Đức Phật dùng sen độ người

Vào một mùa an cư đó, có một vị tân thọ tỳ kheo là đệ tử của Ngài. Vị tỳ kheo này trước khi xuất gia vốn là một công tử con nhà giàu có, ăn sung mặc sướng quen rồi. Ngài Giáo Thọ ngài mới suy nghĩ thế này "Nếu mà học trò của mình nó quen như vậy, mình hãy cho nó sống ngược lại, một nếp sống bần cư, khổ hạnh, hạn chế đi thói quen hưởng thụ, tham dục ở ngoài đời".

Ngài nghĩ như vậy nên Ngài hướng dẫn cho người học trò này ăn rồi thì cứ răng, tóc, móng, lông, da, tim, gan, mật, đàm, mủ, máu, mồ hôi, nước tiểu...Mà vị tân thọ này mỗi lần quán tới đó là ốc ác nổi đầy người, không có cách nào quán được. Ba tháng an cư trôi qua mà mỗi lần hành thiền nó ớn lạnh, sợ quá, gớm quá. Thậm chí mình đang ăn mình thấy người ta khạc nhổ hoặc là thò ta vào lỗ mũi là thấy khó chịu rồi thì nói chi là một người ăn rồi cứ ngồi nghĩ đến mấy chuyện đó, thiệt tình là phải nói rất là khó xử cho vị này.

Ngài giáo thọ ngài không phải là ngã mạn nhưng dù sao Ngài cũng tự tin vào khả năng của mình. Nhưng mà lần này Ngài lấy làm lại là tại sao đã tận lực rồi mà không thể giúp được người học trò tiến được trên con đường tu chứng. Vì vậy vào một buổi sáng, ngài giáo thọ đã dắt người học trò này đến gặp Đức Phật. Sau khi ngài giáo thọ trình bày sự kiện học trò của mình như vậy cho Đức Phật nghe.

Đức Phật chỉ nói một câu ngắn gọn thôi "Thôi được rồi, giáo thọ cứ để vị học trò tân thọ tỳ kheo của ngươi ở đây, chiều nay ngươi đến nhận về. Chỉ vậy thôi, đừng có bận tâm nữa". Sau khi đảnh lễ Thế Tôn từ biệt ra về, ngài giáo thọ đã để người học trò ở lại với Đức Phật. Trong kinh nói Đức Phật dùng thần thông hóa hiện ra một cái lá y rất là đẹp, đẹp tương đương với vải silk của mình, loại vải tốt vài đẹp, màu y đẹp mà thân vải cũng tốt. Ngài cho vị này mặc y mới.

Chúng ta cũng nên biết thêm Đức Thế Tôn ngài có vô số tín chủ luôn luôn có một lời cầu thỉnh dài hạn là "bất cứ khi nào Thế Tôn và chúng Tăng có duyên sự không thể tuần tự hóa duyên thì xin tự động đến nhà chúng con khất thực không cần mời thỉnh trước". Chúng ta phải nhớ rõ chuyện này, không nhớ rõ lại đâm ra rắc rối nữa. Tức là "Khi nào có một duyên sự đặc biệt xin Thế Tôn và Tăng chúng cứ tùy tiện, tự ý đến đây để mà hóa độ chúng con không cần một lời cầu thỉnh thứ hai". Lúc đó sau khi Thế Tôn đã cho vị tỳ kheo này một lá y mới rồi dắt đi đến một gia đình tín chủ để mà thọ thực những món gọi là sơn hào hải vị.

Sau khi đã cho ăn ngon, mặc đẹp rồi, Đức Phật đưa vị này trở về chùa Kỳ Viên. Nói chưa bao giờ thì hơi quá đáng mà là hiếm khi Ngài cư xử như vậy với một vị tân thọ tỳ kheo mà xa lạ như vậy, hậu hỷ và nồng ấm như vậy. Ngài kêu vị tỳ kheo này vào nghỉ trong một căn phòng. Căn phòng mà vị tỳ kheo này nghỉ trưa cũng là do Đức Thế Tôn hóa hiện thần thông, căn phòng với đầy đủ nhiệt độ thích hợp. Xong xuôi Ngài mới nói "Hãy nghỉ trưa". Rồi buổi chiều hôm đó Ngài mới dắt vị này ra cái hồ sen ở chùa Kỳ Viên.

Đức Thế Tôn có chỉ cho vị này nhìn ngắm hồ sen, các đóa sen đó có cái sắp nở, đang nở và đã nở, đó là mặt nước trong, những con cá, con rùa đang bơi lội. Ngài hướng dẫn, Ngài chỉ cho vị này bằng những lời lẽ ngọt ngào chân tình của một người cha, người thầy. Xong xuôi Ngài nói "Bây giờ ngươi ngồi đây, Như Lai có việc phải vào nghỉ trong tịnh thất". Đức Phật nói vậy rồi Ngài trở vào trong tịnh thất. Khi mà Ngài nằm trong tịnh thất Ngài dùng tha tâm thông để theo dõi tâm của vị này.

Thì thấy vị này đang để mắt theo dõi nhìn ngắm một đóa sen tuyệt đẹp nó đang nở rực rỡ ở trên mặt hồ với tất cả sự hoan hỷ, thỏa thích. Không thỏa thích sao được, vì mình vinh hạnh được bậc Chánh Đẳng Chánh Giác, Tứ Sanh Từ Phụ, Thiên Nhân Sư, bậc Thế Tôn lo lắng từ sáng tới giờ mà giờ được dắt ra ngồi ngắm sen, cảnh đẹp như thế này, trời trong mây trắng. Đang hoan hỷ như vậy, trong lúc vị này đang chú mục vào một đóa sen thì Thế Tôn dùng thần thông khiến cho đóa sen từ từ nó đổi màu từ hồng phấn nó chuyển sang cái màu tái sạm, rồi từ từ nó héo úa đi, nó rơi rụng từng cái đài, cái cánh, cuối cùng nó chỉ còn trơ lại cái gương và từ từ cái cuốn của nó cũng héo, nó khô, teo tóp và đóa sen nó gục xuống. Trong lúc đó vị này theo dõi từng bước từng bước như vậy.

