Bhutan: Núi Echoes, 400 năm lịch sử văn học, âm nhạc & phật giáo

Lễ hội năm nay với một hội thảo lịch sử khoa học “Biến đổi khí hậu và tác động của nó”, thuyết trình bởi tác giả Amitav Ghosh, Ấn Độ, một giáo sư thỉnh giảng đến tiếng Anh bộ phận của Đại học Harvard từ năm 2005 và giới thiệu của Đại sứ Ấn Độ tại Bhutan, ông Jaideep Sarkar. 

Lễ hội năm nay lần thứ bảy, với những thành quả lao động, những nỗ lực của liên hoan để chạm đến tầng sâu hơn cũng như viết nên những câu chuyện mới từ Vương quốc Phật giáo Bhutan.

Bảy năm về trước, Núi Echoes, một liên hoan văn học bằng một chút hùng dũng đã đặt tại cội gốc Thimphu (Thủ đô duy nhất trên thế giới không sử dụng đèn giao thông, cho dù thành phố này có hàng ngàn xe ô tô), với hy vọng phát triển một “Khu rừng sinh thái lý tưởng”.

Trải qua nhiều năm, nhiều nhà văn, học giả, các nhà ngoại giao, nhà môi trường học, Nghệ sĩ ẩm thực và nghệ sĩ văn hóa từ tiểu lục địa cũng như từ các khu vực xa hơn đã tham dự sự kiện này, đóng góp vào “Khu rừng sinh thái” tổng khí thải CO2 mà Bhutan thải ra hằng năm chỉ vào khoảng 2,2 triệu tấn, trong khi những cánh rừng nguyên sinh này đã hấp thụ gấp 3 lần số CO2 đó. Có nghĩa rằng rừng của Bhutan đã “hấp thụ giùm” cho các nước láng giềng (tức cho thế giới) đến 4,4 triệu tấn CO2 mỗi năm!

Sự sáng tạo của liên hoan, thiết lập các văn bản hợp tác cũng như nhiều sự nghiệp văn học đã bước ra từ sân khấu này.

Namita Gokhale, một trong bốn đồng giám đốc của liên hoan, cho biết: “Kể từ năm đầu tiên, khi chúng tôi nảy ra ý tưởng, liên hoan đã có cho riêng mình một cuộc đời. Mọi người đi qua nhiều nơi; chúng tôi nhận được những bức thư nói rằng “đường xá bị hư hỏng, chúng ta nên làm gì?”.

Một xã hội truyền thống thâm nhập vào thế giới hiện đại, một nơi tuyệt vời để lưu giữ cả những bộ giá trị riêng biệt cũng như đón nhận những gì tốt nhất từ bên ngoài. Và núi Echoes là một liên hoan giải quyết sự cân bằng đó.

Vì vậy, bạn vừa được nghe đức ngài Gyalwa Dokhampa Jigme Pema Nyinjadh kể những câu chuyện về cuộc đời của Guru Rinpoche, vừa nghe hai nhà báo Odd Harald Hauge và Ritu Kapur nói về những hoạt động của báo chí trực tuyến. Sau đó hòa thượng – nhà thơ Agey Dregang thảo luận về nguồn gốc những câu chuyện cổ Bhutan (ở Dzongkha); rồi giảng viên, nhà biên tập Dorji Gyeltshen, nhà văn Zac O’Yeah và Anish Sarkar lên bục diễn thuyết để nói về phim ảnh xã hội đen. Sau đó, sân khấu âm nhạc của liên hoan tại quảng trường thành phố sẽ trình diễn những bài hát dân gian bởi ban nhạc Bhutan, Yangchen & The Able, tiếp đó là ban nhạc rock Ấn Độ Dương, kèm theo các workshop với chủ đề từ “Sáng tác ở Dzonkha” đến yoga, quảng cáo và xây dựng thương hiệu.

Trong quá khứ, nhiều sự hợp tác đã ra đời từ liên hoan này. Gokhale cho biết nhiều nhà văn Bhutan cũng đã tham dự những liên hoan khác. Siok Sian Dorji nói Mountain Echoes đã thúc đẩy mối quan tâm lớn hơn đối với việc đọc và viết bằng tiếng Anh. “Vài năm vừa qua đã chứng kiến một sự nổi lên nhiều hơn các nhà văn – tác giả văn học trẻ em ở Bhutan”.

Một sáng kiến của Quỹ Ấn Độ-Bhutan gắn với Siyahi, núi Echoes, được tổ chức ba ngày là một nơi hợp lưu của nghệ thuật âm nhạc, Văn học và phương tiện truyền thông mới của cả nước, phục vụ như là nền tảng của các cuộc tranh luận, thảo luận và giao lưu văn hóa.

Cùng khám phá các vấn đề đương đại phải đối mặt với cả nước hiện nay "núi Echoes" lễ hội văn học lần thứ bảy của Bhutan, cũng sẽ tập trung vào dịp Kỷ niệm 400 năm sự xuất hiện của Ngài  Shabdrung Ngawang Namgyal (1634 - 1651), người cai trị đầu tiên để kết hợp thành một quốc gia duy nhất. Để bảo vệ đất nước chống lại các thế lực ngoại xâm, Shabdrung Ngawang Namgyal đã xây dựng một mạng lưới dzong (pháo đài) bất khả xâm phạm và truyền bá một bộ luật (Tsa Yig) giúp đưa các lãnh chúa địa phương về dưới quyền quản lý trung ương. Nhiều dzong trong số đó vẫn còn tồn tại”.

Liên hoan năm đầu tiên đã bắt đầu một cách đầy thăm dò với một đội ngũ diễn giả ngoại quốc nhiều hơn là từ bên trong đất nước Bhutan. Tuy nhiên, năm nay, diễn giả đến từ cả hai phía bên giới Bhutan sẽ cùng bình đẳng xuất hiện trên một sân khấu. Họ sẽ mang đến những đề tài biểu diễn khoáng đạt như chính núi non của đất nước này: biến đổi khí hậu, lịch sử truyền khẩu, tiểu thuyết trinh thám, xã hội đen, xây dựng thương hiệu, leo núi, bản thể, du lịch và sự yên tĩnh, thư viện kĩ thuật số và Phật giáo với những đại biểu như Hoàng thái hậu, Ashi Dori Wangmo Wangchuck, Pico Iyer, Amitav Ghosh, Tabu, Piyush Pandey, Graeme Simsion, Zac O’Yeah và nhiều người khác.

Phật giáo chiếm vị trí nổi bật trong lịch diễn năm nay. “2016 là một năm đặc biệt đối với Bhutan”, nhà sáng lập, giám đốc của trung tâm Bhutan về truyền thông và dân chủ, đồng giám đốc của Mountain Echoes, Bà Siok Sian Dorji phát biểu: “Theo chiêm tinh học của chúng tôi, đây là năm khỉ lửa đánh dấu năm sinh của Guru Rinpoche huyền thoại, người đã đem Phật giáo đến Bhutan. Vì vậy, năm nay người Bhutan ý thức hơn về di sản tinh thần của mình, do đó sẽ có những phiên thảo luận đặc biệt về vị Guru này cũng như Zhabdrung – người đã giúp thống nhất Bhutan và xây dựng một nhà nước quốc gia vào những năm 1630.

Chúng tôi có những tu sĩ học giả và nhà văn của mình để bàn về hai nhân vật lịch sử vĩ đại này. Các cuộc thảo luận về hai vị lãnh đạo tinh thần này sẽ là một cách thức ý nghĩa để soi chiếu quỹ đạo lịch sử của vương quốc Phật giáo Bhutan.