Bốn thứ quán hạnh là gì?

> Thường thức những kiến thức Phật học tại đây 

Hỏi: Kính bạch thầy, con có nghe nói đến bốn thứ quán hạnh, nhưng con chưa hiểu bốn thứ quán hạnh là gì? Kính xin thầy từ bi giảng giải cho con rõ.

Đáp: Bốn quán hạnh mà người tu hành sám hối thực hiện để làm phương tiện diệt tội. Trong kinh có nêu ra bốn thứ quán hạnh như sau:

1. Quán nhân duyên: Tức quán nhân duyên tạo tội. Hành giả phải hằng quán sát mọi tội lỗi có ra đều do vô minh chủ động thúc đẩy ba nghiệp: thân, ngữ, ý tạo thành tội. Vì thiếu năng lực chánh quán, chánh niệm, không biết tội lỗi, xa lìa thiện tri thức, tạo những điều bất thiện, vì nhân duyên đó nên bị trôi lăn trong sanh tử, chịu nhiều nỗi thống khổ không biết bao giờ mới được thoát ra.

2. Quán quả báo: Tức quán quả báo của việc tạo tội. Hành giả hằng tư duy quán chiếu như thế nầy: Cái quả báo hiện ta đang phải trả đây, không phải ngẫu nhiên mà có. Tất nhiên, phải có cái nguyên nhân sâu xa của nó. Cái nguyên nhân sâu xa đó là do vô minh nghiệp thức bất giác gây ra. Từ đó mà ta phải chịu luân chuyển nổi trôi trải qua nhiều đời thọ quả khổ không cùng tận, đắm chìm trong biển sanh tử, mịt mờ không bờ mé, khác nào như ôm tảng đá nặng nhảy xuống vực sâu, khó bề ra khỏi.

3. Quán tự thân: Quán thân mình tuy có Phật tánh nhưng bị bao thứ phiền não che lấp, nếu không nhờ công đức quán chiếu sâu sắc của trí huệ thì không thể nào hiển lộ được Phật tánh. Hành giả cần phải phát khởi cái tâm thù thắng để chuyển hóa sạch hết vô minh phiền não, hiển bày tánh giác, chứng đắc diệu quả Vô Thượng Bồ Đề. Đó là hằng quán chiếu nơi tự thân.

4. Quán thân Như Lai: Quán thân Như Lai đầy đủ các công đức, vắng lặng thường trụ, tùy phương tiện thị hiện Niết bàn nhưng tâm từ bi cứu độ chúng sanh không hề tạm bỏ.

Đó là bốn thứ quán hạnh mà mỗi hành giả cần nên quán chiếu tu tập. Có quán chiếu sâu sắc như thế, thì mới có thể biết rõ nguyên nhân tạo tội và cái quả báo mà chúng ta phải trải qua nhiều đời thọ khổ. Muốn chấm dứt vòng sanh tử khổ đau là chúng ta phải nỗ lực tiến tu nhận diện và chuyển hóa hết vô minh phiền não, có thế thì mới mong thành tựu được Phật quả vậy.