Thứ bảy, 29/11/2025, 08:17 AM

Khi tâm đã vượt lên trên phàm tình thế gian

Ajaan Lee Dhammadharo

Trong thế gian này, mọi sự đều có sự thật của riêng nó. Ngay cả những điều sai, sự thật của chúng chính là chúng sai. Vì vậy, hành giả cần học cách buông bỏ cả cái đúng lẫn cái sai đang sinh khởi trong thân tâm. Nhưng đó mới chỉ là sự thật của khổ.

Khi thấy rõ sự thật và biết buông đúng cách, ta trở nên an ổn. Ta không nghèo khó, bởi chân lý - Dhamma - vẫn luôn hiện hữu trong mình. Dhamma không phải lời suông trống rỗng; nó giống một kho tàng lớn ở nhà. Ta không cần mang theo nặng nề, nhưng cũng không hề nghèo.

Người có trí cũng vậy. Họ buông cái biết, nhưng cái biết chân thật vẫn còn đó. Vì thế tâm bậc thánh không bao giờ bơ vơ. Các ngài buông xả như người giàu: buông mà vẫn còn cả kho tàng.

Ngược lại, có người buông bỏ kiểu “kẻ nghèo”. Vì không phân biệt được điều đáng giữ và điều cần xả, họ ném bỏ cả những gì quý giá nhất. Buông như vậy chỉ dẫn đến suy sụp. Họ cho rằng chẳng có gì thật: không thật nơi thân, nơi tâm, nơi ngũ uẩn hay ngay cả nơi Tứ Thánh Đế. Họ lười biếng, không nỗ lực và gọi đó là buông bỏ. Đó không phải trí tuệ, mà chỉ là sự nghèo nàn về tâm linh.

Khi tâm đã vượt lên trên phàm tình thế gian 1

Đức Phật thì khác. Ngài chỉ buông bỏ những trạng thái đúng - sai, thiện - bất thiện đang sinh diệt, nhưng không vứt bỏ thân tâm này. Chính nhờ vậy, Ngài trở nên “giàu có”, đầy đủ tài sản pháp để lại cho hàng con cháu. Đệ tử của Ngài không bao giờ thiếu thốn; đi đến đâu, bát cũng đầy. Cái giàu ấy còn cao quý hơn mọi cung điện.

Vì vậy, ta nên noi theo Đức Phật. Nếu thấy ngũ uẩn vô thường - khổ - vô ngã rồi sinh chán ghét, bỏ mặc không sử dụng chúng vào điều thiện, ta sẽ trở nên nghèo như kẻ ngu sợ vết thương mà không dám rửa, không dám băng bó. Vết thương ấy chỉ thêm hôi thối, không bao giờ lành.

Người có trí thì khác: biết chăm sóc, biết dùng thân và tâm này để phát triển thiền định và quán chiếu danh sắc. Khi dùng đúng cách, ngũ uẩn trở thành công cụ giúp ta “giàu có”, an vui, dù chỉ ngồi yên cũng vẫn an lạc.

Kẻ nghèo thì có bạn cũng khổ, không bạn cũng khổ. Nhưng người có Chánh pháp làm tài sản thì có tiền cũng không khổ, không tiền cũng không khổ - vì tâm đã vượt lên trên.

CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT

Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.

STK: 117 002 777 568

Ngân hàng Công thương Việt Nam

(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)

Một thời, Thế Tôn trú ở Sàvatthi, rồi Tôn giả Migajàla đi đến bạch Thế Tôn: "Sống một mình! Sống một mình!" được nói đến như vậy, bạch Thế Tôn, cho đến như thế nào là sống một mình? Và cho đến như thế nào là sống có người thứ hai?