng ta thực sự tin vào nhân quả, thì không cần phải mong cầu điều gì. Nhưng tại sao ta lại mong cầu? Bởi vì chính tâm tham đã thôi thúc. Khi tâm tham chi phối, phiền não và lậu hoặc sẽ theo đó mà sinh sôi. Vậy nếu điều thiện được xuất phát từ lòng tham, liệu ta có hạnh phúc thực sự hay không?
Lòng từ bi là phương pháp tu tập quan trọng hàng ngày
Khi học hỏi điều gì, chúng ta cần suy xét và kiểm chứng dựa trên những kinh nghiệm thực tế. Nếu chúng ta chỉ tin mù quáng mà không đặt câu hỏi, thì thật sự đã uổng phí kiếp người. Tôi nói điều này vì lo ngại rằng chúng ta có thể bị cuốn vào những học thuyết hoặc tư tưởng của người khác mà không kịp suy ngẫm hay phản biện. Vậy tại sao chúng ta lại tin vào điều gì đó một cách mù quáng? Chính là vì sợ hãi và tham muốn.
Chúng ta tin rằng nếu làm theo sẽ được phước, sanh vào cõi lành, nên cảm thấy thích thú. Ngược lại, nếu phản biện hay không tin thì sợ bị lên án, bị chụp mũ là phỉ báng, và sẽ rơi vào địa ngục. Sợ hãi khiến chúng ta trở thành nô lệ cho những giáo thuyết này.
Đức Phật đã dạy gì cho chúng ta? Tôi xin trích dẫn một đoạn trong Kinh Kalama để mọi người cùng suy xét: "Này các người Kalama, đừng tin vì nghe nói lại, đừng tin vì theo phong tục, đừng tin vì nghe tin đồn, đừng tin vì kinh điển truyền tụng, đừng tin vì lý luận, đừng tin vì công thức, đừng tin vì suy tư đầy đủ về những dữ kiện, đừng tin vì có thẩm sát và chấp nhận lý thuyết, đừng tin vì thấy thích hợp, đừng tin vì sa môn là thầy mình. Nhưng này các người Kalama, khi nào các người tự biết rõ: Các pháp này là thiện, các pháp này không đáng chê trách, được người trí khen ngợi, và nếu thực hiện thì dẫn đến hạnh phúc an vui, bấy giờ các người Kalama, hãy đạt đến và an trú trong các pháp ấy."
Đoạn kinh trên cho thấy Đức Phật dạy ta phải có sự suy xét, phân tích rõ ràng. Vậy, liệu chúng ta đã thực sự sống và tu tập theo những lời Đức Phật dạy chưa? hay vẫn tin một cách mù quáng, sẵn sàng đả kích bất kỳ ai có quan điểm khác? Trước khi muốn nói hay hành động gì, hãy quán xét tâm mình trước. Khi tâm bị chi phối bởi tham hoặc sân, mọi lời nói hay hành động đều mang đến khổ đau cho mình và cho người khác.
Chỉ khi ta thực sự có trí tuệ và thực hành thiện từ lòng từ bi chân chính, ta mới tìm thấy hạnh phúc chân thật và giải thoát khỏi những phiền não, tham sân si. Hãy để trí tuệ và lòng từ bi dẫn lối, thay vì để tham vọng và sự sợ hãi điều khiển.
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Ngộ đạo
Phật giáo thường thức
19:00 17/11/2025
Quí vị có khi nào nghĩ mình là cái gì không? Chắc không! Cứ hài lòng với con người như vậy, sự sống như vầy là đủ rồi.
Học cách buông bỏ những chấp trước
Phật giáo thường thức
14:45 17/11/2025
Không có gì là bền chắc hoặc tồn tại vĩnh viễn. Những gì chúng ta thấy, cảm nhận và trải nghiệm đều là kết quả của sự tụ hợp và tan rã của các yếu tố nhân duyên.
Đối diện nỗi sợ để thoát khổ
Phật giáo thường thức
14:45 17/11/2025
Câu hỏi: Khi đến giờ phút cuối đời, con không biết mình sẽ đau đớn đến mức nào. Nếu tâm không chuẩn bị, chắc sẽ rất khổ phải không thưa Thầy?
Nguyện như thế nào vào ngày giỗ ông bà cho hợp với lẽ đạo?
Phật giáo thường thức
12:00 17/11/2025
Hỏi: Vào những ngày kỵ giỗ ông bà cha mẹ, chúng con phải nguyện như thế nào cho hợp với lẽ đạo. Kính xin Hòa thượng chỉ dạy cho chúng con được rõ.
Xem thêm
