450
Con đường đến Sơ quả
Sơ quả hay Tu-đà-hoàn là quả vị Thánh đầu tiên mà người Phật tử có thể chứng đạt ngay hiện đời.
"Một thời Phật ở trong núi Kỳ-xà-quật, thành La-duyệt cùng với chúng Đại Tỳ-kheo một ngàn hai trăm năm mươi người… Phật bảo:
- A-nan, nay Ta sẽ nói cho ngươi về Pháp kính để các Thánh đệ tử biết chỗ thọ sanh; dứt hết ba đường dữ, chứng quả Tu-đà-hoàn, không quá bảy đời sẽ tận cùng biên tế của khổ; và cũng có thể nói việc ấy cho người khác nghe.
- Này A-nan! Pháp kính là, Thánh đệ tử đã đạt được bất hoại tín, hoan hỷ tin Phật là Đức Như Lai, Vô Sở Trước, Đẳng Chánh Giác, mười đức hiệu đầy đủ. Hoan hỷ tin Pháp là giáo pháp chân chính vi diệu, Phật tự ý nói ra, không cuộc hạn thời tiết, dạy bày con đường đi đến Niết-bàn; được thực hành bởi kẻ trí. Hoan hỷ tin Tăng là chúng khéo hòa đồng, sở hành chất trực không dối trá và chứng thành đạo quả, trên dưới thuận hòa, đầy đủ pháp thân, hoặc có người đang hướng tới Tu-đà-hoàn và được quả Tu-đà-hoàn, có người đang hướng tới Tư-đà-hàm và được quả Tư-đà-hàm, có người đang hướng tới A-na-hàm và được quả A-na-hàm, có người đang hướng tới A-la-hán và được quả A-la-hán. Ầy là bốn đôi tám bậc, chúng Hiền thánh của Như Lai, xứng đáng được cung kính, làm ruộng phước cho đời. Tin giới của Hiền thánh là thanh tịnh, không nhơ, không bị sứt mẻ, không rò rỉ, được các bậc minh triết tu theo mà chứng đến tam muội định vậy.
- A-nan, đó là Pháp kính, khiến Thánh đệ tử biết chỗ thọ sanh, dứt sạch ba đường dữ, chứng đắc Tu-đà-hoàn, không quá bảy đời hoàn tất tận cùng biên tế của khổ; và cũng có thể nói cho người khác sự việc ấy".
(Kinh Trường A-hàm, kinh Du hành, số 2 [trích])
Lời bàn:
Sơ quả hay Tu-đà-hoàn là quả vị Thánh đầu tiên mà người Phật tử có thể chứng đạt ngay hiện đời. Trong rất nhiều kinh, Đức Phật dạy muốn thành tựu Sơ quả thì trước tiên cần thành tựu giới, kế đến chứng đắc định (bốn bậc thiền), sau đó phát huy tuệ đoạn trừ ba kiết sử đầu tiên: Thân kiến, giới cấm thủ và nghi. Ngoài lộ trình căn bản này ra, Đức Phật còn giới thiệu một con đường khác để đến Sơ quả, đó là bốn bất hoại tín; niềm tin trong sạch, hân hoan, kiên định, không có gì lay chuyển vào Phật, Pháp, Tăng và Thánh giới.
Nói đến niềm tin trong giáo pháp thường là chánh tín - niềm tin đúng đắn hay tịnh tín - niềm tin trong sạch. Pháp thoại này, niềm tin ngoài đúng đắn và trong sạch còn thêm cả hân hoan và hỷ lạc.
Hoan hỷ tín là tin tưởng sâu sắc với lòng vui phơi phới, ngập tràn hỷ lạc. Tin và hiểu hòa quyện với nhau mới kiên định và an vui. Hoan hỷ tín khiến cho tâm sung mãn như khi được hỷ, lạc và khinh an của thiền định.
Tin Phật, Pháp, Tăng và Thánh giới, với người tu Phật thì không có gì lạ, là lẽ đương nhiên. Phật là bậc giác ngộ. Pháp là con đường đến giác ngộ. Tăng là người đi theo Phật và Pháp để từng bước chứng đạt giác ngộ. Thánh giới là nền tảng của giác ngộ. Thành tựu bốn niềm tin bất hoại này, hỷ lạc sung mãn trong từng mỗi phút giây sẽ bước lên bờ giác ngộ.
Niềm tin được gia cố bằng hỷ lạc, hân hoan sẽ thăng hoa thành chánh niệm và chánh định. Phật, Pháp, Tăng và Thánh giới giờ đây không còn là những đối tượng bên ngoài mà trở thành một với thân tâm mình. Tất cả pháp hiện tiền đều hiển bày trong sự sáng suốt, định tĩnh, an lành và thánh thiện.
Sống với tâm hoan hỷ tín, bất hoại tín với Tam bảo và Thánh giới như vậy thì sẽ thấy ra sự thật về thân (phá thân kiến), vượt thoát những định kiến quy ước giáo điều (phá giới thủ), thấy rõ con đường giải thoát (phá trừ nghi), dự vào dòng Thánh.
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Sửa tâm, đổi cả thế giới
Lời Phật dạy
17:12 30/11/2025
Đối với người biết trân quý, điều đáng trân quý có thể tìm thấy ở bất cứ đâu. Với người biết tri ân, những điều để cảm ơn hiện diện khắp mọi nơi. Và với người biết quan sát, giữ sự hứng thú sống, thì điều đáng quan tâm luôn có mặt trong mọi khoảnh khắc.
Vì sao Đức Phật nhắc Tỳ-kheo chế ngự 5 giác quan?
Lời Phật dạy
10:32 29/11/2025
Nếu ta xem nhẹ lời dạy này, hậu quả sẽ đến rất nhanh: “Chẳng bao lâu, ta sẽ thấy chúng tàn diệt tất cả”.
Khi tâm đã vượt lên trên phàm tình thế gian
Lời Phật dạy
08:17 29/11/2025
Trong thế gian này, mọi sự đều có sự thật của riêng nó. Ngay cả những điều sai, sự thật của chúng chính là chúng sai. Vì vậy, hành giả cần học cách buông bỏ cả cái đúng lẫn cái sai đang sinh khởi trong thân tâm. Nhưng đó mới chỉ là sự thật của khổ.
Người sống một mình
Lời Phật dạy
18:07 28/11/2025
Một thời, Thế Tôn trú ở Sàvatthi, rồi Tôn giả Migajàla đi đến bạch Thế Tôn: "Sống một mình! Sống một mình!" được nói đến như vậy, bạch Thế Tôn, cho đến như thế nào là sống một mình? Và cho đến như thế nào là sống có người thứ hai?
Xem thêm
