>>Những ngôi chùa Việt độc đáo 

Ngôi cổ tự chỉ có một nhà sư

Chùa Già Lam Cổ Tự có tổng diện tích 2.376 m2. Hòa thượng Thích Huệ Sanh cho biết lúc mới xây chùa có tên là Quan Thánh Đế, đến năm 1970 thì đổi thành Già Lam Cổ Tự. Sau khi sư thầy Thích Huệ Đức viên tịch, Hòa thượng Thích Huệ Sanh tiếp quản ngôi chùa và là vị sư duy nhất trong ngôi chùa độc đáo này.

Hòa thượng Thích Huệ Sanh cho biết ông vào chùa năm 8 tuổi và đến nay ông đã 68 tuổi. Thời gian qua, ông một mình trông nom ngôi chùa, bảo quản các tượng... vì không tìm được đệ tử. Ngoài ra, khi các công trình hoàn thành ông là người trực tiếp sơn trang trí cho các tượng, có như thế mới bảo đảm sự hài hòa với màu sắc, khung cảnh của chùa.

Thời gian qua, Già Lam Cổ Tự nổi tiếng khắp nơi vì có đến 145 tượng lớn nhỏ trong chùa, tất cả đều được xem là tuyệt tác nghệ thuật.

Trong đó các tượng lớn ở sân chùa phải kể đến như tượng Phật Thích Ca nhập niết bàn dài 14m, tượng Phật Quan Âm cao 12m, tượng Đức phật thuyết pháp, quan cảnh Vườn Lâm Tỳ Ni, 25 đỉnh hương… Hay trong chánh điện có tượng Quan Công, thập bát la hán và thập điện minh vương… mỗi bức tượng là một câu chuyện liên quan đến nhà Phật và cũng là một tuyệt tác nghệ thuật. Các bức tượng này đều do phật tử của chùa cúng dường, sau đó nhà chùa mời nghệ nhân về tạc.

Kỳ bí tượng ngựa Xích Thố trị giá 50 lượng vàng

Hàng chục năm qua, trước sân chùa được đặt tượng ngựa Xích Thố cao lớn, uy nghiêm, sừng sững như chực chờ xung trận.

Tương truyền, khi chùa xây xong, Quan Thánh Đế nhiều lần hiển linh độ trì ban phúc lộc giúp người dân sống an lành. Trong một lần hiển linh, Ngài phán: "Nếu có ai cúng dường một con ngựa thì gia đình người đó sẽ được độ trì 3 đời".

Đầu năm 1964, một phụ nữ từ phương xa mang một triệu đồng (lúc bấy giờ trị giá khoảng 50 lượng vàng) đến cúng dường với mong ước làm kinh phí đúc tượng ngựa Xích Thố cho Quan Công.

Đã có tiền để đúc tượng ngựa Xích Thố nhưng lại phát sinh chuyện nan giải là tìm nghệ nhân có thể đúc tượng ngựa đẹp. Sau khi tìm khắp các tỉnh miền Tây, sư Thích Huệ Đức tìm đến nghệ nhân nổi tiếng Ba Đém (chuyên xây cất đình chùa ở miền Tây) nhờ tạc tượng ngựa và được ông nhận lời với tiền công đúng một triệu đồng.

Trong hơn một tháng, ông Ba Đém làm việc ngày đêm không nghỉ, mới xong tượng ngựa cao khoảng 3 m, dài hơn 2 m. Tượng ngựa được làm bằng xi măng trộn màu, khung sườn cốt thép. Lục phủ ngũ tạng cũng được đúc, sơn màu đỏ cho vào bụng ngựa trước khi đắp kín lại.

"Ở 4 gót chân có 4 chùm lông, gọi là tứ mã đề, chỉ ngựa Xích Thố của Quan Công cưỡi mới có đặc điểm này", sư Thích Huệ Sanh nói và cho biết điều đặc biệt là nghệ nhân trộn màu vào vật liệu cho ra tượng ngựa toàn thân màu hồng, chứ không sơn phết gì cả.

Đến nay mục đích và ý nghĩa của hành động lạ thường này vẫn là một câu chuyện mang đầy màu sắc bí ẩn chưa có lời đáp. Pho tượng này có toàn thân màu hồng sậm, cao hơn 3 m, dài khoảng 2 m với tư thế dũng mãnh, hiên ngang như đang chuẩn bị xung trận. Tuy đã trải qua trên 50 năm, pho tượng trên vẫn còn rất mới dù chưa một lần trùng tu.

Dù không có quá trình xây dựng lâu đời như các ngôi chùa cổ khác nhưng bây giờ đến với Già Lam Cổ Tự, du khách sẽ được chiêm ngưỡng nhiều bức tượng độc đáo, công phu cùng với nhiều hạng mục điêu khắc tinh xảo trong không gian thanh tịnh và thư thái.