Tất cả những hiện tượng biến hoại của đóa sen hoàn toàn do khả năng thần lực của Đức Phật tác động. Vị này lúc đó trong vô thức nhìn ngắm mà không biết gì đến thực tại xung quanh và vị này chợt nghĩ ra một điều "Thì ra vạn pháp là vô thường. Nó sao thì ta vậy" (Pali) "Đây sao kia vậy. Kia sao đây vậy". Vị đó lập tức chứng quả Alahán. Cách đó chừng một chút xíu thôi ngài giáo thọ trở lại hầu Phật và Đức Phật nói với ngài rằng "Hãy đem học trò thầy trở về đi.

Những chuyện gì cần làm cho vị này, vì lòng bi mẫn của bậc đạo sư đối với đệ tử Như Lai đã làm xong. Ngài đã hoàn tất cái cứu cánh tu học của một vị Sa môn, của một vị đệ tử, vị này đã làm xong lời Phật dạy". Thì lúc đó khi mà ngài giáo thọ ngài dắt người học trò đi về rồi thì chư tăng mới hỏi Đức Phật "Vì sao?".Dĩ nhiên, Ngài là vị Dĩ nhiên, Ngài là vị Pháp Vương Vô Thượng, Ngài là bậc đầy đủ phương tiện tế độ chúng sanh nhưng mà vì sao đối với vị tỳ kheo này Ngài lại dùng một phương thức tế độ đặc biệt như vậy? Đức Phật mới dạy rằng lý do đơn giản ở đây là một vấn đề về yếu tố tâm lý quan trọng trong tâm hồn của vị tỳ kheo.

Trước khi gặp Như Lai trong kiếp này để trở thành một vị Alahán vị này đã trãi qua năm trăm kiếp liên tục làm thợ bạc, thợ kim hoàn. Ăn rồi là cứ nấu vàng, đúc lò, sửa, khoét, nạo, cạo, làm các món nữ trang. Đầu óc và cặp mắt lúc nào cũng nhìn, cũng ngõ, ngắm, suy tư, chìm đắm ở trong cái đẹp nó quen rồi, bây giờ mà bắt vị này ngồi ngắm, suy tư những cái dơ bẩn thì vị này bị sốc, nó bị phản cảm. Tuy nhiên ở đây chúng ta phải mở ngoặc nói thêm: Không phải trường hợp nào cũng như vậy cả. Trong trường hợp vị tỳ kheo này từ thói quen sạch sẽ nhiều đời, bây giờ bắt tu học cái đề mục bất tịnh dễ mắc phải vào trường hợp phản cảm. Nhưng cũng có trường hợp phải lấy độc trị độc. Chúng ta phải nên ghi nhận rõ điều này chứ không thôi đâm ra hoài nghi, thắc mắc "Ủa nếu như vậy sao trong kinh nói là đề mục bất tịnh lại thích hợp với người nặng về tham dục". Nếu chúng ta nghĩ như vậy thì lại là một cái eo hẹp.

Cho nên đó là lý do tại sao trong mười cái Như Lai lực của Đức Phật có một điều gọi là 'Chúng sanh chư căn thượng hạ tri lực'. Đức Thế Tôn trong mười cái trí của Như Lai có một cái trí đặc biệt Thinh Văn không có được. Đó là Ngài biết rõ cái căn cơ, sở tánh của chúng sanh. Cái người có tánh tham như vậy đó nhưng sẽ hướng dẫn bằng cách nào, cái người nặng về tánh sân sẽ hướng dẫn bằng cách nào, mà sân có trăm ngàn cách sân, tham có trăm ngàn cách tham, si có trăm ngàn cách si.

Tức là trong thời Đức Phật còn tại thế, có những người có duyên giác ngộ mà để tế độ được họ thì Thế Tôn phải trãi qua biết bao nhiêu là gian khổ. Phải nói như vậy. Có nhiều người chỉ tế độ cho họ đắc Sơ quả thôi, hoặc là chỉ giúp cho họ một cái chủng tử giác ngộ trong tương lai thôi mà Đức Thế Tôn phải đi bộ mấy do tuần, có khi phải nhịn đói, dầm mưa, dãi nắng. Còn có nhiều người gặp Đức Phật Ngài chỉ nói một câu tự nhiên họ giác ngộ.

Cho nên đối với những vị Ngài chỉ nói một câu như vậy, mỗi lần mình đọc lại, nếu có lòng thương Phật mình sẽ xót xa, Ngài nói "Này các tỳ kheo những người, những cá nhân như vậy đó là những bậc hiền trí không có làm phiền nhiễu Như Lai". Tức là Đức Thế Tôn ngài chỉ nói nhẹ một câu thôi, một vấn đề, một chút xíu thôi, nói nhẹ, nói thoáng qua là vị này đã hiểu được bản ý của Thế Tôn rồi.

Niềm tin đúng đắn nơi Đức Phật. Tức là phải hiểu rõ các cái đức lành tiêu biểu của Phật như tự Ngài giác ngộ không thầy, bậc thầy của tất cả chúng sinh. Ngài là người có thể tiếp dẫn kẻ hữu duyên Ngài có vô lượng phương tiện để gợi ý cho người hữu duyên được đắc Pháp.