450
Đức Phật nói về hai phẩm chất hiếm gặp trong đời
Pubbakārī (người làm ơn trước) và Kataññūkatavedī (người biết ơn và báo đáp) là hai phẩm chất hiếm gặp trong đời.
1. Vì sao Pubbakārī và Kataññūkatavedī hiếm gặp?
(1) Pubbakārī hiếm vì con người thường tính toán lợi ích
Người sẵn sàng giúp đỡ vô tư, không mong đợi điều gì đáp lại, rất ít.
Nhiều người giúp người khác nhưng trong lòng vẫn mong nhận lại sự công nhận hoặc biết ơn.
Trong xã hội thực dụng, người ta thường cân nhắc lợi ích trước khi làm điều tốt, khiến Pubbakārī trở nên hiếm hoi.
Ví dụ thực tế:
Một người sẵn sàng giúp đỡ bạn khi bạn gặp khó khăn nhưng sau này lại nhắc đi nhắc lại chuyện đó, mong bạn báo đáp. Đây chưa phải là Pubbakārī chân chính.
Ngược lại, một người âm thầm giúp đỡ người khác mà không mong cầu gì, thậm chí không cần ai biết đến, đó chính là Pubbakārī.
(2) Kataññūkatavedī hiếm vì lòng biết ơn dễ bị lãng quên
Khi nhận được sự giúp đỡ, nhiều người xem đó là điều hiển nhiên, quên mất công lao của người khác.
Một số người không chỉ quên ơn mà còn quay lưng hoặc phản bội người từng giúp mình.
Trong thời đại ngày nay, tâm lý "tự lực" hoặc "quên quá khứ" khiến con người ít chú trọng đến việc tri ân và báo đáp.
Ví dụ thực tế:
Có những người sau khi thành đạt, không còn quan tâm đến cha mẹ, thầy cô hoặc những người từng giúp mình.
Trái lại, có những người luôn nhớ ơn và tìm cách báo đáp, dù bằng cách trực tiếp giúp lại người đã từng giúp mình hay bằng cách giúp đỡ người khác trong hoàn cảnh tương tự.
➡️Ví dụ từ kinh điển về Pubbakārī và Kataññūkatavedī
Đức Phật đã dạy rằng có hai loại người hiếm có trên đời:
1. Người làm ơn trước (Pubbakārī)
2. Người biết ơn và báo đáp (Kataññūkatavedī)
Ví dụ về Pubbakārī
Trong Vessantara Jātaka, Bồ-tát Vessantara (tiền thân của Đức Phật) là một vị vua có lòng bố thí rộng lớn. Ngài cho đi tất cả tài sản, thậm chí cả vợ con, vì muốn làm lợi ích cho người khác. Đây là một hình mẫu Pubbakārī - một người làm ơn mà không mong cầu gì.
Ngoài ra, trong Kinh Pháp Cú (Dhammapada, câu 122), Đức Phật dạy:
"Chớ khinh thường điều thiện, nghĩ rằng ‘chẳng đưa lại lợi ích gì cho ta’. Nhờ nhỏ giọt, lu nước cũng đầy; cũng vậy, người trí đầy thiện pháp, nhờ tích lũy dần dần."
⟶ Điều này khuyến khích mỗi người thực hành Pubbakārī, dù chỉ là những hành động nhỏ nhưng mang lại lợi ích lâu dài.
Ví dụ về Kataññūkatavedī
Trong Anguttara Nikāya (Tăng Chi Bộ Kinh), chương 2, phẩm 31, Đức Phật dạy rằng lòng biết ơn và báo đáp ân nghĩa là phẩm chất cao quý của người có trí tuệ.
Một ví dụ điển hình là Tôn giả Sāriputta (Xá Lợi Phất) - một trong những đại đệ tử của Đức Phật. Dù đã chứng đắc Arahant, Ngài vẫn luôn nhớ ơn vị thầy đầu tiên dạy mình một bài kệ trong đạo Phật. Ngài thường đảnh lễ và tôn kính vị thầy ấy, dù người này chưa giác ngộ. Điều này thể hiện tinh thần Kataññūkatavedī - không chỉ nhớ ơn mà còn báo đáp bằng hành động cụ thể.
2. Bài học rút ra và áp dụng trong đời sống
Người có tâm Pubbakārī giúp đỡ người khác vô tư, không mong cầu.
Người có tâm Kataññūkatavedī không chỉ nhớ ơn mà còn báo đáp ân nghĩa.
Dù hai phẩm chất này khó tìm, nhưng nếu chúng ta thực hành từ những việc nhỏ nhất, xã hội sẽ tốt đẹp hơn. Bạn có thể thử bắt đầu bằng cách:
✅ Giúp đỡ ai đó mà không mong cầu điều gì.
✅ Luôn ghi nhớ công lao của cha mẹ, thầy cô, và những người từng giúp đỡ mình.
✅ Thực hành lòng biết ơn bằng hành động chăm sóc cha mẹ hoặc giúp đỡ người khác...
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Thương mình là biết cho đi
Phật giáo thường thức
12:00 23/11/2025
Bạn biết cho đi, đó cũng là cách yêu thương bản thân. Vì cho đi chính là cách bạn tích lũy được phúc báu cho chính mình ngay đời này và những đời sau.
Công đức trả về không, phước đức tự nhiên có
Phật giáo thường thức
10:00 23/11/2025
Ai làm việc gì tốt thì đương nhiên là có phước đức rồi, nhưng công đức thì không có. Càng không có công đức thì phước đức mới nhiều, còn làm mà thấy mình có “công” thì phước đức sẽ không còn.
Làm thế nào để giúp vong linh người thân bị tai nạn, bị bệnh đột ngột qua đời?
Phật giáo thường thức
09:00 23/11/2025
Trong thời gian gần đây, đột nhiên xảy ra một số tai nạn, hiện nay có rất nhiều người đang đặc biệt quan tâm đến một vấn đề đó là: nếu người thân của mình bất ngờ gặp tai nạn, những người còn sống rốt cuộc nên làm những gì?
Chánh niệm đôi khi chỉ đơn giản là nhớ ăn cơm trước khi quá đói
Phật giáo thường thức
17:00 22/11/2025
Người ta nói nhiều về chánh niệm, về sự tỉnh thức, về việc sống trong giây phút hiện tại. Nhưng nếu ta chịu khó ngồi xuống, hít thở ba hơi thật sâu, quán chiếu thật kỹ, ta sẽ thấy rằng chánh niệm đôi khi chỉ đơn giản là… nhớ ăn cơm trước khi quá đói.
Xem thêm
