450
Cái cây, ngọn cỏ có Phật tánh không?
Đức Phật dạy, mọi chúng sinh đều có Phật tánh. Vậy cái cây, ngọn cỏ có Phật tánh không? (Nguyễn Đăng Dũng, Đồng Tháp)
Chào bạn Đăng Dũng;
Theo giáo lý của Đức Phật, câu hỏi “cái cây, ngọn cỏ có Phật tánh không?” thật ra chạm đến một trong những vấn đề sâu xa nhất của triết học Phật giáo: bản chất của “Phật tánh” là gì, và nó có giới hạn trong loài hữu tình - tức chúng sinh biết cảm nhận, tư duy - hay bao trùm tất cả vạn vật?
Trước hết, theo kinh Đại Bát Niết-bàn, Đức Phật dạy rằng “Nhất thiết chúng sinh giai hữu Phật tánh” - nghĩa là tất cả chúng sinh đều có Phật tánh. Ở đây, “chúng sinh” được hiểu là những hữu thể có tâm thức, có vọng tưởng, có khả năng giác ngộ khi tu hành - tức là con người, súc sinh, ngạ quỷ, chư thiên, địa ngục...
Nói cách khác, cây cỏ, đất đá tuy không có thức phân biệt nên không được gọi là “chúng sinh” theo nghĩa thông thường. Vì vậy, nếu hiểu theo nghĩa hẹp, cây cỏ không có Phật tánh như con người có.
Nhưng nếu hiểu theo nghĩa rộng và thâm diệu hơn, thì mọi hiện tượng, dù hữu tình hay vô tình, đều không nằm ngoài chân như - tánh không - Phật tánh. Trong Thiền tông, nhiều bậc Tổ sư đã khẳng định điều này.
Thiền sư Đạo Nguyên (Nhật Bản) từng nói: “Sơn hà đại địa, thảo mộc hàm linh, giai thành Phật đạo” - núi sông đất đá, cây cỏ đều cùng một thể tánh, đều có thể hiển lộ đạo.
Thiền sư Huệ Năng cũng dạy: “Phật tánh không ngoài tâm, tâm bao trùm vạn vật. Cho nên vô tình thuyết pháp, vô tình hiển đạo”.
Khi một người đạt được cái nhìn giác ngộ, thấy rõ tất cả pháp đều là Phật pháp, thì ngay cả tiếng gió thổi, tiếng lá rơi cũng là lời Phật nói. Trong cảnh giới ấy, không còn phân biệt hữu tình - vô tình, sống - chết, động - tĩnh. Mọi hiện hữu đều là biểu hiện của chân tâm, của Phật tánh vô biên. Vì thế, người đạt ngộ thấy rằng cái cây, ngọn cỏ, hạt bụi, giọt sương - tất cả đều đang thuyết pháp trong im lặng.
Do đó, câu trả lời có hai tầng:
- Trên phương diện hiện tượng, cây cỏ không có tâm thức, nên không gọi là “chúng sinh” và không có Phật tánh theo nghĩa khả năng giác ngộ.
- Trên phương diện bản thể, cây cỏ vẫn thuộc cùng một thể tánh “chân như” - nên cũng là biểu hiện của Phật tánh, vì Phật tánh vốn không phân biệt, không giới hạn trong thân thể hay tâm thức nào cả.
Nói cách khác, cái cây không có Phật tánh như một con người, nhưng tồn tại trong Phật tánh như một phần của vũ trụ giác ngộ. Và khi tâm ta lặng như mặt hồ, nhìn một chiếc lá rơi mà thấy được tánh không, thấy được vô thường, thì ngay lúc ấy - chiếc lá, cái cây và chính ta - đều là Phật đang hiển hiện.
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Quở trách hay xúc phạm chư Tăng mang nghiệp rất nặng!
Phật giáo thường thức
17:28 20/11/2025
Việc quở trách hay xúc phạm chư Tăng - theo lời dạy của ngài Luang Pu Mun - không chỉ là hành vi bất thiện trong đời sống thường nhật, mà còn là một loại nghiệp rất nặng, có thể đưa người tạo nghiệp vào những cảnh giới đau khổ sau khi chết.
Tu là trở về nguồn cội, quá trình biến đổi tâm thức và tư duy
Phật giáo thường thức
16:00 20/11/2025
Tu không phải chỉ là việc đơn thuần lên chùa, ăn chay, và tụng kinh niệm Phật; cũng không chỉ là việc tìm đến những nơi hẻo lánh, xa rời thế tục.
Vì sao niệm Phật mà tâm chẳng được quy nhất?
Phật giáo thường thức
14:32 20/11/2025
Niệm Phật điều cần yếu là thường xuyên đặt mình vào trường hợp sắp chết, sắp đọa địa ngục thời không khẩn thiết cũng tự khẩn thiết. Dùng tâm sợ khổ để niệm Phật, ấy là “xuất khổ diệu pháp đệ nhất” cũng là “tùy duyên tiêu nghiệp diệu pháp đệ nhất”. Tâm niệm Phật sở dĩ chẳng qui nhất là do lỗi của tâm đối với sự sanh tử chẳng tha thiết.
Xem thêm
