450
Chùa Một Cột: Biểu tượng của Thủ đô nghìn năm văn hiến
Khi nhắc đến các ngôi chùa nổi tiếng tại Hà Nội, ngoài những cái tên quen thuộc như Trấn Quốc, Chùa Láng… thì không thể không nhắc đến Chùa Một Cột – một công trình kiến trúc độc đáo, có một không hai, gắn liền với chiều sâu lịch sử, văn hóa và tâm linh của mảnh đất Thăng Long nghìn năm văn hiến. Ngôi chùa tọa lạc trong khuôn viên chùa Diên Hựu, phía Tây Hoàng thành Thăng Long xưa, nay thuộc phố Chùa Một Cột, quận Ba Đình (gần Bảo tàng Hồ Chí Minh).
Chùa Một Cột, ban đầu có tên là Liên Hoa Đài (Đài Hoa Sen), được thiết kế với lối kiến trúc độc đáo: một gian thờ nhỏ bằng gỗ đặt trên một cột trụ đá duy nhất giữa hồ nước. Chính hình ảnh này đã khiến ngôi chùa trông như một đóa sen nở trên mặt hồ tĩnh lặng – biểu tượng thanh cao trong văn hóa Phật giáo phương Đông. Với giá trị kiến trúc, lịch sử và mỹ thuật đặc sắc, Chùa Một Cột đã trở thành một trong những biểu tượng tiêu biểu nhất của Thủ đô Hà Nội.
Lịch sử hình thành chùa Một Cột
Theo sử sách và truyền thuyết dân gian, vào năm 1049, vua Lý Thái Tông mơ thấy Phật Bà Quan Âm ngự trên đài sen giữa hồ, đưa tay dắt nhà vua lên tòa sen. Nghe lời khuyên của nhà sư Thiền Tuệ, vua đã cho dựng một ngôi chùa nhỏ trên một cột đá ở giữa hồ, mô phỏng giấc mộng lành. Trong chùa thờ tượng Phật Quan Âm và nhà vua thường đến hành lễ, tụng kinh với mong ước quốc thái dân an, phúc lành bền lâu. Chùa được đặt tên là Diên Hựu.
Trải qua các triều đại và biến cố lịch sử, ngôi chùa nhiều lần bị hư hại. Năm 1954, trước khi rút khỏi Hà Nội, quân đội viễn chinh Pháp đã đặt mìn phá hủy chùa. Đến năm 1955, sau khi tiếp quản thủ đô, Bộ Văn hóa đã tiến hành trùng tu lại chùa, công trình được kiến trúc sư Nguyễn Bá Lăng đảm nhiệm. Từ đó đến nay, chùa được bảo tồn và tôn tạo, trở thành điểm đến tâm linh và văn hóa của người dân Hà Nội cũng như du khách trong và ngoài nước.
Kiến trúc độc đáo
Chùa Một Cột được công nhận là Di tích lịch sử kiến trúc nghệ thuật quốc gia từ năm 1962. Đặc biệt, ngày 10/10/2012, tại Faridabad (Ấn Độ), Tổ chức Kỷ lục châu Á đã công nhận Chùa Một Cột là “Ngôi chùa có kiến trúc độc đáo nhất châu Á”.
Công trình gồm một đài thờ nhỏ bằng gỗ đặt trên một trụ đá cao khoảng 4 mét, gồm hai khối đá lớn chồng lên nhau vững chắc. Đài thờ có hình vuông, mỗi cạnh dài 3 mét, với lan can bao quanh. Mái chùa được lợp ngói, uốn cong, chạm khắc tinh tế hình rồng, phượng - biểu tượng truyền thống trong nghệ thuật kiến trúc Việt Nam, thể hiện triết lý âm dương hòa hợp, sự sinh sôi và phát triển.
Giữa hồ Linh Chiểu, hình ảnh ngôi chùa nhỏ nhưng uy nghi, thanh thoát giữa lòng Hà Nội hiện đại vẫn giữ được vẻ tĩnh lặng, trầm mặc – như một nốt lặng sâu thẳm của bản hòa ca đô thị náo nhiệt.
Biểu tượng văn hóa – tâm linh tiêu biểu của Thủ đô
Với gần một thiên niên kỷ tồn tại, Chùa Một Cột không chỉ là một di tích kiến trúc – nghệ thuật – lịch sử, mà còn là biểu tượng tâm linh, gắn liền với đời sống tinh thần của người dân Hà Nội. Hình ảnh chùa từng được in trên mặt đồng tiền kim loại mệnh giá 5.000 đồng, xuất hiện trên nhiều ấn phẩm quảng bá du lịch quốc gia, thể hiện vai trò đại diện tiêu biểu cho văn hóa Việt Nam trong mắt bạn bè quốc tế.
Chùa Một Cột là minh chứng sống động cho trí tuệ, tài hoa và tâm linh của người Việt xưa. Qua biết bao biến cố thăng trầm của lịch sử, ngôi chùa vẫn hiện hữu như một bông sen thanh khiết giữa lòng Thủ đô – biểu tượng trường tồn của lòng nhân từ, sự thanh tịnh và ước vọng vươn tới chân – thiện – mỹ. Giữ gìn, bảo tồn và phát huy giá trị của Chùa Một Cột chính là cách mà chúng ta gìn giữ cốt cách văn hóa của dân tộc, đồng thời bồi đắp cho thế hệ mai sau lòng tự hào về một di sản quý báu của Thăng Long – Hà Nội nghìn năm văn hiến.
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Ngân nga tiếng chuông Thiên Mụ
Chùa Việt
12:31 17/11/2025
Tôi có diễm phúc sinh sống ở Huế được bảy năm. So với cuộc đời con người thì thời gian đó chưa phải là dài, song cũng đủ để người ta gắn bó để rồi thầm thương, thầm nhớ mỗi khi phải đi xa. Từ hồi còn là chàng sinh viên nghèo, với chiếc xe đạp cà tàng, không biết bao nhiêu lần tôi đã lên thăm chùa Thiên Mụ mỗi dịp Chủ nhật, để rồi tiếng chuông thu không trầm hùng, lắng đọng lan tỏa giữa không gian bàng bạc màu sương khói của chốn đế kinh cứ theo tôi suốt dọc dài trong từng nỗi nhớ nhung vời vợi trên đất khách quê người thăm thẳm niềm nhật mộ hương quan.
Khám phá nét cổ kính và an yên của chùa Pháp Vân giữa lòng Hà Nội
Chùa Việt
13:30 13/11/2025
Khám phá chùa Pháp Vân, ngôi chùa cổ kính tại phường Hoàng Mai với kiến trúc bề thế và là nơi thờ Pháp Vân, một trong Tứ Pháp của tín ngưỡng dân gian Việt Nam.
Khám phá Chùa Khleang, điểm hẹn tâm linh và nghệ thuật giữa miền Tây
Chùa Việt
14:58 12/11/2025
Tọa lạc trên đường Tôn Đức Thắng, phường Sóc Trăng, thành phố Cần Thơ, Chùa Khleang được xếp hạng là Di tích Kiến trúc nghệ thuật cấp Quốc gia năm 1990.
Về Thanh Hóa khám phá chùa Nam trên núi Hinh
Chùa Việt
16:42 11/11/2025
Giữa lòng phố thị, có một chốn linh thiêng, thanh tịnh, nơi lưu giữ dấu ấn văn hóa và tâm linh qua bao đời – đó là Chùa Nam, hay còn gọi là Hinh Sơn tự, tọa lạc trên núi Hinh, thuộc phố Tân Cộng, phường Đông Sơn.
Xem thêm
