450
Làm sao để sống gần hơn với sự thật đang là?
Trong đời sống thường ngày, chúng ta quen nhìn mọi thứ qua tên gọi, hình tướng và khái niệm.
Nhưng trong giáo pháp của Đức Phật, bất kỳ sự vật nào cũng có hai mặt: Paññatti (quy ước, tên gọi) và Paramattha (chân đế, bản chất thật). Hiểu đúng hai phạm trù này chính là một trong những cửa ngõ quan trọng để bước vào tuệ quán.
Hãy nghĩ tới một ví dụ rất đơn giản: mật nha thì ngọt, đường cũng ngọt. Nếu chỉ nói: “Cho tôi một thứ gì ngọt”, người nghe sẽ lúng túng, không biết phải đưa mật nha, đường hay một món gì khác. Muốn có đúng hương vị mình cần, ta phải nói rõ: “Cho tôi mật nha” hoặc “Cho tôi đường”. Tên gọi giúp ta nhận đúng thứ mình muốn có - đó là vai trò của Paññatti: những quy ước, khái niệm, danh từ mà con người đặt ra để có thể hiểu nhau, trao đổi với nhau.
Tên gọi ấy có thể thay đổi theo từng vùng, từng ngôn ngữ: người Miến thì gọi theo tiếng Miến, người Trung Quốc gọi theo tiếng Trung, người Anh gọi theo tiếng Anh…
Nhưng nếu hỏi: “Bản chất của mật nha là gì?”, thì câu trả lời, ở bất kỳ ngôn ngữ nào, vẫn chỉ là: “Ngọt”. Cái “ngọt” đó chính là Paramattha - chân tánh, bản chất không đổi của sự vật.
Trong bất kỳ pháp nào cũng có hai mặt: phần được gọi tên, được khái niệm hóa (Paññatti), và phần “đúng như nó là” (Paramattha). Tên gọi có thể đổi, nhưng bản chất không đổi. Ngôn ngữ thay đổi, ký hiệu thay đổi, quan điểm thay đổi; nhưng chân tánh thì không. Mật nha dù được gọi bằng bao nhiêu thứ tiếng, bản chất vẫn là “ngọt”.
Trong Phật pháp, vấn đề không nằm ở tên gọi. Phiền não cũng không bám được vào chân đế. Phiền não bám vào quy ước, bám vào khái niệm, bám vào những câu chuyện do tâm tự dệt nên. Chỉ khi tâm tiếp xúc trực tiếp với bản chất thật của pháp, phiền não không còn chỗ chen vào.
Vì thế, khi còn làm thân người, còn gặp được giáo pháp, còn có bậc thầy chỉ dẫn, còn đủ sức khỏe và tỉnh táo, chúng ta cần học để nhận ra Paramattha - chân tánh bất biến nằm sau mọi tên gọi. Hiểu được chân tánh, ta mới thực sự là người “biết”.
Trong đời, làm “con người” không chỉ là mang hình hài của con người. “Người” - theo nghĩa đích thực - là kẻ biết phân biệt nhân quả, thiện ác, lợi hại; biết điều gì tạo phước, điều gì tạo họa; biết phân tách đúng - sai một cách rõ ràng, tỉnh giác. Chỉ người như vậy mới đúng nghĩa là “người”.
Có thể nói, trong mỗi sự vật: Paññatti là phần “được gọi tên”; Paramattha là phần “đúng như nó là”. Paññatti thay đổi - Paramattha không đổi. Ngôn ngữ đổi - bản chất không đổi. Danh từ đổi - tánh pháp không đổi.
Khi ta tập nhìn thẳng vào chân tánh, xuyên qua lớp vỏ của tên gọi và câu chuyện, phiền não không còn nhiều đất để sinh sôi. Từ đó, tuệ giác có cơ hội khởi lên. Và cũng từ đó, ta bớt bị cuốn theo hơn/thua, được/mất trên bình diện quy ước, để sống gần hơn với sự thật như nó đang là.
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Làm sao để sống gần hơn với sự thật đang là?
Phật giáo thường thức
20:00 19/11/2025
Trong đời sống thường ngày, chúng ta quen nhìn mọi thứ qua tên gọi, hình tướng và khái niệm.
Tháp thoáng lời Kinh: Đà-la-ni
Phật giáo thường thức
15:07 19/11/2025
Thế Tôn! Nếu có thiện nam tử, thiện nữ nhơn hay thọ trì được kinh Pháp Hoa này, hoặc đọc tụng thông lẹ, hoặc biên chép quyển kinh, đặng bao nhiêu phước đức?”. Dược Vương từ chỗ ngồi đứng dậy lên tiếng thưa hỏi... Phật trả lời: “Nếu có thiện nam tử, thiện nữ nhơn ở nơi kinh này có thể thọ trì nhẫn đến một bài kệ bốn câu đọc tụng giải nghĩa, đúng như lời mà tu hành thời công đức rất nhiều”.
12 lời nguyện của Phật Dược Sư
Phật giáo thường thức
12:29 19/11/2025
Phật Dược Sư vì chúng sanh hiện đời cầu an lạc, còn Phật A Di Đà lại tiếp bước chúng sanh vãng sanh về Cực Lạc. Tuy nhiên dù là vãng sanh Tây phương hay tu tập pháp môn gì, đều phải có thân tâm mạnh khỏe mới có thể thực hành tu trì Phật pháp.
Xem thêm
