Hỏi: Con luôn cảm thấy con không đủ giỏi. Từ nhỏ cho đến lớn, con thấy mình thường xuyên bị so sánh với những người giỏi hơn. Điều đó làm con tìm kiếm sự xác nhận của người khác cho những quyết định của chính con, dù để quyết định đó là hay hoặc là dở. Con cảm thấy hạnh phúc nếu ai đó nói tốt về con hoặc khen con. Nhưng nếu có ai đó nói những điều không hay về con thì con cảm thấy con không đủ giỏi, con luôn đứng ở vị trí thứ hai, luôn là cái bóng của những thứ mà con không thể đạt được. Vì thế thỉnh thoảng con thấy hoang mang về bản thân mình. Câu hỏi của con là làm thế nào để con trở nên vững vàng hơn mà không cần phải tìm kiếm sự công nhận từ bên ngoài?

Tập sống chánh niệm trong từng phút giây của cuộc đời

Thiền sư Thích Nhất Hạnh trả lời:

Thực tập chánh niệm có thể giúp con có niềm tin vào bản thân. Khi mình nhìn sâu vào sự vật, mình sẽ có cách để hiểu. Trong cuộc sống hàng ngày, thứ tuệ giác mà ta có được về con người và sự vật xung quanh được xác nhận bởi chính cuộc sống và những kinh nghiệm của ta, và ta tin vào tuệ giác của ta. Nếu con thật sự tin vào sự hiểu biết của mình, con sẽ có niềm tin vào chính bản thân con. Nếu con thực tập hơi thở chánh niệm đủ giỏi, con thấy nó có ích, thấy mình có niềm vui, hạnh phúc và bình an trong khi thực tập, con sẽ tin vào hiệu quả của sự thực tập. Khi ấy, dù cho cả ngàn người nói rằng sự thực tập vô ích thì điều đó cũng không đụng chạm gì được đến con, và con vẫn mỉm cười được. Tại vì con biết rằng kinh nghiệm của chính bản thân con rằng thực tập hơi thở chánh niệm giúp con trở nên tươi mát, bình an và hạnh phúc. Vì thế bất cứ ý kiến nào của người khác cũng không làm con rời bỏ niềm tin của mình.

Con có nhận ra rằng ý niệm về cái đẹp của mỗi người khác nhau không. Cái này là đẹp với người này nhưng lại không đẹp với người khác. Ý niệm về đẹp hay xấu chỉ là những ý niệm thôi, cho nên con không cần phải theo ý người khác. Con là một bông hoa trong vườn hoa nhân loại. Con không phải là cái gì ít hơn thế. Con thuộc về thiên đường của Chúa, như bao nhiệm mầu khác của cuộc sống. Nếu con có tuệ giác, nếu con biết rằng con có hạt giống của tình thương, an vui và hạnh phúc, thì con biết rằng con có giá trị. Nếu con tin vào sự có mặt của những đức tính mà cha mẹ và tổ tiên đã trao truyền cho con, con là sự tiếp nối của họ, thì dù ai có ý kiến gì về con, con đều không bị ảnh hưởng. Con vẫn tiếp tục con đường của mình.

Trong thời gian chiến tranh Việt Nam, Thầy đã kêu gọi hoà bình. Tăng thân của Thầy không muốn đi về phía chiến tranh mà chỉ muốn có sự hoà giải. Chúng tôi không muốn hai miền Nam Bắc bắn giết nhau. Chúng tôi tin rằng con đường thật sự tốt nhất và đẹp nhất là con đường của tình thương. Nhưng những người trong các phe tham chiến đã nhìn chúng tôi với con mắt nghi ngờ. Họ nghĩ rằng chúng tôi ngu ngốc. Nếu con đứng về phía của một phe tham chiến thì ít nhất con được phe đó bảo vệ. Nếu con không đứng về phe nào cả thì con sẽ bị tấn công bởi cả hai phe. Nhưng nếu con tin rằng con đường của con là con đường của tình thương và nhân bản thì con sẽ tiếp tục. Hàng triệu người đã tin rằng chúng tôi là cộng sản. Họ e ngại những người cộng sản và muốn tiêu diệt những người này. Chúng tôi đã đặt mình vào tình thế nguy hiểm. Và có những người khác nghĩ rằng chúng tôi thân Mỹ. Nhiều người đã hiểu nhầm chúng tôi nhưng chúng tôi vẫn tiếp tục con đường bởi vì chúng tôi có niềm tin vào những giá trị mà chúng tôi có.

Thầy nghĩ nếu con tiếp tục thực tập như thế, con sẽ trở nên vững vàng như núi. Và con sẽ không bị lung lay bởi bất cứ ý kiến nào.

(Trích từ buổi vấn đáp với Thiền sư Thích Nhất Hạnh vào tháng 10 năm 2013 tại Tu viện Lộc Uyển, California)